Katalog

olaylarından sonra ABD’nin Afganistan’da giriştiği "Özgürlük Operasyonu" sonrası Taliban iktidardan düşünce İran Dışişleri Bakanı Kemal Harrazi Pakistan’ı ziyaret etti. Harrazi Pakistan’lı yetkililerle yaptığı görüşmeler sırasında ABD askerlerinin bir an önce Afganistan’dan çıkarılması, Pakistan’ın Afganistan’daki Kuzey İttifakı ile barışması görüşüldü. Görüşmelerin bir diğer amacı ise İran’ın da Afganistan’ın inşasında yer almasını ve Peştunların kontrol ettiği Afganistan yönetiminin Şii ve Fars kökenli Afganistan vatandaşlarına eşit davranmasını sağlamak oldu. Taliban’ın devrilmesi ile birlikte ABD Ordusu hem Afganistan hem de Pakistan sınırları içinde konuşlandı. Özellikle ABD ordusunun Pakistan’ın İran sınırındaki Belucistan bölgesine yerleşmesi İran’ı son derece tedirgin etti. Günümüzde ENERJİ VE EKONOMİK İLİŞKİLER Ahmedinecad döneminde İran’ın komşularına Afganistan’daki yönelik zorunlu güven oluşturmaya yönelik girişimleri Pakistan tarafından olumlu karşılanmadı. Yeni İran gelişmeler ve İran’ın yönetimi Ortadoğu’da ABD karşıtı bir ittifak kurmaya Orta Asya’da da Farsça konuşan Afganistan ABD’ye olası müdahalesi çalışırken, ve Tacikistan ile birlikte üçlü bir birlik oluşturmanın çalışmalarını yürütüyor. Tabii bu çalışmaların ikili ilişkilere de damgasını altyapı etkinlik kazanması Pakistanİran ilişkilerinde bölgesel rekabeti daha da artıracaktır. Bu nedenle, yeni dönemde vuruyor. Enerji bir Pakistanİran ilişkileri daha çok ekonomik ve enerji geliştirilmeye çalışılıyor. Bu bağlamda, yakınlaşma aracı olarak bağlamında taraflar arasında 2001 yılında kurulan Birleşik Ticari Komisyon ticaret, ekonomi ve yatırım konularını ön plana çıkıyor. görüşmek için yılda bir defa toplanıyor. 2001 yılında Pakistan İran’ın nükleer silaha sahip olmasını istemese de sorunun diplomatik yolla çözümünden yanadır. Pakistan ABD’nin İran’a yönelik olası bir askeri müdahalesine karşı çıkıyor. Bu Pakistanİran ilişkilerinde olduğu kadar iki ülkenin sınır ve toprak güvenliğinin birbirine bağımlı olmasından da kaynaklanıyor. Pakistan Dışişleri Bakanı Hurşit Kasuri İran’a yönelik olası bir askeri müdahalenin İslam dünyasında değişik sonuçlar doğurabileceğini vurguluyor. Kasuri, Pakistan’ın da Müslüman bir ülke olduğunu ve radikalliğin ve ABD karşıtlığının hükümete karşı yönelebileceğinden endişelendiğini dile getiriyor. Kasuri, Pakistan yönetiminin İran’ın nükleer çalışmalarından dolayı ortaya çıkan krizin çözümü için üçlü bir plan öneriyor: 1. Hiçbir askeri müdahale yapılmaması, 2. UAEK’nin ve uluslararası topluluklar üzerinden diplomatik çalışmaların artırılması, 3. İran’ın nükleer silah yapmayı durdurması. İkili ticaret hacmi 375 milyon dolarken 2005 yılında bu rakam 450 milyon dolara yükseldi. Bu artış İran’ın lehine gelişiyor. Ticari ilişkilerdeki dengesizlikte petrolün büyük payı bulunuyor. Ayrıca, İranPakistanHindistan Doğalgaz Hattı’nın çekilmesi için İranPakistan arasında prensip anlaşması da imzalanmış durumda. Çok iyi düzeyde olmayan İranPakistan ilişkilerinin gelişmesinde karşılıklı iyi niyet söylemleri hakim görünse de bu sadece söylemde kalıyor. İki ülke ilişkilerinin gelişmesine katkıda bulunacak İranPakistanHindistan Doğalgaz hattı maddi sıkıntıların yanı sıra ABD’nin ve Hindistan’ın yarattığı sorunlardan dolayı gecikiyor. İran ABD ile savaş olasılığına karşın diğer komşu ülkelerle olduğu gibi Pakistan’la da ilişkilerini iyi tutmayı hedefliyor. Pakistan da bölgede bir istikrarsızlığın ortaya çıkmasını istemiyor. Bu iki ülkenin toprak ve sınır güvenlikleri bağlantılı olduğu için her hangi birinde ortaya çıkacak istikrarsızlık diğerini etkileyecektir. C S TRATEJİ 23 NÜKLEER BOYUT Pakistan’ın 1998 yılında gerçekleştirdiği nükleer silah denemesinden sonra, bu ülkeye ilk üst düzey ziyaret İran’dan gerçekleştirildi. Pakistan nükleer silaha sahip olan tek Müslüman ülkedir. Pakistan’daki nükleer çalışmaların babası olarak bilinen Abdül Kadir Han’ın İran’la da ilişkileri bulunduğu iddia ediliyor. Bir takım iddialara göre Abdül Kadir Han, İran’a nükleer silah teknolojisi vermeye çalışırken yakalandı. Bu nedenle şimdiki Pakistan yönetimi Han’ı ev hapsinde tutuyor. Uluslararası Atom Enerji Ajansı’nın (UAEA) talebi üzerine Pakistan’ın nükleer tesislerinde kullandığı yakıtla İran’ın kullandığı yakıtı karşılaştırmak üzere Pakistan, UAEA uzmanlarına nükleer yakıt örnekleri verdi. Araştırma sonucu yakıtlar arasında benzerliğin olmadığı ortaya çıktı. Araştırma Kadir Han’ın İran’la nükleer ilişkisinin bulunup bulunmadığını tespit etmek için yapılmıştı.