Katalog

Cüneyt GÖKSU [email protected] ABD sermayesine geçen Petrobras, TPAO ile Karadeniz’de arama yapacak C S TRATEJİ 15 Direktörü Nestor Cunat Cervero, Karadeniz’de çok zengin petrol ve doğal gaz rezervleri bulunduğunu söyledi. Türkiye’de, Karadeniz’deki arama ve üretim faaliyetleri konusunda yatırıma başladıklarını, en kısa sürede de sismik aramalara başlayacaklarını belirten Cervero, yalnızca Karadeniz’le sınırlı kalmayacaklarını, Türkiye’de uzun vadeli daha farklı enerji yatırımlarına girmeyi planladıklarını da söyledi. B olivya, Güney Amerika’nın en büyük ikinci gaz rezervlerine sahip olmasına karşın, bölgedeki en yoksul ülke. Bolivya Cumhurbaşkanı Evo Morales, 1 Mayıs 2006’da, "doğal kaynakların ulusötesi petrol şirketleri tarafından yağmalanmasının" sona erdiğini ilan ederek, ülkenin gaz kaynaklarını kamulaştırıldığını açıkladı ve yayınladığı kararnameyle, Bolivya’nın 1997 tarihli hidrokarbon yasasıyla özelleştirilen, üretim şirketleri ve rafinerileri kapsayan beş şirketinin yüzde 51 hissesinin kontrolünü, kısa adı YPFB olan devlet mülkiyetindeki hidrokarbon şirketi’ne vererek, kritik hisselerin kamulaştırıldığını da duyurdu. BOLİVYA’DAKİ PETROBRAS Bolivya’nın en büyük iki gaz sahasında işletmesi bulunan şirketlerden biri de Brezilya’nın ulusal petrol şirketi Petróleo Brasileiro S/A, ya da kısaca Petrobras. Morales, ulusötesi şirketlere, ödeyecekleri vergi ve imtiyazları yüzde 50’den yüzde 82’ye çıkaran yeni kurallara göre sözleşmelerini yenilemeleri için, 180 gün süre tanıdı. Bu isteğin altında, 1997 yasaları altında 140 milyon dolar kazanç sağlayan Bolivya’nın, çıkardığı yeni yasalarla bu kazancını 780 milyon dolara yükseltmesi yatıyor.. Morales’in kamulaştırma yönündeki uygulamaları, Bolivya’daki emperyalist çıkarlara çok önemli bir darbe vurdu. Kısmen Brezilya hükümetinin mülkiyetinde olan Petrobras’tan bir sözcü de, kamulaştırmanın "dostane bir hareket" olmadığını, Petrobras’ın Bolivya’daki en büyük yatırımcı olduğunu ve Brezilya gazının yüzde 67’sinin Bolivya’dan geçtiğini belirtti. Bolivya gazının en büyük müşterisi durumundaki Petrobras, 1999’da yapılan 20 yıllık anlaşmayı yeniden gözden geçirerek, birim gaz fiyatını 3,80’den 4,65’e yükeltmeyi, 1 Temmuz’dan geçerli olmak üzere kabul etti. Kaynakların ulusallaşması, üretici ülkeler arasında yükselen bir eğilim. Bolivya’da yitirdiğini Türkiye’de arıyor Evo Morales’in iktidara gelmesiyle ülkedeki yabancı gaz firmaları kamulaştırıldı. Devletin geliri 5 kat arttı. Gelişmelere Petrobras firması nedeniyle Brezilya tepki gösterdi. Daha sonra ABD’li sermayenin kontrolüne geçen Petrobras, TPAO ile Karadeniz’de yüzde 5050 ortaklıkla arama yapacak. Arjantin’in Bolivya’dan satın aldığı doğalgaza, yüzde 50 fazla ödemesi, artık, "komşulardan piyasa fiyatının altında kaynak kullanımı"nı ortadan kaldırıyor. Brezilya, petrol konusunda kendi kendine yetebiliyor, ancak doğalgaz gereksiniminin yarısını Bolivya’dan satın alıyor. Ama görünen o ki, bu durum uzun sürmeyebilir, çünkü Petrobras’ın yüzde 60 hissesi artık devlete değil, ABD sermayeli bir organizasyona ait! Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) ile, Karadeniz’de "derindeniz" petrol araması konusunda 2 ayrı anlaşma imzalayan Petrobras Uluslararası TÜRKİYE YENİ KAZANÇ KAPISI Bolivya’daki ulusallaştırma sürecinden sonra, eski kazançlarını sağlayamadığı için yeni arayışlara giren Petrobras, ülkemizi kazanç kapısı görüp, gelmiş. Burada üzerinde önemle durulması gereken iki nokta var: Birincisi, Bolivya halkının kendi öz kaynaklarına sahip çıkarak bu kaynaklardan daha fazla kazanç sağlaması; yani, "özelleştirme" yerine "kamulaştırma" modelini yeniden yaşama geçirerek, doğalgaz özel işletmelerin elindeyken elde edilene kıyasla, gelirini, önemli bir fark yaratacak şekilde arttırdı. Hem de bu şirketleri ülkeden kovmak yerine, onlarla daha "akılcı" anlaşmalar yaparak! İkinci önemli noktaysa, artık, Petrobras’ın hisselerinin yüzde 100’üne Brezilya’nın sahip olmayışı, başka bir deyişle şirketin kontrolünün ABD’nin elinde oluşudur. Bolivya’daki ulusallaşma süreçlerinden önce gaz fiyatını kontrol edebildiği için yüksek olan kazançlarını, ulusallaştırma sonrası kaybetmiş bir şirkettir de aynı zamanda. TPAO ve Petrobras ortaklığının yüzde 50–50 üleş olduğu kamuoyuna duyuruldu. Bu oranlar "kamulaştırma öncesi" Bolivya’daki rakamlarla aynı. Kamulaştırmadan sonra, imtiyazlar yüzde 82 oranında Bolivya lehine olacak şekilde arttırıldı ve ülkenin doğalgaz üretiminden yıllık kazancı –sıkı durunyaklaşık 5 katına çıktı. Petrobras’ın deniz platformu... Morales, Elbette ki, Karadeniz’den çıkacak hidrokarbonların, Türkiye’nin petrol ve doğalgaz için ödediği faturayı azaltması şaşılacak bir şey değil. Ancak, unutulmamalı ki, Bolivya’nın yaptığı atılımla kendi kazanç hanesine yazdığı devasa değişiklik, henüz yolun başındayken bizde de yapılabilir. Çünkü artık "derin sularda" yapılacak petrol ya da doğalgaz sondajlarında, geçmişte kârlı olmayan çalışmalar, bugün artan petrol fiyatları ve nispeten dünyada azalan petrol kaynakları ya da kaynakların jeopolitik durumları nedeniyle, daha kârlı olabilir. Bu da, ülkemizin, bu tip yabancı yatırımlarda kullanabileceği önemli bir kozdur. Türkiye'nin yeni petrol ve doğalgaz umudu olan Karadeniz’de durum böyle…