Katalog

rta Asya’da sorunlarla O karşılaşan ABD bölgeye yoğun bir diplomatik atak başlattı. Alt düzey görevlilerin yanı sıra Savunma Bakanı Rumsfeld ve Dışişleri Bakanı Rice bölgeyi turladı. Rusya da, bu gezilere aynı düzeyde karşılık verdi. İ C S TRATEJİ 19 nsanlı aracı gönderen 3. ülke oldu... Uzay yarışında Çin Dr. Nuraniye HİDAYET EKREM TUSAM Uzak DoğuPasifik Araştırmaları Masası nekrem@tusam.net Çin uzayda in, 15 Ekim 2003’te ilk insanlı uzay aracı Shenzhou5 (Kutsal Gemi5)’i uzaya yollayarak uzayda söz sahibi olan ülkeler arasına girdi. Çin’in 12 Ekim 2005’te fırlattığı iki taykonotlu Shenzhou6 (Kutsal Gemi6), beş gün süren uzay uçuşunu tamamlayarak 17 Ekim 2005’te iniş yaptı. Shenzhou6’nın iki taykonotu, uzay aracında insan katılımlı bilimsel denemeler yapmış, deneylerin ilk sonuçlarını da almışlardır. "Shenzhou6"nın uçuşunu başarıyla tamamlaması, Çin halkının milli duygularını büyük ölçüde güçlendirdiği gibi birlik duygusunu da pekiştirerek, ülkenin toplumsal ve ekonomik gücüne duyulan güveni artırmıştır. "Shenzhou6" insanlı uzay aracının başarısı, Çin’in insanlı uzay teknolojisini geliştirmede, insan katılımıyla gerçekleştirilen uzay denemelerinde kilometretaşı niteliğinde önemli bir başarı kazandığını da göstermektedir. Bu olay, Çin’in dünyada uzay çalışmaları yapan ülkelerin arasında yer almasını sağladığı gibi Ay’a çıkma ve uzay istasyonunun inşası planlarının gerçekleştirilmesi için de hazırlık niteliğindedir. in, ekonomik ve bölgesel anlamda yükselen bir güç olma özelliğini uzaya da taşıdı. ABD ve Ç Rusya’nın ardından uzaya insanlı araç gönderen üçüncü ülke olan, Ay’a ilişkin çalışmalarını da yürütüyor. Uzaya ilişkin planının ilk aşamasını gerçekleştiren Pekin, 2017’de uzay istasyonu kurmayı hedefliyor. Çinlilere Ay’dan arazi satışı da başladı. Ç Rice en son 25 Ekim’de Kanad yaptığı ziyarette ABD’nin politikalarına destek istedi. lerinin bulunmadığının altını çizmiştir. Rice, Kazakistan’da Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev’le bir araya gelmiştir. İkili ilişkilerin geliştirilmesine yönelik konuların ele alındığı ifade edilen görüşme, 4 Aralık 2005’te Kazakistan’da düzenlenecek devlet başkanlığı seçimleri öncesinde son derece önemlidir. Ziyaret öncesinde Kazakistan ve Nazarbayev’le ilgili son derece olumlu açılamalarda bulunan Rice, Washington Post’un internet sitesinde yer alan açıklamalarında Kazakistan’ı "yeni bölgesel model" olarak tanımlamıştır. "Nazarbayev hükümetinin bölgedeki ekonomik ve siyasal reformlarda gerçek bir lider olabilme fırsatının olduğunu" ifade eden Rice, "Sayın Nazarbayev’in, Kazakistan’ı daha ileri düzeylere ulaştırabilecek ve bölgede önderlik yapabilecek saygın bir lider olduğuna inanıyorum" sözleriyle seçimlerde Astana yönetimine açık bir şekilde destek vermiştir. Hassas dengeler ush yönetimi Özbekistan’ın kaybını telafi etmek ve bölgedeki projelerine aralıksız devam etmek için yoğun çaba sarf etmektedir. Moskova’nın bir adım öne geçmesine anında tepki veren ABD, mücadelede sonuna kadar var olacağını açıkça göstermektedir. Bölgenin jeopolitiği üzerinde kıran kırana geçen köşe kapmaca oyunu, ülkelerin iç politik süreçlerinde de kendini göstermektedir. Ayrıca, ekonomik alanda da bu ülkelerde kendilerine bağımlı pazarlar oluşturmaya çalışan Washington ve Moskova, eğitim ve kültür alanındaki psikolojik harekatlarda da karşı karşıya kalmaktadır. Nitekim, ABD’nin bu yoğun diplomasi atağının ardından Rusya da 20 Ekim 2005 tarihinde Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’u Türkmenistan ve Özbekistan’da görüşmelerde bulunması için bölgeye göndermiş ve dengelerin kendi aleyhine değişme ihtimaline yönelik önlemini almıştır. Çin’in üç aşamalı uzay planı in’in insanlı uzay uçuşu planı 1992 yılında uygulanmaya başlandı. Üç aşamalı olan bu plana göre ilk aşamada uzaya astronot gönderilecek, ikinci aşamada, uzay araçlarının uzayda kenetlenmesi sorunu çözülerek uzay laboratuarının uzaya fırlatılması gerçekleştirilecek, üçüncü aşamada da, uzun vadeli insanlı uzay istasyonu kurularak geniş çaplı bilimsel denemeler yapılacak ve uzay kullanım teknolojisi araştırılacaktır. 1999 yılının sonunda Çin, "Shenzhou1" adını taşıyan ilk insansız deneme uzay gemisini fırlatıp geri almayı başarmıştır. Sonraki yıllarda, diğer insansız uzay gemisi deneme uçuşları da başarıyla sonuçlanmıştır. "Shenzhou" tipi uzay gemilerini fırlatan "Uzun Yürüyüş2F" (Changzheng) roketi en ağır, en uzun B Ç ve yapısı en karmaşık roket olma özelliği taşıyor. Shenzhou serisi uzay araçlarına yapılan harcamaların 19 milyar Yuan (2.3 milyar ABD Doları) olduğu biliniyor. Bu rakamın ABD’nin uzay çalışmalarına ayırdığı yıllık bütçenin yüzde 10’undan az olduğu belirtiliyor. Shenzhou6 uzay aracının uçuşunun gerçekleştirilmesi, Çin’in insanlı uzay projesinin birinci aşamasının başarıyla tamamlandığını gösteriyor. 2007 yılında ikinci aşama olan Çinli taykonotların uzay aracı dışına çıkıp uzay yürüyüşü yapması beklenirken, uzay istasyonu kurulumu olan üçüncü aşamanın 2017 yılında gerçekleşmesi planlanıyor. Ay’ı araştırma projesi in’in Ay’ı araştırma projesi de üç aşamalı olarak gerçekleştirilecek. Birinci aşama, Ay etrafında dolaşan Ay dedektör uydusunun fırlatılması, ikinci aşama, Ay dedektörünün Ay üzerine yumuşak iniş yapıp, Ay yüzeyini incelemesi, üçüncü aşama ise Ay dedektörünün inceleme ve örnek toplama çalışmalarını tamamlayarak yeryüzüne dönmesi. Şu an birinci aşama hayata geçirilmektedir. Ocak 2004’te başlatılan projenin ilk aşaması kapsamında, 2006 yılının sonunda Ay yüzeyini incelemek için Ay etrafından dolaşan dedektör uydusu "Chang’e1" (Ay peri) fırlatılacak. "Chang’e1", Ay’ın üç boyutlu resimlerini çekip bu resimleri analiz edecek. Bu sayede Ay’daki toprağın derinliği araştırılacak ve kullanılabilir elementlerin özellikleri analiz edilecek. Çin’in 40 yıldır uzay havacılığını geliştirmesi, taşıyıcı füze ve uydu üretmesi, uzay gemisi tasarlaması ve 2003 yılında insanlı uzay uçuşunu gerçekleştirmesine rağmen, Çinli bilim adamlarına göre, Ay’ı araştırma projesinde teknik sorunlar bulunuyor. Bu sorunların en büyüğü ise uzay aracının uzun mesafe yani 400 bin kilometreden fazla bir mesafeyi uçacak olmasıdır. Sonuç: Caydırıcı olma amacı BD bugün küresel bir güç olarak tanımlanmaktadır. Çin ise muhtemelen oldukça yakın bir takipçi ve ABD’nin en çok irdelediği, tartıştığı ve kendisine rakip gördüğü güçtür. ABD ekonomik, askeri, teknolojik ve politik olarak dünyanın en güçlü ülkesi konumundadır. Bu yüzden politikalarının irdelenmesi, Ç A ?