Katalog

14 E C S TRATEJİ ğitim yetersiz, silah sistemlerinin modası geçti... Suriye silahlı kuvvetleri Ali KÜLEBİ TUSAM Ulusal Güvenlik Stratejileri Araştırma Merkezi Başkanvekili [email protected] rta Doğu’nun bir zamanlar Sovyet gücüne de yaslanarak etrafa kafa tutmuş ülkesi, Suriye bugün sıkıntılar içinde. Hala İsrail ile savaş halinde olan Suriye’nin ordusu giderek güçsüzleşirken, bu aşağı iniş, elindeki silah teknolojisinde, ordunun gücünde ve yönetim kademelerindeki ölümcül çalkantılarla kendini gösteriyor. 14 Şubat 2005’de eski Lübnan Başbakanı Refik Hariri’ye düzenlenmiş olan suikastla ilgili olarak BM müfettişlerince sorgulanan İçişleri Bakanı ve Suriye Askeri İstihbaratının Lübnan Bölümü Eski Başkanı Gazi Kenan’ın Şam’da kendi silahıyla intihar etmesi de Suriye’de, özellikle ABD üzerinden gelen baskıların etkinliğini gösterirken, bu olayın arkasındaki nedenlerin bu noktada kalmayabileceğinin bir işareti olarak da kabul edilebilir. ABD ve İsrail’in zaman zaman yeni hedef olarak gösterdikleri Suriye, Amerikan yönetimince, Irak’taki direnişçileri desteklediği gerekçesiyle suçlanmakta. Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice’ın bir diplomatik izolasyonu yeterli görmesi ve askeri müdahaleye karşı çıkması her ne kadar Suriye’yi Irak’ın durumuna düşmekten şimdilik korumuşsa da, ABD’nin BOP ile ilgili planlarında Suriye’nin önemli bir nirengi noktası olduğu gerçeği de açıkça ortada. Çünkü kurulması düşünülen Kürt Devleti’nin Akdeniz’e çıkması gerekiyor ve bu da ancak parçalanacak bir Suriye üzerinden olası. Bütün bu olası gelişmeler dikkatleri Suriye Silahlı Kuvvetleri üzerine çeviriyor. Baba ElEssad’ın ölümünden sonra, başkanlık görevi için hiç de hazırlıklı olmayan ve esas mesleği göz doktorluğu olan Beşar ElEssad belki de istemeden bu göreve geldi ve gelmesiyle de Ortadoğu’nun “Bermuda Şeytan Üçgeni”nin en problemli ülkesinde yönetimin başına geçti. Suriye’nin, Lübnan dolayısıyla İsrail ile doğrudan ve ABD ile dolaylı yoldan süregelen sorunlarına Irak’ın işgalinden sonra ABD ile ciddi doğrudan sorunlar eklendi. Süregelen baskılar ve ABD’nin askeri müdahale tehditleri üzerine Lübnan’dan, 29 yıllık bir işgalden sonra, geçtiğimiz Nisan ayında çekilmek durumunda kaldı. ABD’nin Irak mahku O dar kullanmaya kararlı gözüken ElEssad yine bu gücü sağlamlaştırma amacıyla; geçtiğimiz şubat ayında eniştesi Tümgeneral Asaf Şevket’i askeri istihbarat başkanlığına, Tümgeneral Behçet Süleyman’ı istihbarat teşkilatının iç istihbarat bölüm başkanlığına, Korgeneral Hişam Bahtiyar’ı, Baas Partisi’ne bağlanmış olan Milli İstihbarat Teşkilat’ı başkanlığına atadı. Yeni silahlar ve sistemler ofistike yeni silah sistemlerinin hızlı gelişmesi ve pahalılığı, esasen Sovyetler dolayısıyla Rusya’ya ciddi bir şekilde borçlanmış olan Suriye’yi, elindeki sınırlı mali kaynakları dikkatli bir şekilde kullanarak, optimum caydırıcılık ve konvansiyonel sistemlerin de dışında bir savaş gücünü bile öngörebilen sistemlerin sağlanmasına yöneltmiştir. Bu bağlamda, Suriye özellikle sofistike zırhlı platformların pahalılığından dolayı, yeni tanklar almaktansa eskileri yenilemeye yönelmiş ve 122 adet T72 tankının atış kontrol sisteminin ve AT11 antitank sistemlerinin yenilenmesini bu doktrin dahilinde sağlamıştır. Yine 250 adet T55 tankı ve bir miktar BMP1 zırhlı muharebe aracının Ukrayna tarafından yenilenmesi bu şekilde ele alınmıştır. Yine, Hava Kuvvetleri ile ilgili ve öngörülen doktrine uygun olarak, yeni üçüncü nesil savaş uçaklarının temininde ve özellikle İsrail Hava Kuvvetlerine karşı denge sağlanması hususunda da, yeni platformların pahalılığından dolayı vazgeçilmiş ve uçak yerine, balistik füze güçlerine önem verme kararı alınmıştır. Bu çerçevede S200 ile S300 PMU (SA 10, SA20) hava savunma sistemlerinin alınması kararlaştırılmıştır. S ABD’nin Irak işgaline karşı çıkan Fransa Ortadoğudaki eski sömürgeleri Suriye ve Lübnan’da etkinlik kazanma hevesine kapılınca BM’de ABD ile birlikte hareket etti. Dünya’nın güçler ittifakı karşısında yalnız ve zayıf kalan Suriye ülke içinde protesto eylemleriyle moral kazanmaya çalışıyor. (24 Ekim Lübnan) miyeti ve çaresizliği sürdükçe, Irak’a sızan direnişçilerin Suriye’den geldikleri iddiasının yakın gelecekte de devam etmesi ABD’nin stratejilerinde Suriye’ye öncelik vermesine neden olabilir. Suriye’nin dış sıkıntıların yanı sıra, her zaman süregelen iç tehditler de potansiyel olarak özellikle etnik yapı ve mezhep ayrılıklarıyla kendini hala ortaya koymakta. ABD tarafından kullanılması olası gözüken mevcut Kürt topluluğu ve toplam nüfusun yüzde 12’si kadar Nusayri(Arap Alevisi) azınlığın Sünni çoğunluğu yönetmesi gibi olgular, ABD’nin parmaklarını uzattığı bu ülkede genç başkanın daha dikkatli olup kendini iç ve dış güçlere karşı korunmasını gerektiriyor. Bu konuda en güvendiği güç de, babasının da güvendiği ve varoluşunu dayandırdığı Nusayri asıllı komutanların kontrolündeki Suriye Ordusu. Değiştirilen komuta kademesi endini gelişen dünya ortamı ve olası iç ve dış tehditlere karşı daha güvende hissetmek isteyen genç ElEssad, ordu içinde bir takım girişimlerde bulunarak, özellikle üst kademe subayların kendisini yetersiz görüp bir darbe yapmaları olasılığına karşı K bir dizi önlemler alma yoluna başvurdu. Lübnan’dan asker çekme konusu ve ABD ile ilişkilerinden rahatsız olan subayların kendine cephe alamayacak bir duruma gelmelerini sağlamaya çalıştı. Bu bağlamda, Nisan 2004’de çıkartılan bir kararname ile generallerin görev süreleri yaşları ile sınırlandırıldı. Orgenerallerin 62, korgenerallerin 60, tümgenerallerin 58 yaşlarında emekli olmaları kararlaştırıldı. Böylelikle önemli görevlerde bulunan bir çok generalin ayrılmaları ile ordu içinde komuta kademelerinde değişiklik sağlanmış, güç odakları kontrol altına alınmış oldu. Yine bu bağlamda, 1998’den beri görevde bulunan Suriye Arap Ordusu Genelkurmay Başkan Yardımcısı Korgeneral Faruk I’ssa, yine Komutan Yardımcısı Korgeneral Tevfik Celul görevlerinden alındı. Alınış nedenleri, karar alma mekanizmasına fazlaca müdahaleleriydi. Yine buna benzer gerekçelerle Savunma Bakan Yardımcıları Korgeneral Ahmet AbdalBani ve Korgeneral İbrahim AlSafi de görevlerinden alındı. Ocak 2002’den Ocak 2005’e kadar Birinci Kolordu’nun komutanları üç kez değişti. Yine İkinci ve Üçüncü Kolordu komutanları da son üç yılda 3 er kez değiştirildi. Babasından aldığı gücü sonuna ka Balistik füze alım çalışmaları on günlerde özellikle Rusya’dan alınması gündeme gelen, SA18 (IGLA) alçak irtifa yüzeydenhavaya balistik füzeleri ve Pantsir S1 kısa menzilli yerdenƒ havaya, aynı anda iki hedefi vurabilen balistik füzeleri önemlidir. Pantsir S1’lerin geliştirilmiş mobilite düzeyi, Suriye’nin özellikle yeni geliştirilmekte olan ve hafif, düşük görüntü veren sistemlerin kullanılmasına dönük doktrinine uymaktadır. Bu sistemin, alınması düşünülen S300 PMU’larla beraber devreye girmesi Suriye’ye ciddi bir hava savunma gücü kazandıracaktır. S BD’nin hedefindeki ülke olduğu tahminleri yapılan A Suriye, büyük oranda Sovyet destekli ordusunu 1990’lardan sonra yenileyemedi. Silahlı kuvvetleri, operasyonel açıdan ciddi sıkıntılar içinde bulunurken, yalnızca rejimi koruma amacıyla işlevsel olarak kullanılmaya çalışılıyor. ?