Katalog

Bu gelişmeler olurken, Müdafaai Hukuk Cemiyeti’nin Erzurum şubesi artık bütün rütbe ve memuriyetlerinden ayrılmış olan Mustafa Kemal’e bir davette bulunarak Heyeti Faale’nin başına geçmesini istedi. Rauf (Orbay) Bey heyetin ikinci başkanlığını üstlenecek, heyette ayrıca Hoca Raif Efendi, emekli Binbaşı Süleyman Bey, emekli Binbaşı Kâzım Bey, Albayrak Gazetesi Müdürü Necati Bey ve Dursun Beyzade Cevat Bey bulunacaktı. Mustafa Kemal bu daveti kabul ederek Heyeti Faale reisi sıfatıyla 10 Temmuz 1919’da öğleden sonra bir toplantı yaptı. Toplantıda bazı vilayetlerden Erzurum Kongresi’ne katılmak üzere seçilen delegelerin bir an önce gönderilmesi için girişimlerde bulunulması kararlaştırılıp, hemen bu konuda girişimlerde bulunuldu. Delegelerin Erzurum’a ulaşması ve gerekli hazırlıkların yapılması için kongre tarihi 23 Temmuz’a ertelendi. Mustafa Kemal ile Rauf Bey’in kongreye Erzurum’dan delege olarak katılabilmelerini sağlamak için de, delegelerden emekli Binbaşı Kâzım ve Dursun Beyzade Cevat Bey istifa ettiler. Kongre, 23 Temmuz günü öğleden önce, eski adıyla Ermeni Sansaryan, yeni adıyla Türk Sultani Mektebi’nde toplandı. Şiran müftüsü Mehmet Fahri Efendi’nin okuduğu uzun bir duayla açılan, çeşitli illerden 54 temsilcinin katıldığı kongrede Mustafa Kemal oybirliğiyle başkan seçildi. Mustafa Kemal açış konuşmasında memleketin ve bölgenin durumunu izah ederek, içinde bulunulan tehlikeleri görmeyecek ve buna tepki vermeyecek hiçbir vatansever düşünülemeyeceğine işaret etti. Ülkede ateşkes antlaşması hükümlerine aykırı olarak saldırı ve işgaller gündemdeydi; tarih, bir milletin varlığını hiçbir zaman yadsıyamazdı; vatan ve milletin kutsal değerlerinin kurtarılıp korunması konusunda son sözü söyleyecek ve bunun hükmünü yaptırtacak güç, bütün vatanda yayılmış olan milli ruhtu. Milletin kaderini elinde bulunduran bir irade ancak Anadolu’dan çıkabilirdi ve yapılacak ilk iş, milli iradeye dayanan bir millet meclisi meydana getirerek, gücünü millet iradesinden alacak bir hükümet oluşturmaktı. Kongrede, söz konusu Millet Meclisi ve onun seçeceği hükümet yerleşik bir şekilde kuruluncaya kadar, kongre kararlarını uygulamak ve kongrenin toplantı halinde olmadığı zamanlarda kongre adına karar vermek üzere bir Heyeti Temsiliye (Temsilciler Kurulu) oluşturulmasına karar verildi. Bazı arkadaşları, Mustafa Kemal’in Heyeti Temsiliye’ye girip açık olarak çalışmaya başlamasını sakıncalı buluyorlardı. Bu kişilere göre, İstanbul hükümetine, halifelik ve saltanata başkaldırmış, bir saldırı hedefi haline gelmiş birinin bu milli girişimlerin başında bulunması, konunun milli bir amaca hizmet etmekten çok özel Üstte Erzurum Kongresi’nin yapıldığı sıralarda Rus işgalinden ötürü yarı harap bir halde bulunan Erzurum Sultanisi. Altta Erzurum Müdafaai Hukuk Cemiyeti Başkanı Raif (Dinç) Hoca. 83