Katalog

la İran, Maktu ve Ermenistan arasında transit işlerinin serbestliğini sağlar. Ermenistan Hükümeti, Azerbaycan, İran, Gürcistan ve Türkiye arasında eşya, araba, vagon ve tüm transit işlerinden vergi almamayı yükümlenir. Türkiye Devleti, varlık ve yaşamına emperyalistler tarafından girişilmesi kesinlikle beklenen yıkıcı kışkırtmalara karşı koymak zorunluğunda bulunduğundan, genel barışın gerçekleşmesine değin, ulaşım serbestliğini bozmamak koşulu ile, dördüncü maddede sözü edilen sayıdan fazla silah sokulmasını önlemek için, Erivan Cumhuriyeti içindeki demiryolları ve ulaşım yollarını denetim ve gözetim altında bulunduracaktır. Emperyalist devletlere ilintili resmi olmayan heyetlerin bu ülkeye girme ve sızmalarına taraflar engel olacaklardır. 13. Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti, devletin bağımsızlığı ve toprak bütünlüğünü tehdit edebilecek saldırılara karşı, işbu antlaşmanın Erivan Cumhuriyeti’ne sağladığı haklara zarar gelmemek koşuluyla Ermenistan içinde geçici olarak askeri önlemler alabilir. 14. Erivan Cumhuriyeti’nce herhangi bir devletle yapılmış olan tüm antlaşmaların Türkiye’yi ilgilendiren ya da Türkiye’nin çıkarlarına zararlı hükümlerini geçersiz saymayı bu Cumhuriyet kabul eder ve yükümlenir. 15. Taraflar arasında antlaşmanın imzasından sonra ticaret ilişkileri başlayacak ve taraflar büyükelçi ve konsolos atayabilecektir. 16. Telgraf, posta, telefon, konsolosluk ve ticarete ilişkin bağıtlar alt komisyonlarca işbu antlaşma hükümleri uyarınca yapılacaktır. Bununla birlikte, komşu ülke ve işgal altındaki topraklar ile Ermenistan arasında demiryolu, telgraf ve posta ulaşımının, bu antlaşma imza edilir edilmez, başlanmasına Türkiye Hükümeti’nce izin verilecektir. 17. Bu antlaşma gereğince Ermenistan’ın olup Türk ordusu işgali altındaki toprakların boşaltılması ve tutsakların geri verilmesi ve değiştirilmesi, antlaşmada Ermenistan Hükümeti’ne ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmesinden sonra gerçekleştirilecektir. Alıkonulan siviller ve devlet ileri gelenleri geri verilecektir. Tutukluların geri verilmesi işi alt komisyonca yerine getirilecektir. 18. İşbu antlaşma bir ay içinde onaylanarak, onaylanmış örnekleri Ankara’da teati edilecektir. Bu hükümlere olan inançla, yukarıda adları yazılı yetkili temsilciler işbu Barış ve Dostluk Antlaşması’nı imza etmişlerdir. Antlaşma iki örnek olarak 2 Aralık 1920 günü Gümrü’de (Aleksandropol) düzenlenmiştir. Anlaşmazlık çıkınca, Türkçe metnine başvurularak çözümlenecektir. Sarıkamış’ın Ermeni işgalinden kurtulması (29 Eylül 1920) üzerine Ankara’da düzenlenen törende birlikler Mustafa Kemal Paşa’yı selamlıyor (30 Eylül 1920). 187