Katalog

ADANA KENT YAPI PARASIZ EK 17 MART 2006 C K 9 Hafif Raylı Sistem tartışılıyor dana, yine bir geçiş toplumu sürecini yaşıyor; yine bir kentleşme ve kentlileşme eşiğinde. Ekonomik ve toplumsal değişim ve dönüşümü de içeren bu süreç, en yetkililerin bile bilincinde demografik devinime indirgenmiş durumda. A entsel yapıda bu değişiklikler meydana gelirken kentbilim dikkate alınmadığı gibi, makro düzeyde, bütüncül planlamalar da yapılmadı. Mikro çözümlere odaklanmış atgözlüğü bakışla biçimlendirildi kent... Eşikteki kent: Adana YOKSUL DOĞU, VARSIL BATI YERİNİ YOKSUL GÜNEY, VARSIL KUZEYE BIRAKTI Çetin YİĞENOĞLU A dana, bende bir yanıyla sonsuzluk, bir yanıyla sonrasızlık duygusu yaratır... Üç yanını çevreleyerek kuzey rüzgârlarından koruyan Toroslar’a sırtını dayamış haliyle bir yanı duvarsız mekan görüntüsü verir; sanki duvarsız yanından ayaklarını Akdeniz’in tirşe kıyılarına uzatır... Bir başka açıdan ise Akdeniz’in uzantısı izlenimi veren, deniz yataylığındaki ovanın ortasına oturmuş da zamanın bile yatay seyir izlediği bir mekânda kaynağını yitirmiş değerler karmaşasıyla bocalayıp durur... Kurgusallıktan yoksun yaklaşımlarca teslim alınmış, günde iki kez kebap yiyerek intiharı seçenlerin oluşturduğu bir obur kültüre tutsak bu obez, bu merkezini yitirmiş kentin ironi yoksunu toplumu, şimdilerde “marka” adı altında yitirdiği ütopyasını arıyor... Adana, yine bir geçiş toplumu sürecini yaşıyor; yine bir kentleşme ve kentlileşme eşiğinde. Ekonomik ve toplumsal değişim ve dönüşümü de içeren bu süreç, en yetkililerin bile bilincinde demografik devinime (doğurganlıktan çok ‘göç’) indirgenmiş durumda. Sınai yapılanmada, toplumsal ve ticari ilişkilerde işbölümü yaparak sinerji yaratabilen bir kentlilik bilinci arayışından çok uzak... Buna karşın, çöken eski görkemli yapının yerine kendiliğinden oluşan yapılar, dinamikleri farklı ve yadırgı egemenlikler kurdular. Gücünü varoşlardan alan, aşiret, tarikat bağlamında oluşmuş bu kriminal güç odakları, pek çok alanda kamu otoritesini bile etkiler duruma geldi. Son günlerde hissedilmeye başlanan Paris anksiyetesine işte bu yapılar yol açıyor. Aslın da, bu olgunun hiç de rastlantısal yanı yok... Her şey yaşadığımız siyasal sürecin eseri; yeni küresel yapılanmada hedef tahtasına kentleri oturtan emperyalizmin... Kent yönetimlerini ele geçirmek, bir ülkeyi kılcal damarlarına dek sömürü çarkına bağlamanın zorunlu koşulu ne de olsa... Kent profilini değiştiren ekonomik ve siyasi nedenlere bağlı bu iç göç de dünyanın bu noktaya gelmesini kurgulayanların eseri... Artık, bir dönemin siyasetine damgasını vuran köykent sentezi gerçekleştirildi, diye sevinebiliriz... Böylece, Orhan Kemal’in “betonunda bile otlar biten Çukurovası” köykent sentezinde yeni bir kimlik sahibi kılındı. Apartmanda bile yaşasa, balkondan halı, kilim çırpan, gürültü yapan, kendisine ve komşusuna saygısız köy/varoş/gecekondu kültürüyle biçimlenmiş amorf bir köykent insanı kimliği... Son yıllardaki kentsel yapılanmaya işte bu kimlik damgasını vurdu. Eskiden, Adanalıların statüsü, genel anlamda nehrin iki kıyısına göre, yoksul doğu, varsıl batı diye tanımlanırdı. Son gelişmelerle bu tanım yoksul güney, varsıl kuzey biçimine dönüştü... Kentsel yapıda bu değişiklikler meydana gelirken kentbilim dikkate alınmadığı gibi, makro düzeyde, bütüncül planlamalar da yapılmadı. Mikro çözümlere odaklanmış atgözlüğü bakışla biçimlendirildi kent... Bu gelişmelerin sonucunda halkına yabancı, çok merkezli, kolonyel bir kentsel yapı çıktı ortaya... Bir yanda siteler... bir yanda site mantığıyla oluşturulmuş apartmanlarda sözümona özerk alanlar. Bulvarların her iki yanına Çin setti gibi birbirinin benzeri beşonbeş katlı apartmanlar dizildi. Bu tek tip konut, tek tip yapılanma tek tip insan yarattı; birey değil; enerjisini toplumsal kimliğinden alan birey insan değil; özgür birey yaratma adına toplumundan kopartılmış, yalnızlaştırılmış insan; dar odalara kapatılmış, çevresinden kopuk insan... Devamı 11. sayfada