Katalog

StYASET 84 Bürokrasi kademelerinde nazik dunımlar RAFET GENÇ A nkara Memurların ve kamu hizmeı \ tinde çalışanların ekonomik ve sosyal durumlarını iyileştirmek amaayla yetki yasasına dayanılarak çıkarılan kararnameler, yaz sıcağında bürokrasinin üst kademelerini "yakıyor", ama "yandım Allah" diye bağıran da pek yok... 6 Kasım seçimlerinden sonra "Iş bitirici" sıfatıyla iktidara gelen ANAP'ın Genel Başkanı ve Başbakan Turgut özal, yetki yasalarına dayanarak, kararnamelerle "işi bitirmek" istiyor. Gerek basın toplantılarında, gerekse partisinin nıeclis gruplarında "cumhuriyet tarihinde göriilmemiş Işler" yapmakla övünüyor ve milletvekillerinden alkış alıyor. Eskilerin deyimi ile bir de "madalyonun öteki yüzü" var. Son kararnamelerle bürokrasinin Ust kademeleri Başbakan özal'ın iş bitirici görüşüne uygun olarak düzenlenmek istenmiş, ancak, hâkim ve savcılaı arasında bu düzenleme büyük yankılar ve göstergelerinin akıbeti hakkında şimdilik hiç kimse açıklamada bulunmak istemiyor. Uzmanlann bildirdiğine göre, bu kararnamede en yüksek ek göstergeyi Başbakan lık özel Kalem müdürü ile Müsteşarı almıştı. Bir de YÖK Başkanı.. Kararnamenin "kokusunun" daha ilerki günlerde giderek artacağı one sürülüyor. Kararname ile ilgili olarak Ust düzeyde bir yetkili şöyle dedi: "60 yıldan beri Türkiye Cumhuriyeti'nde önemli dengeler oluşmuştur. Bürokrasi zamanla kendi arasında bir hiyerarşi tespit etmiştir. 1950'den sonra gelen her iktidar, bu dengeler üzerinde bir süre oynar, sonra işin tehlikesini göriir ve vazgeçer. Geçmisteki siyasi hayatımıza bakarsak, bakanlıklann, genel miidürlüklerin nasıl kaldı nlıp, nasıl bir giinde kunıldugunu göriiriiz. Ama hunlann altında temelde pek fa/la degişiklik olma7. Şimdi Özal Hiikümeti veya Özal, büyük bir cesaretle devlet örgütünü düzenlediğini ve Işlerin çabuk yürüyeceğini söyliiyor. Bakalım bu düzenlemelerin semeresini nasıl alacak? Hep beraber görecegiz..." özal Hükümetinin üst düzey bürokrasisinde derin çalkantılar yaratan düzenlemeleri üzerine konuşulurken, "Cumhuriyet'in 60 yıllık dengeleri"nden söz ediliyor. tepkiler uyandırmış durumda. Bu konuda bir yetkili şunları söylemekten çekinmedi: "25 yıldır hukuk camiasının içindeyim, ne hisseltiklerini biliriın. Geçmişte de hâkimler arasında farklılık yaratan kararlar alınmıstı. O zaman tüm Yargıtay, Danışlay, Anayasa Mahkemesi ile dlger yüksrk yargı organları (ayaga kalkarak) birinci sınıf hükimler arasında fark yaralılmamasını istemişler ve bu istek zamanın hiikümetince 'makul' karşılanmıştı. Sorun aslındu geçmişte çok tartışılmış ve hâkimler kendi aralannda oncınli ve kalıcı bir gclenek oluşlıırmuşlu. O da birinci sııııf hâkim sınıfına girenlerin ek goslergelerinde bir degişiklik yapılmayacaklt. Çiınku seçimle gelinen birçok makamın geçici oldugu biliniyordu. tşte şlmdi bu önemli gelenek kaldınlmakta ve birinci sınıf hftkimler arasında (ek göstergelerie) farklılık fiilen yaratılmaktadır." Kararname metni hazırlanırken bu konuda birçok hâkimin ve savcının geçmişten örnekler vererek herhangi bir farklılığa meydan venlmemesi doğrultusunda açıkladıklan görüşler yetkililere iletildi. Raporlar yazıldı, Cumhurbaşkanı katında savunması bile yapıldı. Ama, öğrenildiğinc görc, Başbakan Turgut özal, programda bir değişiklik yapılmamasını isteyerek farklılaşmarun yararlarını inatçı bir üslupla belirtti. Böylece üst yargı organlannda bu yıldan sonra ek gösterge farkı yürürlüğe kondu. Yargı organları bu konu ile ilgili şimdilik hiçbir şey söylemiyor. Soranlara, zamanında uyardıklarıru belirtip, "Bu bizim görevimizdi" diyorlar. Ekrem Pakdemirli Kaya Erdem Çamlara meraklı bakanlardan sonra konomik ve Dış Ticaret Pakdemirli'nin çevresinde huzursuzluk E şarı Ekrembürokraside ö/ellikle Hazineodaklaşan vardı.MüsteŞeker Bayramına rastlayan günlerde had safhasına Hazi Pakdemirli de Çuıart devirdi ne'den sorumlu müsteşar yardımcısı Tevflk Altınok Başbakan Turgut Özaltarafından görevinden alınırken dış tıcaretten sorumlu diğer müstesar yardımcısı Özer Çınar daistifa edecekti. Başbakan özal, Başbakan Yardımcısı Kaya Erdem ve Pakdemirli arasındaki yetki çekişmesi sonucu Altınok'un görevden alınması gürültülere yol açarken, diğer müsteşar yardımcısı özer Çınar'ın "sessiz" istifası basına bile doğru durust yansımayacaktı. özer Çınar yılların bürokratıydı. Mülkiye'yi bitirdikten sonra 1949 yılında girdiği Maliye Bakanlığı'nda kambiyo mevzuatının hazırlanmasmda uzman olarak görev yapmış, 1959 yılında da Ticaret Bakanlığı'na girmişti. Türkiye ile AET arasında imzalanan ortaklık anlaşması ve bütün protokollerin müzakere ve yazımına aktif bir şekilde katılan Çınar bürokrasideki sayılı AET uzmanlarından biriydi. Uzun yıllar Türkiye'nin AET nezdindeki daimi delegelijinde görev yaptıktan sonra geçen yıl Ankara'ya dönmüş ve Hazine vc Dış Ticaret Müsteşarlığı kurulduğunda uzmanlığı ve tecrübesi gözönünde bulundurularak Pakdemirli'nin dış ticaretten sorumlu yardımcılığına getirilmişti. Getirilmişti, ancak hiçbir zaman Pakdemirli ekibinden olmamıştı. Çınar, bürokrasi gelcneğini savunmuştu. Pakdemirli ise başından beri Çınar'ı karar alma mekanizmasının dışında tutmaya çalışmış, hatalar yüzünden yaz boz tahtasına dönen dış ticaret rejimi ile ilgili düzenlemeleri daha çok müsteşarlıkta oluşturmaya çalıştığı kendi kliği ile birlikte yürütmüştu. ö/er Çınar'ın bazı önemli kararları gazeteden öğrendiği bilinmekteydi. Titiz bürokrat tavrı Çınar'ın dışlanmasına bir başka şekilde de yansıyacaktı: lthalat, ihracat işleriyle uğraşan bazı şirketlerin "esnek davranmadıgı" gerekçesiyle zaman zaman Çınar'dan şikâyetçi oldukları Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı'nda bir sır değildi. Pakdemirli ile Çınar arasındaki üslup farklılığına müsteşarlıktaki idari tasarrufiarla ilgil emrivakilerin eklenmesi bardağı taşıran son damla oldu. özer Çınar Devlet bakanı Ahmet Kurtçebe Alptemoçin ile birlikte Fas ve Tunus'ta bulunduğu sırada yurtdışında kendisine bağlı olarak çalışan on kadar ticaret müşaviri ve yardımcısı kendisinden habersiz merkeze alınacaktı. Çınar, Pakdemirli'nin o sırada henüz görevinden alınmamış olan Tevfik Altınok'a imzalattığı kararnameyi TUrkiye'ye döndükten sonra öğrenecekti. Bu emrivakiyi öğrenir öğrenmez Çınar'ın yaptığı ilk iş Başbakan Yardımcısı Kaya Erdem'e tek cümlelik bir istifa mektubu göndermek olacaktı. Ya ötekiler? Son yasa hükmündeki kararnamenin yankılarının uzun süreceği belirtiliyor. öncelikle işçi ve BağKur emeklileri için bir şey getirilmedigi gazetelere yansıyınca, yetkililer açıklama yapmak zorunda kalmışlardı. Yüksek Denetleme Kurulu Uyelerinin ek