Katalog

Gaııcli Ila ııedaıı ıııda kapışma Nisan 1984 günü Yeni Delhi Yüksek Mahkemesi'nde Maneka Gandi ılc tndira Gandi karşı karşıya geldiler. tkisi de "Gandi llanedam'nın mirası Hindİstan" üzerinde hak iddia ediyorlar. Oysa ikisinin de soyadı evlilik temeline dayanıyor. Gerçek Gandi ailesiylc kan bağları olduğunu iddia edemezler. Davanın nedenlerini hazırlayan olgular kırk yıllık tarihin Urünü. 1940 yılında Mahatma Gandi henüz hayattaydı. O yıllarda Hindİstan, lngiltere'nin sömürgesiydi. Geleceğin başbakanı 1917 doğumlu Indtra da lngiltere'nin Oxford Üniversitesi'nde öğrenim görüyordu. Orada Mahatma Gandi'nin oğlu Feroze Gandi adında genç bir gazeteciyle tanıştı. Nehru'nun kızı olan lndira Hindu; Feroze Zerdüşt dinindendi. Tüm protestolara karşın evlendiler. Uk oğulları Rajiv 1944'te, ikinci oğullan Sanjay 1946'da doğdu. Feroze 1960 yılında öldü. Bıraktığı miras öyle parayla ölçülebilecek bir değer değildi. Bu servet ancak beş "rakamlı" bir kelimeyle ifade edilebilirdi: GANDİ. 10 SİYASET 84 tndira Gandi, gelini Maneka'nın başına buyrukluk mücadelesine karşı savunmada. Hindistanhn "ana"sı ile, ölen Sanjay Gandi'nin eşi mahkemelik bile oldular. bir değeri vardı: Güvendiği bir soyun temsilcisiydi Sanjay. lndira Gandi 1977'de görevinden uzaklaştırılıp sürgüne yollandığında, bu nitelik daha da önem kazandı. 1980'de geri dönüşünden sonra ise Sanjay'ın yetkileri sınırsız hale geldi. Gandi hanedanının tartışılma? vârisiydi artık. Fakat, tanrılar ve havacılık koşullan bu kurulu düzene aldırmadılar. Annesinin görkemli dönüşünden altı ay sonra 23 Haziran 1980 günü, Sanjay, bir Amerikan akrobasi uçağıyla denemc uçuşu yaparken bir özel havacılık kulübünün pistine çakıldı. Indira'nın kederi sonsuzdu. Hem oğlu, hem de polıtıkadaki vârısi olan Sanjay'ın İNDtRA GANDİ Henüz son sözitnu sbylemedi. kım olmalı," diye düşünmeye başladı. Gürültü, Sanjay'ın elle tutulur tek mirası olan küçük Varun'un birinci doğum gününde koptu. lndira, bir dulun kocasının ölümünden bir yıldan az süre doğum günü partisi vermesini doğru bulmamıştı. run'a, üçte biri de ölen Sanjay'a ait olmalıydı. Bu bir Hindu geleneğiydi. Dolayısıyla mahkemeye başvurmaktan başka iş kalmamıştı. Dava açıldı. lndira Gandi de daha sonra torununa devretmek uzere hak talep etti ve karşı dava açtı. Maneka oğlunu haftada bir gun babaannesi'nin yanına yolluyordu. Indira'nın avukatları, Maneka'nın oğlunu doğum günu olan 13 Marl 1984 günü de babaannesi'nin yanına yollamasını istediler. Yoksa ellerinden gelen her yöntemi kullanıp Varun'un babaannesine verilmesinı sağlayacaklardı. Ancak Maneka, bu tehdide aldırmadı. Varun, diğer çocuklarla birlikte Gold Lings Mahallesi'ndeki okula devam ediyordu. O gün okulun oyun sahasında çocuklar futbol oynuyordu ve Maneka da pencereden oğlunu seyrediyordu. Yakmlarda parketmiş arabalardan birinin içinde Rajiv'in italyan eşi Sonya'yı gören Maneka birden apartmandan dışarı fırladı. O an oğlunun kaçırılacağını hissetmişti. Tahmini Maneka Savaş böylece patlak verdi. Bir sürc sonra Maneka bağımsızlığını ilan etti. Bir gazete çıkarmak için başvuruda bulundu. Başvurusu, lndira Gandi'nin de onayı olmak koşuluyla kabul edildi. Ancak lndira bu teklifi veto etti. Artık Maneka'nın telefonları dinleniyor, kuryeleri sansürden geçiriliyor, her davranışı izleniyordu. Ba Sanjay Gandi ile Maneka'nın oğlu Varun, îndira Gandi'nin öbür oğlu Rajiv'in eşi Sonya tarafından kaçırıldı... Karışık bir hikâye. gerçekti, ancak Maneka olaya engel olamadı. Vapur'un vasiliğını bu sefer de lndra'dan alıp Maneka'ya devretmek ıçın açılan dava sırasında Maneka, "Varun önce benim oglum, daha sonra da herhangi birinin torunu " dıyordu. Maneka davayı kaybettı. Bu, onun savunmasının yetersizliğinden değildi. Hindistan'da yasanın başka, uygulamasının başka şeyler oluşundandı. MANEKA Bağımsızlığını elde etti, partisini kurdu. * lndira, ülkedeki diğer dullar gibi sefalet içinde yaşamaya mahkum olmayacaktı. Hemen yeniden evlendi: Politikayla. Menfaat ortaklığına dayanan bir politikayla. Oğulları, ulkenın geleneklerıne ters düşerek, biri bir ttalyanla, diğeri de bir Sih üniversite öğrencisiyle evlendiler. Soyadlan onlara bu ayrıcalığı tanıyordu, ama aynı zamanda onıuzlarına Hindistan'ın sorumluluğunu da yüklüyordu. cesedinin yakılışını tek başına seyretti. Artık her şeyi yeniden düzenlemek gerekiyordu. Sanjay arkasında siyasete fazla ilgi duymayan bir kardeş, birkaç aylık oğlu Varun ve "Gandi" etiketini almış bir dul, Maneka'yı bırakmıştı. Roller yeniden dağıtıldı. Maneka'nın rolü matem giysileri giyip oğlunun eğitimiyle uğraşmaktan ibaretti. Rajıv'in rolü daha on plandaydı: Kader onu Hindistan'ın tek sahibi haline getirmişti. Annesinin tüm yetkilerini dcvralacaktı bir gun. Ama o yenı konumuna uyum sağlamak için hiçbir girişimde bulunmuyordu. Askeri pilottu ve kendini her yerde Gandi soyadıyla değil, "Kumandan Rajiv" olarak tanıtıyordu. Yine de Hindıstan'ın kendine özgü demokrasisinin çarklarını döndürme görevi ona düşüyordu artık. Bu arada altı aydır Sanjay'ın yasını tutan Maneka da bir şeylerin bilincine varmaya başlıyordu. Kendine kalan, bir anı; Sanja, bir oğul; Varun ve bir isim: Gandi idi. Bu hem az hem de pek çok şey ifade ederdi. "Benim de pastada bir dilim hakğımsızlığını kendi kendine ilan etmesi bir işc yaramamıştı. İkinci savaş, 29 mayısta patlak verdi. Sanjay taraftarları baskentin 500 kilometre güneyinde bir miting düzenlediler. Maneka onur konuğuydu ve doğal olarak söz aldı. lndira bu olaya çok sert tepki gösterdi: Maneka bu kez halkın arasında "SanJay'ın anısını sömüruyor"du! Maneka hain ilan edildi ve lndira torununu yanına almak istedi. Maneka, ya oğlunu yanında götüreceğini ya da kapıya kamp kuracagını söyleyerek tepki gösterdi. lndira böyle bir skandala izin veremezdi. llk raundu Maneka kazanmıştı. Yaşamı bundan sonra epey zorlu geçecekti, ama bağımsızlığını elde etmişti. Maneka bunlara karşın moralini kaybetmedi. Çünkü yaklaşan seçimlere hazırlık olarak, partisi Rashtriya Sanjay Manch adına tam beş seçim mitingi düzenlemesi gerekiyordu. Sanjay'ın kardeşi Rajiv üç yıldır I. Kongrenin Genel Sekreterliği görevıni yürütüyor ve "Her şeyi annesine yardım etmek için yaptıgım" söylüyor. Maneka'nın seçim mitinglerı amauna ulaşıyor. Orada toplanan halkın bakmak için mi, yoksa dinlemek için mi toplandığına karar vermek oldukça güç, ancak Hint halkının bu gibi kişilere son derece büyük saygıları var. Bu körükörüne saygı nedeniyle mitinglerin başansız olması zaten düşunulemezdı. Gandi hanedanının vârisleri, bu kalabalık ve karışık ülke halkının bu özelliğini kolayca çıkarlan doğrultusunda kullanıyorlar. Maneka, bugün Sanjay'ın ona vasiyet ettiği dört amacını gerçekleştirmiş durumda: Kendini tndira Gandi'den soyutlayarak bağımsızlığını elde etti, kendi siyasi partisini kurdu, daha sonra da Rajiv'den tek başına yetkiye sahip olma hakkını geri aldı. Geriye kalan sadece tek bir şeyi ele geçiremedi: tktidar. Fakat lndira Gandi de henüz son sözünü söylemedi. Rajiv Sanjay Sanjay bu sorumluluğun sağlayacağı çıkarların bilincine çabuk vardı. Birkaç yıl içinde iktidardaki çıkar ortakları arasında yerini aldı. Görevi Indira'nın oğlu olmaktan ibaretti, belirli sorumluluklan yoktu. Yetkilerini en sert şekilde kullandığı için siyasi rakiplerinin gözünde bir "çete reisi" idi, ancak yandaşları onu "geleceğin adamı" olarak adlandırıyorlardı. Yaptığı hiçbir şey köklü bir temele dayanmıyordu. Birçok kişi de lndira Gandi'nin 1975'te dokuz ay için ilan ettigi olağanüstü durumun geçici hükUmetinin başkanı olarak görüyordu onu. Ama annesinin gözünde eşsiz Mahkeme 1983 nisanında Maneka Gandi, SOOO'den fazla delegenin önünde kendi siyasi partisini kurdu. Parti çabucak siyaset sahnesinde hareketli bir yer edindi. Maneka daha sonra, Gandi hanedanı üzerinde oğlu ve kendisi için hak iddia etti. Veraset hakkının üçtc biri Maneka'ya, üçte biri Va Derleyen: ZEYNEP DAĞUOĞLU