Katalog

la en geniş demokrasi ları kollayacak. kablulurın ucundaki bilgisayarlar guvenlik devlelinin açmakapama dııgmeleri gibi olacak. Gi/li Servis'in bugun telefonları diıılemek için yıgınlarca lcyp bandıyla ugraşmak ya da ıneklupları buharla açınak zorunda kaldıgı yerdc, o /aman, kaydedilmiş (elefon konuşmaları ve lelemeklııplarla dolu depotar bulunacak. Yurttaşlar hakkında toplanan bilgilerin gi/liligini korumaklıı gorevli kuruluşlar herhalukârda lcknik gclişmeııın ardından scgırliyor, kablo sislemi laınaınlandığında bilgilerin korunması diye bir şey hiç kalmayacak. Konuşmacr"hterdim ki, sokıılar butun gun bilgisayarlardan yakınacaklarına daha çok bilgisayar kııllansınlar. Monoton el işinin yerini makınclcrin almasıyla zihni kapasılelerin serbesl kalacagı yollu gorıişun en geçerli oldugu yer, herhalde, ust dii/eydc politik nıotifler edinıniş insanların ıımutsıı/ bir ugraş içinde cskimiş dosyaları lasnif eltikleri sol yayınevlcridir; oysa bıı insanlar çalışma şucJerİRÎ iyerıksel bir ureh Kuçuk bilgisayarlar, henu/ birkaç yıl oncesine kadar devlel ve ekonomi elitlerinin tekelinde htılunan, idare ve planlamaya ilişktn jetenekleri adenıi merke/ileşliriyorlar. Birkaç kııçıık firmanın kuçuk bilgisayarları gelistirmesi, btıvuk bılgisayar ıırı(kikrinin sahip oldugu Ukelk>lirilmi<? o/el bilginin onemli bir bolumunu herkes için crişilebilır kıldı. Fger kuçuk bilgisayarlar, folokopi ınakinelerinin birkaç yıl unceki yayılmasına ben/er bir hı/la yaygınlaşırsa, kapilalisl Balı loplumundaki piramil biçimli iklidar modelinin karşısına, herhangi bir merke/e baglı olmayan birimlerin oluşfıırdııgu bir ag çıkıp onunla rekabele girişır. Halla bir loplııına ilişkin bııluıı onemli verıleri depolayan bir merke/i bilgisayar bile, akılcı ve adil bir plunlamanın hı/meline girerse, ortak ihlıyaçlarm talmininde kullanılacak optimal bir araç haline gelebilir. Ikı ı/leyıcı bırden aynı anda, "Ya nııfus sayımı?" dıve bağırdılar Konusnıacı, " O " dedı, "sadece, uıcrindc degi^iklik yapılması imkânsı/ olan, bilgisayar okuyuıuları için o/el olarak kodlanmıs bolumleri bulunan nutus cu/danları, polisin haberalma sistemi INPOI ve butun yıırtla>lar hakkındaki bilgileri bir merkezi "Dala Bankasın'da loplamaya meydan açan yenı yasa ile birlikle du>unuldugunde lehlikeli hale geliyor. KonusmaLi, nufus sayımının konu edıleceğını oııccdcıı du^unup ha/ırladığı mctıııdc lam bu noktada bu konuya yer ayırmış gıbıydı Devam etıı: "Bu isle ilgili yasalar çoktan, oyle buyuk proteslolara da ugramadan çıklı ve ııygıılanmaları arlık onleneme/. Nufus sayıını boykolu ancak scmbolik bir (avır sayılahilir; :p^d;;iarın, topluınsui!^,',;r:';!na baskısı altındaki ozel alanlarını inatla koruma)a çalı>ınaları sayılahilir. Saçma cevaplarla nufus savımını sabole edenler veya bugun Balı ıni> pislinin inşa edildigi çam yelişlirme alanlarında bir agaca sahip çıkanlar veya birkaç melrekarelik bahçesini nukleer silahlardan arındırılmış holge ilan edenler, bu davranıslamla,7ı;anKİn batması olayı kadar eski bir korkıiMi ifade elmiş oluyorlar. ki demokrasıde de diktatorlukte de ay nı şekilde i> goren konserve açacaklarından so/ ediyormuş gıbisin. Kompulur teknolojisinin nc yapacagı belli, bugunden goruluyor. Killesel işsi/lik yaralıyor, cıncgın bırçok işlcvinı kalilesi/leşliri> or ve çalısanları surekli ve gi/li bir denelim allına soktıyor. İ^lelmenin personel servisinde tek hir dugmeye hasarak bir anda ekrana getirilebilen nesnıl bilgiler kar>ısında birey savunması/ duruında. Hçik'r. bilgisayarın kendilehnden nasıl davranmalarını beklcdigini duşunuyorlarsa oyleda 1 ,. ranacaklardır. Bııgııne kadar suregeler, ısfyerlerinin yerine, firmanın py.iiac ekran başında oluran Vİ'ısnnlanna gorevler verdigi, iş aldıgı bir sistem geçince, işletme içi kamuoyu ortadan kalkacak. (,'alışanlar ayrı ayrı, birey birey varolacaklarından orgutlenemeyecekler de. Teleçalı^ma, sendikal orgutlenmenin dayanageldigi /emini orladan kaldıracak." SİYASET 84 Ne ölçiide demokratik? (ieniş bandlı (kablolu) sistemin k".Miıifnası, bugunku bakır »vltî ııctişiın agından datiti s t n ı > ucınokralık imkânlar vaadediyor. Yeni ag, yıldı/ biçiminde olacak ve geri akıij kanalından her alıcı aynı /amaııda bir verici haline gelebilecek, boylece ileli^iın akışının kav>ak nuklaları hıın yayın trostlerinin hem dc kullanıcıların faaliyelleriyle holirlenecek. Bugunku I V agı bir agaç biçiminde: Bir merke/ gonderiyor, agın hıılıın otcki parçaları sadece alıyor. iv. ile(i>ım sıslfininın ne olçııde deınukratık olacagı, bu sisleme sahip olan (oplumdaki demokratiklik derecesine baglı bulunacak; foplanan verilerin gi/.liligi ve korunmasının ne olçııde gerçvkle>ebilecegi, hııkıık devletinin geli^iınine baglı olacak. Bilgileri koruınakla gorevli olanlar yelerlı lıak ve lam yelkilerle donalılırlarsa ve ileliijim araçlarından yapılan bulun haberle>ıne sadece birkaç merke/i hilgisayardan geçerse, hilgileri korunıak teknık bukıından ço/ulebilir bir sorun ulur. Bilgisayara depolanınıs kı^isel bilgiler, ancak bilgıleri koruınakla gorevlı mercilcrin burolarındaki lerminallcrden gıri^i yapılabilecek birlakım o/el çağırma programlarıyla tekrar bulunahilir. tdeal durıımda, lerıninal herhangi bir verinin ne /aman kııtıın larafından hafı/ava geçirildıgini. kimııı ne /aman bu bilgiyi istevıp baklıgını ve bilginin ne /aman oloınalik biçimde hafızadan silinecegini belirlebilir. Sendikapatron kavgası konıışmau, "Ortadan kaldırması /orıınItı degil, degi^lirecektir", diye araya gırdı. " leleçalışina. bir firmanın herhangi bir çalısanının oteki çalısanlarla anında konlak kurabilmesinı de ilke olarak mumkun hale getiriyor. Bu, dusunulehilecek en geniş işlelmc içi kamuoyudur. Belki de seııdikalarla'patronlar bilgisayar prograınları ve yayın saalleri konusunda kavgaya luluşacaklar, sendika hildirileri asmak için ılan lahlaları ya da dinlenme saatlerinin duzenlenmesi konıılarındaki çekismeler ortadan kalkacak. Bira/ hayalgucu çalı^lırınama Izin verirseniz: Yeni teknolojiler toplum uzerindeki ana etkilerini çalışma dunyasından geçerek gerçekleşlireceklerdir. Belki sadece çalışma sureçleri degil, butun olarak loplumsal sureçler de kendilerini bilgisayar sistemlerinin mantık tar/ına uyduracaklardır. Bir kiınse herhangi bir mercie orada kendisi hakkında hangi bilgi kayıtlarının bulıındugunu soracak olursa, belki bu soru l)ilc suphe ıınsıırıı olarak so/ konusu kişinın dosyalarına geçirileceklır. Yeni iletişim leknolojilerinden duyıılaıı korku, bi//al bu leknolojilenn \ardnniyla go/etlenecek ve geribeslenıe yoluyla aynı korkuyu gııçlendirecek eylemlere yol açacaktır. l'elemalikItşme, kitle iletişim araçlannın ıırıınlerini tuketc tukete politik bakımdan laratsı/laşmış ya da polisçe go/elim allına alınınış ışsi/ killeleri doguracak. Amu daha mııhtemel olan, başta so\ledigiın: Yeni leknolojilerin varadıgı degışımler bizzat bu leknolojilerin içinden çıkmıyor, huııları belirleyen, butun loplumda yaşanan degişimler. Kuçuk burjuva oturma odalarının ve kahve makineli yarı otomalikleştirilıniş bııroların kııtsal dunyasına sıkı sıkı sarılmak \e buıııı 'havatı savunrna' dive ifade etmek mi yoksa dogru durusl loplumsal cleşliri yapmak mı; yeni ılelişıın araçlarını eleşlirirken artık bu konuda karar verilmeli." Son sö/lerı konuşmacı adela kendı kcndıııe söyledi Sıçraı gıbı ayağa kalkiı ve bu arada yarısı boşalmış olan salonu gcçıp çıklı Dı^arda oııu yakalayıp kunuşıııak ısııyordunı, bilgisayar leknolojısının toplıımsal koşullarca bclırlcnnıcsı koıuısundakı ıiıra/lara ancak yu/eysel bıçımde değınmış tı, bunu konuşacakıım. Anıa onun hemen ardından dışarı fırladığım halde yelışeıııe dım, durduğu yerde kaybolnıuştu sankı Kablo/u TV ağı buyük yayın tekellerinin insanlan "aptallaştırmusınu" mı yarayacak, yoksa her alıcmın bir verici haline gelmesine ve bireyler arası iletişimin artmasına mı? Yurttaşlar hakkındaki bilgilerin merkezi bilgisayarlarda toplanması birilerine sınırsız denetim imkânı mı yaratıyor, toplanan gerekli bilgilerin korunmasında kolaylık mı sağlıyor? Normal olarak bu korkıı belirli bir yore buyuk leknolojili bir projenin lehdidi allındaysa o yorenin sakiııleri arasıııda yayılır. Nufus sayımında korku, devlellen ve onun bilgisayarlarından dııyultour. llk ke/, herkes bu i.şlfiı elkilenecegi kanısına kapılıyor. Devlet tnekanı/ınasına elini/le dokunmanı/ mumkun, nutus sayım memurıı sıırelinde olurma odanı/a kadar "iriyor çunku. Nulııs sayımı olayınıla en ılginç yan, bıına karsı olıısan harekeltir." Salondakı (loresan laıubalarından bırı bütıın konfeıans boyunca lılrcyıp durmtışlıı Şınıdı vınluınaya da başladığından, salonun u laıııbanın yer aldığı yarısının ı>ıkla rmı tamamcn söndurduler Bu sırada ı/levıcıler arasından bir ses duvuldu "Ha> Allah kahretsin!" konlerans11 oturduğu yerde buzuldu adeia Izleyıcı , sıırdurdu " N e kadar da masum biljjisayarlardan so/ ediyorsun bize burada! Bu teknolojiler sall araç olmaktan ote >eylerdir; bunlar kapilalisl urelim tar/ınııı sonuçlarıdır. Askeri amaçlarla tasarlanını^ ve insan emeginin yerini alsınlar diye scri urunler olarak piyasaya çıkarılmıslardır. San Sadece sermaycnin değil Bugun bilgileri koruma gorevinde calısanların lemel sorunu, dcvlelin gizli tutma ihtiyacı ncdeniyle ulaşamadıkları hafı/alar ve ulke yıı/eyine yayılmış sayısı/ suçlu leşlıisi dosyası, ki>isel haberalma sisttmi, ekonomik veriler ve bilgilerdir. Scrnıayc, bilgilvrin korunması koııusunda asgari bir du/cyi kendıliğinden garanli etınek durumundadır. lTT'nin en usl yonelicilerinden James VJM Hoın, ornegin, sıı soruyu soruyor: "Işletnıelerın pazdrUnıid siratcjıleııııc ılı^kıu lartı^uıulaııııı bir 1 V'lı konferans sistemı aracılığıyla dunyanın bir çok yerınden katılımlaıla gervekleştirme sı, bu sırada da goruşulenlerın gi/lı kala tağı konusundd ıuutlak bir guveııı.cye salııp olııbılıncsı gunun bıtıııde nıuınkun halc gclcbılccck mı? Teknık bakınıdan bu mumkun ..' ^u anda bi/i (ehdil eden go/ellcme devleline karşı lek makul slraleji, sadece serınayenin degil tek lek yurltaşların da çıkarlarını koruyacak bir bilgi guvenligi sistemidir." de İngili/ yonetmeni Michael Andersun, bundan ayan ve beklenen ilgiyi gormeyen filmde Michael erling gibi karakler uyuncuları başarılı kompo/is