Katalog

StYASKT 83 9 Körfez Savaşı'mn yıkmtıları arasında "Mutlu şehir"e hoşgeldiniz FROL ÖZBEK A hvaz'dan güııeybatı yonünde Hürrenftehir'e doğru ilerliyoruz. Çok geçmeden Irak kuvvctlcrının 1980 yıhndaki ıstılasının ızlerıne rastlamaya başhyoruz. Bitıa ve kamyon kahntılan. uzakta tahrıp edılmiş lanklar... Ahvaz'ın 40 kılomelre güncybatısında rehberımı/ yolun sağında uzaktakı bır noktaya ısaret ediyor: "Bu Hamit Kışlası'ydı, Iraklılar lümüyle lahrip elliler." Tahrip sözü hat'if kalıyor Hamit Kışlası bir harabe bile değıl, dev bir nıolo/ yığını. Sağlanı tek bir duvar yok... sadece üsiüste yığılı tas, çelik kalıntılar.. Hurremşehır hâlâ Irak ateş hattında. Bıraz sonra geçeceğimiz Abadan, hcnü/ önceki gün yeniden bombalanmış. Hoseynıye yakınlannda çesuli çapta güdümlu top mermisi kovanlarıvla ısaretlenmiş bir kontrol noktasında bizi durd\ıruyorlar. öncedcn ızın altnış olmamıza rağmcn, bır saldırı beklendiğinden uzun süre daha guneye ınmek için izin beklıyoruz... Yolun ortasında Iraklıların kuHaııdı ğı Fransız yapısı kovanlar, IranhLınn kullandığı, eskıdeıı kalma Amerıkan mermılerının kovanlan Açık yeşıl üniformalı askerler ve koyu haki ünıforınalı Pazdaran (Devrım Muhafızları) gelen aravları durdurup lckcr teker denetlıyor. Askerı araçları bılc. Arada sıvıl elbıselı gönıillulerı ccpheye laşıyan otobusler, minUbüsler ÖLF.NİN ARDINDAN Sava^ e>leri, kardeşleri, ogulları yuluyor, alıp götüruyor. Geride kalanlara sadece dovunmek.yns lutmak.belki ölenin fotografına bakıp aglamak, mezara çiçek koynıak duşuyor. bar Amrika, markhar Şurevi, markbar Israel, markbar Kiranse, markhar Knculu/i," (Kahrol .sıın Amerika, Sovyetler, Uraıl, Hransa, lngılıere). "Hürremşehir'e ho^eldinlz!" Sava^lan önce 2M) hııı ınsanın yaşadığı kcnlın gın^ındckı tabela, Iarsva ve tngılı/ce bu kelimelcri taşıyor 1 Urkçesı "Sevinçli şehire ho^geldiniz" deıııek Bu cümle sankı arkeolojık bır yazıt hissı uyandırıyor. Görduğümüz "Hurremşehlr" hemen he men lümuyle yıkıntılardan, h.ırap evlerden, ıssı/ sokaklardan oluşuyor Koskoca kentte birkav sa^ldnı bınada bırkaç bın ınşaat ışçısı ve a/ sayıda asker barınıyor "Hurremşehir"de ne scvını; var, nc ^ehır Savaşın ılk günlerındc 40 günlük hır kuşatmaya goğüs gcrcn kcııi ıkı yıllık bir ışgal boyunca Iraıılılaı uıafından Hunınşchır (Kanlı Şehır) olarak anıldı. "Hurremşehir" bu harabelerin geçmişı, tranlılar içın sava^ın dönum noktasının sımgesı Yıkıntılar arasında yüksclen yarıın duzıne dev vinç bir şeye daha ışaret ediyor. Iranlılar ıçın "Hurrem^rhir", savaşta yok olan kenlin yerine kurulan yenisinin adı. Karşıdan ateş edebilirler Karun Irmağı'nm kıyısından ^attülarap kıyısına gcvıyoru/c. Otobüsümu7ün durduğu kavşaklan kıyıya uzanan yolda yürürken, bıze yol gösteren subay uvarıvor "Yoldaıı aynlmayın, ev ev varpı^malur nldugu sırada doşenen mayınlann tumunun teml/lendiftinden emin de^iliz." Yolun altından geçen eskı yeraltı sığınakiarmın çökmesi ihlimali de cabası. 18 av öncesinc kadar Iraklı askerlenn ıKlendıgi, kıyı boyunca ıı/anaıı bır sığınağa gıriyoruz. tranlı subay, "Kıyıya yaklaymayın, sıgınajın ırmaga bakan ına/nallanndan sarkmayın, karşıdan ale> edebilirler." dıyor Irak bırlıklcrının ne kadaı uzakıa olduklarını söylemıyorlar, ama ırmağın kar^ı yakasında Iran askerlerinin ancak dar bir koridoru tuttuğu anlaşıhyor. Aralarında lek tuk kamullaj elbısesı gıycnlere rasllanıyor. Bızc cl sallıyorlar, marş soylllyor, slogan atıyoılar Cepheye gıdcnlerın de, dönenlerııı de geçişıne ıkı slogan eşlık ediyor: "Cenk, cenk, ta piru/l" (7afere kadar lavaş) ve "Mark "Şansh" kentler Abadan, Oe/lul, Susangcd, Bustan, Uchba han'ı geziyoru/. Uunlar, HUrreın^ehır'e ııranla "şanslı" kenllcı ö/ellıkle Dezful olmak Uzere bununla bırlıkle hepsınde en az bır mahallc oluşturacak geru&lıkle bır alanda evleı yıkılmış Çoğu fü/c saldırısıyla Atıdııneşk'te tııze saldırısı sırasında yıkılan bı naları geziyoru/ BUyük ölçüde sağlam kalmış bir ilkokulun sınıfiarına bakıyoruz. . dağınık sıraların ve iloganiarın arasında bir duvarda. . kan lekelerı seVilıyor.Pallama sırasında olen ve yaralananilkokul öğrencılerinın kanı. "Sivil hedefliTİn bomhalanması" kavraıuı hırden bamha^ka bıı anlam ka/anıyor. Ahvaz'ın kuzeybatısında Susangerd ıle Bustan arasında bır kcnl: Hoveyzc Bır /amanlaı onbınden tazla ınsanın yaşadığı kcnttc ancak cvlerın lemelı scçilıyor Kımı yerde bır bısıklelin parcaları, tupga/ ıiLağından arta kalanlar... Ho veyze, Astane Kods'e Rezevı Vaklı larafındaıı yeniden inşa edılıyor Eskı kentın çevresinde kurulan bınaların ba/ıları tamamlanmak ü/ere Ancak eskı kentın çevrcsı alçak bır tıtle çevrilı Bunun nedenını rehberımı/ şoyle açıklıyor: "Buntsı Saddam rejiminln clnayellerini seıvHeytrn bir miize olarak kalacak." SAVAŞ BU İijIL İranlrak Nava^ı, bıkıp usanmadan insan yiyen bır cana>ur gibı. Soguk ıladeli sava> habcrlerı hıybır /aman >a>anaııı lam yansıtamıyor. Surekli acılar, gözonune gelirilmesi imkânsız bir yıkıın, ancak sava>ı lanımlıyor.