Katalog

8 StYASET 83 FÜSUN ÖZBİLGKN şıımtarla ilgili. SODEP'in yerel seçimlere katılabilecegi kesinleştikten sonra, HP'yi önümüzdeki seçimlerde güçlü bir sınavın beklediği anlaşılıyor. 6 kasım seçimlerine sol kanatta tek parti olarak giren HP, bu avantajı ile ana muhalefet pozisyonuna geldi. Yerel seçimler, HP oylarının ne ölçüde "ödünç" olduğunun bir göstergesi sayılabilecek. HP kurmayları SODEP'e birleşme çağrısı yaparken parlamentoda 117 tcmsilci bulundurma avantajının partileri sol tabanda güçlenmeye götüreceğini hesaplıyorlar. SODEP'e yapılacak birlik çağrısının sol taban üzerindeki olumlu etkisini ve iki partiyi bu tabanın gözünde özdeş kılabileceğini düşunüyorlar. Bu çağrıya SODEP'in vereceği yanıt beklenildiği üzere kesin bir red biçminde çıksa bile her iki partinin karşılıkh konumu önümüzdeki yerel seçimlere doğru belirlenecek. Aday isimlerinin önem taşıdığı yerel seçimlerde bazı bölgelerde, ya iki parti bir aday üzerinde işbirliğine gitme gibi karşılıklı ılımlı bir yaklaşıma girebilcccklcr ya da köprüleri atarak ilişkilerini iyice sertleştirecekler. Şu andaki dııruma grtre HP'nin parlamentoda 117 milletvekili var. Sol tabanda ne kadaı etkinliğinin olduğu ise yerel seçimlerde belirlenecck. Ana muhalefet partisi, sol kanada yönelik yaklaşımlannı bu gerçeği gözönünde tutarak belirliyor. SİYASETİN UCUNDAN HP'nin iki cephesi A na muhalefet partisi olarak Halkçı Parti'nin önünde iki ayrı cephe açıldı. Birinci cephe parlamentoda iktidar partisine karşı. tkinci cephe isc, sol kanatta kurulu SODEP ve kurulacak yeni partiye karşı. HP'nin iki cepheye karşı yürüteceği politikalarda dört ayrı alternatifi var: 1 Iktidara karşı sert, sol kanata karşı esnek hir yaklaşım. 2 Sol kanata karşı keskin, iktidara yumuşak bir yaklaşım. 3 İki cephede de sert muhalefet. 4 Her iki cepheye karşı ılımlı politika. Ana muhalefet partisi başlangıç için dördüncü alternatifi seçti. HP lideri Necdel Calp seçimlerden sonra verdiği demeçlerde SODEP'e birleşme çağrısı yaparken, yeni kurulacak hükümete karşı da "HP programında yer alan konııları gündeme getirdigi ölçüde" destek vaat etti. HP kurmaylarının iktidara karşı henüz yeni hukumet bile kurıılmadan sert bir muhalefete başvurmayacak yöntemler belirlemeleri akılçı bir yaklaşım olarak değerleııdiriliyor. Üç yıllık bir askeri dönemden sonra yeni bir parlamenter yapıya geçilirken, parlamentoda çoğunluğu sağlamış bir iktidara karşı ilk günlerde esnck olunması görüşü ağırlık taşıyor. Ancak bu esnekliğinrtlçüsüde HP liderinin açıklarnalarında bazı çizgilerle belirleniyor. HI>'nin önerdiği ve programına aldığı konularda destek, aksi görüşlere karşı da 117 red oyu. Yeni hiikümetin programımn da bu olçüler içinde değerlendirileceği belirtiliyor. HP Mcclis Başkanlığı konusunda da ana muhalefet olarak iktidar partisine bir şans tanıdı ve iktidar partisinin kendi içinden göstereceği bir adayı "diirüst bir kişi olması kaydıyla" destekleyeceğini belirtti. HP kurmayları muhalefet stratejilerini çizerken elbette ki sert bir muhalefetin kendi kamuoyları için daha çok olumlu puan toplayacağını biliyorlar. özellikleCalp'in TV'de Özal'a karşı çıkışının HP'ye puan getirdiğinin de bilincindeler. Ancak sol kamuoyundan bazı oyların da ANAP'a gittiğini gözden uzak tutmuyorlar. HP'nin iktidara karşı çizdiği yumuşak bir muhalefet görüntüsünün zaman içinde ne yönde gelişeceğini önmnü/deki ayların olayları belirleyecek. Soldaki sorunlar Ana ınuhalcl'ct partisinin ikinci ve daha /or olan cephesi ıse sol kesimdeki parti ve olu NECDET CAI.P Bir larafta iktidar, bir tarafta diğer sol parti, ya da partiler SODEP'te üst yönetim ve Erdal Inönü S ol taban üzerinde güçlü bir biçim de kurulan SODEP, kurucuları en fazla veto edilen ve başlangıçtaki kurucular kadrosu en çok değişikliğe uğrayan partilerden biri oldu. Tabanda güçlü olan SODEP'in tavandaki ftrgütlenmesi bugünlerde açıktan olmasa bile parti içinde konuşulmaya başlandı. Başlangıçta kurucu olmaları veto edilen bazı kurucu üyelerin ve partinin ilk genel başkanı Erdal İnönii'nün artık yasal engeller kalktığı için yönetimde görev almaları için yöntemler düşünenler de çoğaldı. Bir görüşe göre küçük bir tüzük değişikliği sorunu çözümleyebilir. Tüzük değişikliği yapma yetkisi de Kurucular Kurulu'nun. Bir başka görüşc göre ise en kısa zamanda kougreleri yaparak genel kurula gitmek ve parti yönetimini bu biçimde belirlemek en geçerli metot. UNESCO'daki görevi nedeniyle bir süredir yurt dışında bulunan Erdal Inönü'nün dönüşü ile bu konuların daha ağırlıklı bir biçimde gündeme geleceği biliniyor. SODEP başlangıçta 37 kişi ile kuruldu. Şu anda 33 kurucu üyesi var. Bu nedenle 4 kişi' lik kurucu kontenjanı açık bulunuyor. Bu kontenjanların ne şekilde doldurulacağı, parti genel başkanlığının yeniden belirlenmesinin kongreden önce mi yoksa büyük genel kurulun seçimine göre mi olacağı SODEP'in içe dönük tartışma konularından. SODEP'in dışa dönük yüzünde ise bir yıl içinde yapılacak yerel seçimlerde parlamentoda ana muhalefet partisi durumuna yükselmiş HP'ye karşı gücünü koruma ve yeni kıırulacağı açıklanan demokratik sol partiye karşı tabanından olası kaymaları önlcme mücadelesi yer alıyor. İNÖNÜ VE TUNÇ SODEP'in kuruluşu aşamasında Erdal tnönii, lialıl lunç a ııytlik önermişli. lünç daha sonra bunu reddetti. Inöniı ise veto jjordıı. Hugiin tnönü'niin SODEP Başkanlığı yeniden gündcmde. Tunç isv yeni bir sol parlinin kııruluşııııu tirmeye çalışıyor. Fotoğraf 20 mayıs 1983'deki huluşmayı gösteriyor. bozdu ve bu aşamada Halkçı Parti'ye biraz avantaj sagladı. Bundan sonraki gelişmeler sol kanatta uç ayrı örgütlenme biçiminde gelişccektir ve bu üç örgüt dc "cskinin devamı" biçiminde görülmeyip yeni partiler olarak eski tabanı kapsamak için mücadele vrrecektir. Anrak bu taban üç ayrı örgütlenmeyi kaldıramaz ve istemez de. Taban, örgütunün tek olmasını isteyecek ve belirli bir zaman içinde buna zorlayacaktır. Sonunda yine tek bir örgüt kalır digerleri ya blrleşir ya da silinir. Aneak kimin ne olacagını, hangi örgütün tabana hâkim olacagını yine o taban ve partilerin izlcyeceklcri pnlitikalar bclirler." S ODEP'in kuruluş aşamasında Erdal Inönıi Halil Tunç'a kurucu üyelik öncrdi. Tunç, iki gün düşündükten sonra, red kararını bildirdi ve şu açıklamayı yaptı: "Bııı ko>ullara teslim olarak degil, ancak koşulları degiştirmek üzere politika yapmayı içime sindirebilirim." 6 kasım seçimlerine çok kısa bir süre kala Halil Tunç, Murtaza Çelikel ve Sedat Akman birer açıklama yaparak seçimlerden sonra demokratik sol bir partinin oluştu Solda yeni parti rulacağını bildirdiler. Halil Tunç geçen hafta yaptığı açıklamada ise, oluşturulacak demokratik sol partinin liderliği konusunu şöyle anlattı: "Sosyal demokrat tabanın dogal liderleri vardır. Bunlar Türkiyc'de sosyal demokrat düşüncenin ycrltşmcsindc emeği geçmi$ kişilerdir, ancak hukuki açıdan başka bir genel başkan olabilir" Tunç, yeni oluşturulacak partinin bir yıl içinde yapılacak yerel seçimlere de katılacağını açıkladı. üemokratik sol nitelikte yeni bir parti kurulmasının anlamını sosyal demokrat kanatta etkinliği olan bir eski siyasi şöyle yorumladı: "Şimdiye kadar sol tabanın gerçek partisi olarak SODEP görüliiyordu. Yeni parti kurma girişimi bu göriintiiyü bir ölçüde