Katalog

C S SPOR ALTERNATİF MART SALI EN BÜYÜK TEHLİKE UYUŞTURUCU AHMET YAZICI on zamanlarda ilköğretime dek inen uyuşturucu tehlikesi artık kişisellikten çıkıp toplumsal boyutlara ulaştı. İnsanlarımızı zehirleyen ve sosyal çevreden uzaklaştıran uyuşturucu, sporun içine de girmiş durumda. Uyuşturucu maddelerin bazı branşlarda performans arttırıcı düşüncesiyle kullanılıyor olması ise dikkat çekici noktalardan biri. Listenin başında ise esrar ve kokain yer alıyor. Biz de gerek siz okurlarımızı gerekse de sporcularımızı bilinçlendirmek için bu son derece önemli konuyu Kocaeli Üniversitesi Beden Eğitimi Spor Yüksek Okulu Öğretim görevlisi Mert Eray Önen’le konuştuk. Sporcu uyuşturucuyu ne için kullanıyor? Birçok sporcu yarışmaları kazanmak için bazen çok ciddi baskılar altında kalmakta. Kendilerinden beklenen başarıyı gösterebilmek için de kimi zaman yanlış davranışlar içine girmekte ve bazı uyuşturucu maddeleri performanslarını arttırdığını düşünerek kullanmakta. Dünya Anti Doping Ajansı (WADA) dopingi kullanımı yasak maddeler, kullanımı kısıtlı maddeler ve yasaklı yöntemler olarak 3 başlık altında inceler. Kullanımı yasak olan maddelere baktığımızda ise bunlar uyarıcılar, narkotikler, kannabinoidler (esrar, marihuana), anabolik ajanlar, peptit hormonlar, agonistler, anti östrojenik aktivite ajanları, maskeleyici ajanlar, glukokortikosteroidler dediğimiz maddelerdir. Aslında bu maddelerin bazılaki sporcular bu maddeyi neden seçer? Karşılaşma öncesi kaygıyı, sinirliliği ve gerginliği azalttığı düşüncesiyle sakinleştirici etkisinden faydalanmak için bazı sporcular tarafından kullanılmaktadır. Başka bir örnek de uyuşturucu olarak bildiğimiz kokain, amfetamin gibi bazı maddeler güçlü uyarıcı maddelerdir. Bazı sporcuların bu maddeleri uyanıklığı ve konsantrasyon gücünü arttırdığı, bir miktar kilo vermeye neden olduğu ve daha da önemlisi yorgunluk duyumunu azalttığı gerekçesiyle fiziksel performanslarını arttırmak için kullanmaktadır. Görüldüğü gibi uyuşturucu olarak bildiğimiz birçok madde bazı sporcular tarafından doping amaçlı olarak da alınıyor. Uyuşturucunun sporcuya zararları nelerdir? Kullanılan maddelerin türüne göre çeşitlilik göstermekle birlikte eroin, morfin gibi narkotiklerle başlayacak olursak bunların yan etkileri genel olarak; ilk kez kullanan kişilerde bulantı, kusma, dengesizlik, zihinsel bulanıklık, huzursuzluk, konstipasyon (kabızlık), halüsinasyon ve heyezanla karakterize zihni bozukluklar gibi yan etkiler meydana gelebilir. İlacın aniden kesilmesi yoksunluk bulgularına neden olabilir. Merkezi sinir sisteminde narkotik maddelere ait ürünlerin birikmesi, merkezi sinir sisteminde uyarılmışlık hali ve baygınlıklara yol açar. Yakın zamanda yeni bir sentetik narkotik madde olan ve sentetik eroin yapımında bir katkı maddesi olarak kullanılan 1metil4 fenil1,2,3,6tetrahidropridin (MPTP) yasa dışı ilaç pazarına sürülmüştür. Bu nörotoksik ilacın en korkunç yan etkisi ise ağır bir parkinson tablosu yaratabilmesidir. Narkotik analjeziklere bağımlılık ilk birkaç dozla başlar ve bağımlılık geliştiğinde ilacı bırakmak çok daha zorlaşır. Narkotik analjezikleri kullanan sporcularda kendine fazla güvenme ve ağrı eşiğinin yükselmiş olması ciddi EĞİTİM ŞART Sporcu uyuşturucunun zararlarını biliyor mu? Yani bilinçli mi kullanıyor? Uyuşturucu kullanan sporcuların birçoğu bu trajediye eğitim yetersizliğinden, bilgisizlikten, meraktan, manevi açlık, sosyal çevresine uyum sağlama hissi ya da konuyu hafife alma gibi nedenlerden başlamakta, çoğunlukla da zararlarını bilmeden keyif aldığını zannederek kullanmaktadır. Türkiye ve dünyada uyuşturucu kullanıp da yarışmalardan ceza veya men alan sporcular var mı? Maalesef çok var. Yabancı sporculara baktığımızda kokain kullandığı tespit edilen ve ölen basketbol oyuncuları Ben Lias, David Croudip, Terry Furlow, Hernel Jackson; eroin kullandığı tespit edilen ve ölen Amerikan futbol oyncusu Big Daddy Lipscomp; heptatloncu Birgit Dressel; esrar kullandığı tespit edilen kriket oyuncusu Ian Botham; Amerikan futbolcusu Kirby Criswell, Carl Eller; LSD, kokain ve alkol kullandığı tespit edilen beyzbolcu Dock Ellis, ilk akla gelen isimler... NE DEDİLER? istanbul Üniversitesi Öğretim Görevlisi Uzman Dr. İlker Yücesir : Sporcuların uyuşturucu kullanımı sanıldığı gibi çok yaygın değil. Sivil insanlarda kullanım daha yaygın. Kullanan sporcular ise yarışma stresini kaldıramayan zayıf kişiler, rahatlamak için kullanırlar. Doping olarak vücut geliştirmeciler anabolik steroid kullanırken, dayanıklılık sporlarıyla uğraşan sporcular epo ve kan dopingi yapıyor. Wada da kontrol ve eğitim seminerleri yaparak sporda haksız rekabeti önlemeye çalışıyor. İstanbul Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Kemal Nuri Özerkan: Sporcunun uyuşturucu kullanması, onu örnek alanları etkiler. Kesinlikle kendisinde bir yetersizlik hisseden sporcu uyuşturucu kullanır. Hem sağlık dışı hemde etik olmayan bir yol bu... Uyuşturucu sporcunun psikolojisinde yalancı etki yapıp sorunları çözmeyi değil uyutmayı amaçlar ama kullandıkça sorunlar devam eder. Oysa sporcunun destek alarak bunları aşması mümkün. Tibbi Hipnoz Derneği kurucularından biri olarak ısrarla sporculara hipnozu tavsiye ediyorum. Beckham hipnoz desteği alıyor. Saha içi ve dışında örnek bir sporcu. rı tıpta orta ve yüksek şiddetteki ağrıların giderilmesi ya da anestezi amacıyla kullanılmaktadır. Bazı branşlardaki sporcular bu maddeleri güçlü ağrı kesici olduklarından, acıyı daha az hissetme amacıyla ayrıca öfori (kendini subjektif olarak çok güçlü ve iyi hissetme durumu) hissi vererek kendine güveni de arttırdığından ve bu maddelerin keyif verdiklerini düşündüklerinden maalesef kullanmaktadır. Benzer şekilde kanabinoidler diye tabir edilen kullanımı yasaklı madde ise esrar ve marihuanadır. Sportif performansı arttırıcı etkisi yoktur hatta marihuana sportif randımanı düşürür. Kan basıncı ve nabız artışı, kalp atım hacminde ve psikomotor aktivitede azalış gözlenir. Yine bunun yanında el göz koordinasyonuyla hızlı reaksiyon zamanı gerektiren hareketlerde ustalığı bozarken motor koordinasyon, koşma yeteneği ve algılama hassasiyetinde azalmaya neden olur. Pe yaralanmalara zemin hazırlar. Ters bir darbe sonucu kaburga kemiklerinden bir ya da birkaçı kırılmış bir boksör düşünün. Bu maddeden dolayı acıyı hissetmediği için kırık kemiğin farkına varmayabilir ve maça devam edebilir. Aynı bölgeye alınan başka bir darbe, kırılan kaburgaların kalp ve akciğer gibi hayati organlara batmasına, sporcunun ölmesine de neden olabilir. Bazı sporcuların kullandığı uyuşturuculardan olan marihuanaya baktığımızda: Davranış üzerine yaptığı akut değişiklikler kendisini paranoya, panik atakları, heyezan ve psikozla gösterir. Böyle bir tablonun tedavisinde hastanın hastaneye yatırılması dahi gerekebilir. Haşhaş içen denizcilerde burun iltihabı, faranjit bronşit ve nefes darlığı geliştiği gözlenmiştir. Marihuana kullanımı erkeklerde sperm üretimini, kadınlarda ise yumurtlamayı azaltmaktadır. Marihuana kullanımı akut olarak düşük dozlarda uyku hali, baş dönmesi, öfori gibi merkezi sinir sistemi sorunlarına neden olurken; daha yüksek dozlarda unutkanlık, halüsinasyonlar, taşikardi (nabız artışı) ve hipertansiyon gibi ciddi sorunlara yol açabilir. Uzun süreli kullanımlarda ise bu yanıtlara karşı tolerans gelişebilirken tansiyon düşüklüğü, parkinsonizm riskinde artış gibi yan etkiler de meydana gelir. 22