Katalog

30 EYLÜL 2001. SAYI 810 11 Karatahta, lranIrak sınır çizgisinde yaşamlarını sürdürmeye çalışan üç kuşak üstüne kurulmuş: Çocuklar, kaçakcılar, gezgin öğretmenler ve doğduklan köyü arayan yaşlılar." Bütün bu ölümkalım savaşımında herkes kendi haçını hayranlık duyulacak bir saygıyla, ağırbaşlılıkla sırtındataşıyor. Filmim, onlann fiziksel ve içsel cesaretlerini, dayanmagüçlerini gösteriyor. Onlariçinyapılmış bir saygıfilmibu" diye ekliyor Samira Makhmalbaf. Konuşmalarlasilik,gizemlikalmışkişiliklerifılmdebiranp' da tanıy ı veriyoruz. Öğretmen, anlamadığı bir dilden yazılmış olan yaşlı adamın mektubunu içinden geldiğince, ona umut parçalanyla doldurarak okuyor. öğretmenle, belirsiz sesler ve homurtularla örtülen bir biçimde konuşan yeni eşi ansızın şiirsel bir cümle kuruveriyor:" Yüreğim bir tren gibi. Her istasyonda birileri inip, biniyor. Içimde kalan tek kişi var, o da oğlum ". vermeniz gerekiyor" diyor, "böylece saltyüze ışık düşüyor, gerideki bölümse gölgede kalıyor. Böylece kara başörtüsü de siliniyor. Birportre çekimlerinde uyguladığımız yeni bir yöntem ". Kadın oyuncular ancak çok az makyaj la kamera önüne geçiyorlar." Elimizden tüm duyguyu yansıtma araçlarımızı aldılar" diyor oyuncuNikiKarimi. "Saçlar,giysiler, sinemaya özel makyaj kullandığımız şeyler değil. Can' landırdığımızkişiliğinduygulannıverebilmemizoyunculuğumuzda, yalnız gözlerimize kalıyor". Sinemaçahşanları, iki dönemdircumhurbaşkanı seçilen eski kültür bakanı Hatemi'nin ortamı görece daha yumuşattığı fikrindeler. Yeni kuşak oyuncular "Bizde oyunculuk ıçin genç ve güzel olmak, nerdeyse çok sayıda fılmdeyeralmamızayeterli oluyor" diyorlar. Oysa Iran'dadeğerli bir film çekmek, gerçek anlamda oyunculuk yapmak kolay değil. Fakat y ine de her yaştan, her kesimden bu işi kafasmakoyankadınlarayollaraçık. Bununençarpıcı örneği de artık uluslararası bir ünün sahibi y önetmen Mohsen Makhmalbaf ın 22 yaşındaki kızı Samira Makhmalbaf. Ikinci filmi "Karatahta" (Takhte Siah). 2001 Cannes Film Festivali 'nde jüri özel ödülünü Roy Andersson'un "Ikinci Kattan Şarkılar"ı ilepaylaştı. Islam devriminin gerçekleşmesi sürecinde inanmış bir militan olarak yerini alan Makhmalbaf ın kızı Samira, devriminbirinciyılında 1979'daTahran'dadoğdu. Sekiz yaşındaykenbabasının "Bisikletçi" filmindekısabirrolde gözüktü. On beş yaşındayken okulunu bırakarak babasına asistanlık yapmaya başladı ve özel bir okuldaki sinemaderslerinekatıldı. "DesertÇöl" ve "Style in PaintingResimde Biçem" adlı iki kısa video filminin ardından ilk uzunmetrajı "The AppleElma"yı 1998'deyönetti. Builk filmin senaryosu, kurgusu, yapımı babası Mohsen'indi. îkinciçalışması"Karatahta"nınsenaryosunubabasıyla birlikte yazan Samira'nın yapımcılığını ve kurgusunu yine babası üstlendi. "Düşle gerçeğin örtüştüğü bir film çekmek istedim" diyor Samira Makhmalbaf: "Metaforlarla dolu.. şiirsel aynı zamanda sosyal ve insani iletisi olanbirçalışma yaptım. Tüm oyuncularımı Iran Irak sınırında yaşayan, Halepçe yöresindeki yerel halktan oluşturdum. Sarhoş Atlar Zamanı'nın yönetmeni Bahman Ghobadi'yle sinematiyatro oyuncusu Behnas Jafari dışında hepsi amatörlerdi. Filmim bir gerçeği yansıtıyor: Iranlı öğretmenlerin okumayazmaöğretme istekleri ile, yaşamlarını sürdürmeye çalışan çocukların cehaleti arasındaki karşıtlığı anlatıyor. SanınmKaratahta'nınbuaçıdan evrensel bir değeri var. Ayrıca konunun Iran Irak sınırında geçmesi öyküye daha da genel bir boyut katıyor. Sığınmacılar, göçmenler günümüz dünyasının her yerinde varlar... Mekân neresi olursaolsunbeni sürgit ınsan, insanın içinde olduğu durum ilgilendiriyor." Karatahta'nın kurgusu baba Makhmalbarııı... Samira, Karatahta'nın senaryosundaki katkısıyla birlikte, kurgusunu daözellikle babasından yapmasını rica etmiş. "Babamın yanında gördüğüm eğitim bana gerçek birarmağan oldu. Çünkü son derece özgür birokul gibiydi.Onunsayesindecinsiyetlerarasındakieşitliğianladım, babam bana yaratıcı olma cesaretini de verdi üstelik... tranlı gençlere yaratıcılık dünyasının hiç de yasak olmadığını göstermekten de gurur duyuyorum. Dağlarda Karatahta'yı çektikten sonra Halepçe yöresindeki genç kızlann da yönetmen olmayı istedilderini duymak benim için büyük mutluluk. Isteklerinden vazgeçmesinler, diretsinler. Iran'da tek başıma olmadığımı biliyorum. tran genç bir ülke, nüfusun yüzde 6O'ı 20 yaşın altındakilerden oluşuyor. Bazı şey leri de değiştirmek, biz gençlere duşüyor. Sorumluluğumun altında ezilmiyorum. Tam tersine bu sorumluluk benim daha da ileriye gitmemi sağhyor." "Sanatçılann görevi konulmuş zihinsel sınırlan aşmak değil midir?" diye irdeliyor genç yönetmen. "Iran'da bir düzine kadın yönetmen var. Bence az bir sayı bu. Bizler başka tranlı kadınlara örnek ojmalıyız. Büyük bir aşkla sinemayapıyorum. Üstelik Iran'daKaratahta'yı gösterime sokmak isteyen salon sayısının fazla olmadığını da biliyorum". Iran 'da yabancı tarihi filmlerin gösterilmesi yasak değil. RidleyScott'un GerardDepardieu'lü"1492Christophe Colomb" filmi, birkaç dakikası kesilmesine karşın çok iy i gişe getirisi elde etmiş. Hint filmleri de dans sahneleri kesılerek Iranlı izleyiciye sunuluyor. Tahranlılar en son çevrilen Amerikan filmlerini sinema salonlannda olmasabile evlerinde, videolanndayakalayabiliyorlar. Yılda ortalama 70 film çevrilen Iran'da, Hatemi'nin 1997'de cumhurbaşkanı seçilmesi ile sinemadaki sansür az da olsayumuşamış görünüyor... ^ trene Zazians, şah döneminde ilk kez bikini ile oynadu.. tranh genç oyuncu Niki KarintL. Samira Makhmalbaf "Karatahta "nın senaıyosunu babası Mohsen ile birlikte hazırladu.. Samira Makhmalbaf bugiin yirmi ikiyasında...