Katalog

Kuzey Kıbns 'ta cemaati olan tek kilise. basılmamasıiçinhiçbirönlemalınmamış. Sık çalıların arasında bir kaç kılometre ilerledikten sonra, "ldamKilisesi"karşımızaçıkıyor. Rivayete göre, Hıristiyanlığın buralara ilk ayak bastığı günlerde, bölgedeepey kıyımdayaşanmiş. Hatta kilise, yakın zamana kadar insan kemikleriyle doluymuş. IdamKilisesi'ndençıkıpyukarılara doğru yürüyüşümüzü sürdürünce granittendevheykellerbeliriyorönümüzde. 4.55 metreboylanndabirkadınve bir şık 4 kilometre kuzeyindeki kayalık körfezin bulunduğu sahil şeridindeki Antik Karpasia kentinin tarihi, milattan önce 1050'denOrtaçağ'akadaruzanıyor. Kent, antik çağlarda Salamis ile Anadolu arasındaki ticareti sağlayanbirpazaryeri ve Fenikekolonisiymiş. Efsaneye göre Karpasia, Kıbns kralı yontucu Pygmalion tarafındankurulmuş. Bu arada Pygmalion için bugüne kadar gelen söylenceye değinmeden geçmek olmaz. Yontucu Pygmalion, yeryüzünde mükemmel kadın olmadığını düşünür, bu yüzden de kadınlardan nefret edermiş. Bir gün karar vererek, mükemmel kadını kendi elleriyle yaratmak için fildişinden bir kadın heykeli yapmış. Yaratmış da... öylesinegüzelmişkiPygmalion'unfildişi kadını, koca kral ona âşık olmaktan kendini alıkoyamamış. Pygmalion, umutsuz aşkıyla yanıp tutuşurken, Afrodit onun bu haline acımış ve heykele can vermiş. Sonunda muradına eren yontucu kral, Galatya adını verdiği bu mükemmel kadınla evlenmiş ve Paphos (BaO adında bir oğullan olmuş. Efsaneye göre Pygmalion'unoğlu da Kıbns'ın batı ucundaki Baf kasabasının isimbabası... AynızamandaKıbrıs'ınen eski piskoposluk merkezlerinden biri olan kentte bulunan Ayios Philon klisesi ise M.S400'lüyıllarınbaşında,M.ÖVlyüzyıllarda inşa edilen Bizans ve Roma dönemlerine ait tapınak kalıntılarının üzerine kurulmuş bir kilise. Apostolos Androas Manastın Apostolos Andreas Manastın Karpaz Yanmadasf ndaki son köy olan Dipkarpaz köyünden Zafer Burnu'na giden yolun yaklaşık 20 kilometre kadar ötesinde, denizkenarındakikayalıklar üzerinde kurulu iki katlı bir yapı. Kesme taşlardan yapılmış zemin katta, ikiy üz kişinin ay in yapabileceği bir kilise ve sunak odası bulunuyor. Ahşap olan üst kattaki odalarda ise bir zamanlarrahipler, rahibeler, keşişler vetabii ki Tanrı misafirlari kalıyormuş. Eski günlerinden eser yok eski manastırın. Bınayıçevreleyenbüyükmeydanınçevresine sıralanmış derme çatma salaş odalarda zaman zaman kalan bir kaç balıkçıyı saymazsak, bir papaz, iki rahıbe ve bölgeye gelıp gideni kontrol eden nöbetçi polisten başkakimseciklerkalmıyorartık Apostolos Andreas'ta. 1974 yılından bu güne tamir yüzü görmediği için de ahşap odalar heranyıkılacakmışgibiduruyor..Birtek kutsal günlerde eskiy i yaşama şansını yakalıyor Manastır. Apostolos Andreas, kendi halinde Bethsaidalı birbalıkçıyken, Vaftizci Yahya'nın mucizelerinekapılıp onun müridi olmuş. Fakir balıkçının imanını gören Isa, ona ilk çağrılan anlamına gelen O Protoklidos adını vererek, dini yayması için yollara düşmesini söylemiş. Makedonya.Teselya, Karadeniz, Marmaraderken Kudüs'edoğru yelken açmış. Açmış ya, birdenbire, Akdeniz'in ortasında bir damla sulannın kalmadığını farketmişler. Ancak Bethsaidalı Apostolos Andreas, kaptana endişe etmemesini, geminin burnunu Karpaz yarımadasına doğru çevirmesini söylemiş. Kıyıya inen Apostolos Andreas, asasıyla denizinhemenyanıbaşındakikayayavurmuş ve birden kayanın ortasında açılan yarıktan buz gibi bir pınar fışkırmış. Yüzyıllar sonra, 1800'lü yılların sonuna doğru, DİPKARPAZ IN RUMLARI ORAL ÇALIŞLAR Kuzey Kıbns'ın son Rumlan Karpaz'da yaşıyor. Karpaz bumundaki yolculukta, Yenierenköy'ü geçtikten sonra oldukça büyük bir yerleşim yeri olan Dipkarpaz'a ulaştyorsunuz. Köyün girişinde Ahellas ve Andreas'ın kahvesinde 65 yaşındaki Ahellas'la sohbete giriştik. 25 yaşındaki oğlu Andreas Kıbns Rum kesimine gitmişti, onu göremedik. Ahellas'a kahve söyledik. Rum kesiminden geldiği belli olan fincanlann üzerinde kahvenin Yunan harfleriyle adı yazılmıştı. Tam kıvamında gelen kahvenin yanında birer bardak suyu da eksik değildl. 1974 müdahalesi öncesinde Karpaz köyünde 7400 Rum yaşıyormuş. Şimdiki sayılan ise 250 civannda. Aradan geçen 27 seneye rağmen bu kadar Rum'un burada yaşamaya devam etmesi bile önemliydi. Dipkarpaz'daki Rumlann en temel sorunu eğitim. Okullannda öğretmen olmadığı için çocuklar okumaya Rum kesimine gitmek zorunda kalıyorlar. Bu kez aileler de çocuklannın peşinden gidince nüfuz giderek azalıyor. Bir başka sorun da gençler için Karpaz'da hiçbir işin olmaması. Bu da göçü hızlandıran en önemli etkenlerden. Rum kesimi, bu bölgedeki Rumlann tamamen ortadan kalkmaması için özel destek programlan uyguluyor. örneğin 15 günde bir Rum kesiminden burada yaşayan Rumlara gıda maddesi geliyor. Yıyecek ihtiyaçlannı böyle karşılıyorlar. Yüksek tavanlı yüzyıllık kahvenin içinde birkaç yaşlı Rum oturuyordu. Hristo Ahellas'ın kahvesinde... Hristo Hurado Karpaz'da kalan 250 Rumdan biri... Frangulis önünde bir bira şişesi uzun bıyıklanna batıra batıra bira içiyordu. Ne yapıyorsun dediğimde, "Bir lire iki bira" diye cevap verdi. Rum kesimi burada kalan Rumlara kişi başına ayda 125 Kıbns Lirası gönderiyormuş. Bir Kıbns Urası'nın 2 milyon civannda olduğunu söylediler. Yani bir Kıbns Urası ile Hristo Frangulis 2 bira içebiliyormuş. Bu parayı geçen ay arrtınp 130 Kıbns LJrası'na çıkarmışlar. Kıbns'ın Türk kesiminde yaşamaya devam eden Rumlar Türkçeyi zar zor anlıyor ama konuşamıyoriar. Yörenin tek papazı ise bölgedeki üç kilisenin de papazlığını yapıyor. Dipkarpaz, artık giderek yok olan Rumlaria sanki geçmişte yaşıyordu. Ahellas'la vedalaşıp yolumuza devam ettik. •+ Caretta: Karpaz yarımadasınm konuğu... erkek heykeli. Ikisi de uzun uykularını sürdürüyorlarbinlerceyılönceyığılıpkaldıkları toprağın üzerinde. Kadın heykeli yan yatmış ve yan yarıya toprağa gömülmüş, ellerinigöğsündekavuşturmuş. Birmetre kadar ötesinde duran erkek heykelin kopuk kolu ise hâlâ gökyüzünü işaret etmeye çalışıyor. Kıbns'taki Eski EserlerDairesi yetkililerinegöre,burasıRomadönemindenkalmabirocakmış. Heykellerburada yapılıyor,sonrataşınıyorlarmiş. Antik Karpasia kenti ve Ayios Philon Kilisest Dipkarpaz köyü ile köyün yakla Papa Ionnis Oichonomus, suyu bulduğu ri vayet edilen yere, onun adına bir manastır inşa ettirmiş. Manastınn ön tarafındaki küçük odacıklardan birinin eski tahta kapısı gıcırdayarak açıldı ve zayıf iki büklüm bir karaltı dışan süzüldü. Manastır'ınçevresindeoana kadar uyuşuk uyuşuk gezinen onlarca kedi, etrafını sardı. Hiç acele etmeden yandaki bahçeye yöneldi. Oradan biraz maydanoz topladıktan sonra peşine takılan kedilerle bırl ikte odasına döndü. Apostolos Andreas'ın asasını vurup su yu bulduğu kaynağın yeri olduğu rivayet edilen oherzaman sıkı sıkı kilitli olan sunak odasının kapısı aralık. Karanlık odadan dışarı cılız bir ışık ve tütsü kokuları sızıyor. Içeri süzülüyoruz. Mum ışığının ulaşamadığı karanlık bir köşeden gelen sesle irkiliyoruz. O da bastonuna yaslanmış bizi izliyor. Elindeki mumlardan bize de uzatıyor. O da, kedilerı peşine takıp odasına giren de, 1974'ten sonra, manastıra ettikleri bağlılık yeminine uyarak Güney Kıbns'a göç etmeyen 56 rahibeden bu gune kadar hayatta kalan son ikisi. ^ •1UI//U,. ill MlligV.M • ,1t/ı bti rtt ., i\oti Sipahi köyündeki Ayias Trias Bazilikası...