Katalog

3 HAZlRAN 2001. SAYI 793 Özgür Üniversite 9 yıldır faaliyetini sürdürüyor. Istanbul'da felsefeden sosyolojiye, gayri resmi tarihten Ortadoğu sorununa kadar pek çok alanda düşüncenin sınırlannı genişleten, diplomasızlığı kabul eden 211 öğrenci var... : i bilgi al, Ali bilgîyi tarüş YAZI: MELİKE TÜMER FOTOĞRAFLAR: FİLİZ KARAATA eyoğlu Tünel'de, Kumbaracı Yokuşu'ndan aşağıya doğru ilerleyince, sağda altj katlı pembe bir bina göziinüze çarpacaİctır. Binanıngirişkapısı üzerinde"Kumbaracı tş Hanı" yazıyor; ama, "r" harfi bu cumbalı binanın eskittiği yıllara yenik düşmüş, artık yok. Binanın üçüncü katında, özgür Üniversite'deyiz. Günümüzünbüyükbinalanna, geniş bahçelere yayılmış yapılanna inatla eğitim burada, sadece ve sadece bir apartman katında sürdürülüyor. "özgür Üniversite fikri, kimden çıkmıştır" diye sorduğumuzda, Ismail Beşikçi, Fikret Başkaya, Alaaddin Şenel, KadirCengizbay gibi isimlere rastlıyoruz. Bu isimler, ünversitelerin yozlaştığına olan düşünceyle bu işe girişmişler. 1992 yılı sonlarında Ankara'da kurulan üniversite, ilk zamanlaryalnızca scminerlerle faaliyet göstermiş. 1995 'te, Türkiye ve Ortadoğu Forumu Vakfı kurulmuş ve onun çatısı altında kurumsal statüye kavuşmuş. Aynı yıl tstanbul'da, 1997 yıh sonunda ise Izmir ve Izmit'te eğitim faaliyetlerinebaşlanmış. Fikret Başkaya, 'Küreselleşmenin Karanlık Bilançosu' adlı kitabında, üniversiteylc ilgili olarak şöyle diyor: "özgür Üniversite, her türlü zihinselentelektücl çabanın çürüyüp soysuzlaştığı, sosyal yapınm motoru sayılması gereken etiğin, 'defterden silinmekte olduğu' bir tarihsel dönemde,bueğiliminkarşısınadikiliyor." özgür Üniversite'ninlstanbulşubesinde, budönem211 öğrenci eğitim görüyor. Üniversitede her yaştan, her eğitim düzeyinden insana rastlamak mümkün. Okulun kantini, ders aralannda öğrencilerle dolup taşan küçük bir oda. Bazı öğrenciler satranç oynarlarken bazılan ise eline bağlamasını almış birisinin türkülerine eşlik etmey i tercih ediyor. "Burası.bildiğimizüniversitelerdenfarkh. Her şeyden önce gönüllülerin birleştiği bir ortam. Herkesin düşüncesini özgürce dile getirebildiği, dayatmanın olmadığı, insanlann rahat olduğu biryer.Bubenim için enbüyük sermaye. En çok aradığım, özlediğım ortam burası" diyor Orhan Ergün. Istanbul Üniversitesi Siyasal BilimlerFakültesi'nden mezun olan Ergün, yirmi beş yaşında. Insanlann doğal yapılarından kaynaklanan bir cözüm arayışı içinde olduklarını düşünüyor. Kendisi de böy le bir arayış ıçınde olduğundan, bir cözüm üreteceğini umarak gelmiş özgür Üniversıte'ye. Üniversitedeüçderslik,birkütüphanebulunuyor. Kütüphanede daha çok Özgür Üniversite yayınlanndançıkmışkitaplarveder özgür Üniversite'nin kantini.. ekliyor. "Özgür Üniversite herkese ulaşabiliyor mu?" "Şu an gelenlerin çoğu, öğrencilerden oluşuyor. Ancak, bizim hedef kitlemiz içinde, ev kadınlarından esnafa, işçiye, emekçiye kadar toplumun farklı kesimlennden insanlar yer alıyor. Fakat onlara tam olarak ulaşabildiğimizi söyleyemem." Sınavın asıl işlevinin bilgi ölçmekten çok öğrencileri disipline etmek olduğu inancıyla özgür Üniversite'de sınav da yapı lmıyor. öğrencilerden AyselKılıç.konuyla ilgili olarak şunları söylüyor: B giler yer alıyor: Küreselleşmenin Ekolojik Sonuçlan, Küreselleşmenin Karanlık Bilançosu, Komprador Rejimin Anatomisi, DeğişimHalindekiDünyaSistemi... Okulun idari işleri, Kubilay Akman, Saim Babayiğit, Edip Gölbaşı ve Hasan Kürekçi 'den oluşan bir kadro tarafından yürütülüyor. "Ders programını nasıl belirliyorsunuz?" Genel Koordinatör Kubilay Akman sorumuzu şöyle yanıtlıyor: "Programımızda, öğrencılerin toplumu, dünyayı daha kolay yorumlamalannı sağlayacak dcrslere ağırlık veriyoruz. Aynca Türkiye ve dünyada yaşanan güncel sorunlar, küreselleşme, ekolojik vedeğişiktoplumsal kesimlerin sorunlanyla ilgili dersler de bulunuyor." Özgür Üniversite'de program hazırlanırken öğrencilerin istekleri de dikkate alınıyor. Bunun için her dönem kayıt esnasında anket yapılıyor. Hangiderslerin daha çok seçildığine bakılıyor. Okulda, bir dönemdeki ders süresi on iki hafta, dönemlik kayıt ücretleri iseotuzmilyonlira. "Bufiyatnasılbelirleniyor?" ., ; . "Okulun fiziki varlığını sürdürebilmesi için, kira, su, elektrik, vb. ihtıyaçlann karşılanması gerekiyor. Hesaplamalar yapıldıktansonraöğrencilerdenminimumseviyede bırkatkı payı isteniyor. Budagerekli harcamalara ucu ucuna yetiyor zaten." "öğrenci say ısının artmasıy la buranın ticaribirkurumadönüşmeolasılığıvarmı?" "Bu bizim karşı olduğumuz bir olgu. Hiçbir zaman insanlardan özel üniversitelerde olduğu gibi, mılyarlarca liratalepetmeyeceğız. lsteyeceğimiz katkı payı her zaman mınimum düzeyde olacak. Mümkün olsa bunu da almayacağız. Ancak, kurumun sürekliliğıiçingerekli." "Burada ders veren öğretmenleri nasıl seçiyorsunuz?" "Ders verecek hocalann, belli bir bilgi alanında uzmanlaşmış, bu yetkinliği aktarabilecck nitclıkte insanlar olmalanna dikkat ediyoruz. Akademik etiğe sahip olmalan, bilim tüccan olmamaları da bizim için önemlı bir kriter." Edip Gölbaşı, özgür Üniversite'nin öğretmenlerınden bın. "Marksizmin Siyasal öğretisi' adlı dersı veren Gölbaşı, aynı zamanda öğrenci. Marmara Üniversitesi Tarih Bölümü'nde okuyan Gölbaşı'na,öğrenciler arasındakı farkı soruyoruz: "Burada, dersler daha sorgulayıcı, daha clcştirelvetartışmayaaçık..." Notkaygısı olmadığı için öğrencilerin görüşlerini ılctmcktcn çekınmedıklcrini dc söyleycn Gölbaşı, siyasal açıdan kaygı taşımadıklanıçınderahatçatartışabıldiklcnnı, hatta sınıfı terk edebildiklerini dc sözlcrine "özgür Üniversite gibi bir ortamda alınan bilgiler.kâğıtüzerindekisınavlaölçülemez. Asıl sınav bilginın hayata geçirılmesidir. Diplomayagelince, diploma sadece biretikettir. tnsanlan kendisine ve topluma yabancı laştıran bir etiket." Marmara Üniversitesi tletişim Fakültesi birinci sınıf öğrencisi olan Kılıç, Türkiye'dekı üniversitelerin sadece ansiklopedik bilgiler üzerinde gittiğini, tartışmanın ve eleştirinin olmadığını belirtiyor. "Burada gördüğün diğer farklılıklar neler?" "öncelikle burada öğretmen öğrenci ilişkisi yok. 'öğretmenim' diyen kişi de senin bilgilerine ihtiyaç duyabiliyor. Yani eksikler, karşılıklı olarak gideriliyor. Güzel olan da bu." özgür Üniversite'de uygulanan derslerden birisi, "Kapatılarak Cezalandırmanın Tarihsel Süreci". Insan Hakları Derneği (İHD) temsilcileri, dersi hukuki ve tıbbi boyutuyla ele alıyor. İHD Cezaevi Masası temsilcilerinden Ümit Efe, "Biz insan haklan savunucuları olarak özgür her kürsüyü kullanmak isteriz. Burası son derece iyi bir kürsü, düşüncelerimizi rahatlıkla ifade edebiliyoruz. özgür Üniversite 'yi bilimsel bir kurum olarak da tarif edebiliriz" diyor. Efe, İHD temsilcilerinin sadece öğrenci kulüplen çatısı altında seminerler verebildiklerini belirtiyor. özgür Üniversite'nin sisteme bağlı bir eğitim kurumu olmadığını, özgün bir yer olduğunu belirterek, "Bu kurumda insan haklan perspektifiyle dünyanın doğru bir noktadan yorumlanışına hizmet etmek istiyoruz" diyor. ^ özgür Üniversite 'de Edip Gölbaşı ders verirktn... özgür Üniversite'nin kantininde kuruius amacına uygun faaliyetgöztemleniyor...