Katalog

CUMHURİYET DERGl Eminönü'nde siz daha işe giderken iskeleyi o kenti bir türlü bırakmayan koku sarar: Balıkekmek. Limon suyu ve kalın doğranmış soğanın peşi sıra her dilde sanki kentin öyküsünü anlatırsınız. Para derdine şiir katmaktır, iskelede Kokuya kapılır da tekneye yanaşırsantz, bir miiyona balıkekmek yersiniz, turşu suyu eşliğinde.. balıkekmek. Balıkekmek keyfi... YAZI: FULSEN KILIÇ FOTOĞRAFLAR: NİHAN ALTAN azı müjdelcyen güneşli bir gün yaşanıyor Eminönü'nde. Istanbul'un yorgun ama alımlı vapurlan Üsküdar, Kadıköy, Boğazyönündcn binlerce yolcuyu yine Istanbul'un tam göbeğinc bırakıyor. Vapurlardan inenler Eminönü'nünkozmopolitkalabalığınakarışıyorlar. Neçok ilginç suret varmeydanda? Sabah saat 09.30. Yarım saat içindc Eminönü tskelesi'nin aynlmaz parçalan olan balıkekmek sandallan rıhtımdaki yerlerini alacak, sandallara tazc ekmek yüklenecek, soğanlarkesilecek,lımonsuyuhazıredılecek, iskemlelerkıyıyayerleştirilecek... öğle saatlerine doğru çevreyi buram buram balık kokusu sanyor. tnsanı, hele balık seviyorsa, mıknatıs gibi çcken bir koku bu. "Ne kadar balıkekmek?" "1 milyonlira." Balıkçılarla, öğle saati konuşmak zor, başlarına toplanan kalabalık izin vermiyor çün*' kü. Fehmi. 34 senedirbu işi yapıyor. "Sabah , 09.0009.30 gibi geliriz, öğle saatleri en faz Y laçalıştığımızzamandır"dıyor"Akşam8'de ölü saatler başlar. Biz de yavaş yavaş toparlanır, bırbir buçuk saat içindc evlere dağıhnz." "Ncrclisiniz?" "Aslen tstanbul, Topkapılıyım." "Balıkekmek satarakrahatgeçinebiliyor musunuz?" "Allah'aşükür...Aydaadambaşı500milyonu geçmiyor kazandığımız. Zatcn kalabalık dadeğiliz. Bir oğlumvaraskerde..." Fehmi Usta bizimle söyleşirken bir yandanda gelen müştcrilerebalıkekmeklerini vcrıyor. Yerken dıkkatli olmanızgerek, çünkü kılçıkları çıkarmak sizin işiniz. Dikkat edin tam arkanızda bir turşucu var. Az acılı bir rurşu, balıkekmekle körü gitmiyor. Eski tstanbul fotoğrafiarına hiç baktınız mı? Ara Güler' in bir fotoğrafında derya kuzusu palamutları görürsünüz. Ama şimdi binlerce kilometre uzaktan getirtilen Norveç uskumrusuna talim edeceksiniz. Olsun!.. Lezzeti hiç dc fenadeğıl, çünküdurduğunuz yerin manzarası balığa lezzet katıyor. Tam karşınızda Galata Köprüsü, tstanbul Boğazı, Balıkekmeğin tadı, hatıralar arasına sızar. KızKulesi... Toplam sekiz kişi vardıyalı olarak çalışıyorlarmış. Sandalınortasındakocabirızgara,üstü balık dolu. "Afiyet olsun, nasılbuldunuzbalığı?" "Valla abla, kazancımız bellı, giderimiz belli. Lokantalar el yakıyor. E oradaki de balık, buradakı de balık. Canımız balık çekti mi buraya geliyoruz. Hem böyle denizi seyrederek yemenin de tadı bir başka..." Yaşanan kriz, müşterisi kadar Fehmi Usta'yıdaetkilemiş. "Herkes gibi bız de çok etkilendik. tnsanlar parâkazanacaklarkigelip balık yesinler. Ama buna da şükür." Biz konuşurken sandala birkaç turist yanaşıyor. Fehmi Ustakenditabıriyle"tarzanca" konuşarak onlarla anlaşıyor. "Where are you from?" • "Ohh, we arefromEngland." Grup halinde tngiltere'den gelmişler. Sahilde sandallann içinde balıkekmek satılması onlara çok ilginç gelmiş. MısırÇarşısı'na gideceklermiş ama burunlarına gelen balık kokusu onları buraya kadar sürüklemiş. Ingilizlerdebalıkekmeklerini alıyorlar ve ekmeğin içine soğanları yerleştiriyorlar. Görüntüye bakılırsa hallerinden memnunlar. Izgaranın üstünde o kadar çok balık var ki sanki bütün tstanbul için pişiriliyor. Ama Fehmi Usta bize balıklann akşama kadar bittiğini, ellerinde balık kalmadığını söylüyor. Arada bir kendıleri de tatmadan edemıyorlarmış.Teknedeki dört kişi biz konuşurken hiç durmadan bir makine intizamında çalışıyorlar. Alaaddin Usta, Fehmi Usta'yla aynı teknedeçalışıyor. 58 yaşında, tncbolulu. Bu işe babasının yanında, ilkokulu bitırince başlamış. Eskiden denizciymiş, 20 scne yat kaptanlığıyapmış."Diğerteknelerlebuişburada 5055 senedir sürüyor" diyor. Sabahın erken saatlerinde bile balıkekmek yemek içın gelen müşteriler var; öğrenciler, kadınlar, işçiler, yaşlısı, genci bir sürü insan... Merak edip günde kaç tane balıkekmek sattıklannı soruyoruz: "Bu iş ticaret, belli olmaz. Hafta sonu farklı oluyor, hafta içi farklı." "Peki ayaküstü balık yiyenlerbalığın kılçıklanndanyakmmıyorlarmı?.." "Kılçık olmazsa balık yemenin bir anlamı kalmaz. Zaten pişince kılçığı erir, uskumrununözelliğibudur.Şuanakadarmüşterilerimizden böyle bir şikâyct duymadık." Emınönü abartı yok her geçen saniye daha da kalabalıklaşıyor, yerlere kurulan tezgâhlann sayısı da... kasetçiler, oyun kâğıdı satanlar... Salatalıkçı salatalıklannı soymayabaşlamışbilc... Balıkekmeğinizi yedinız, ama elleriniz balık kokuyor. Neyapacaksınız?. Kolay,gözümüze "Balıkekmek yiyenlercllerıni yıkayabilirlcr, lütfen hariçten el yıkamayınız" yazılıbirçeşmeilışıyor. Eminönü'nde her isteycn balıkekmek satamazmış. Fehmi Usta "Her ay belediyeye vergi vermek zorundayız. Az buz da değil, neredeysc bir milyar vergi veriyoruz. Sıkı sağlık kontrolü de yapıyorlar. Yani canı isteyen gelip burada balıkekmek falan satamaz" diyor. Eminönünhtımındakı balıkekmek sandallan da hummalı bir faaliyet ıçinde. Durmadan balıkekmek üretiyorlar. "öteki teknelcrle aranızda bir rekabet ya I da bir sorun var mı?" "Hepsiylearkadaşız,çoğuyladahemşeri. Aramızda bir sorun olmuyor." Kıyıyayanaşanhervapurlasahildekibalıkçıların önündeki kuyruk giderek uzuyor sanki. Müşteriler geldikçcsöyleşimizde daha sık kesiliyor. Her şey bırbırıne karışıyor Eminönü'nde. Martı sesleri bir vapur düdüğüne, bir arabesk şarkı, balıkekmek kokusuna, insanlarinsanlara...^