Katalog

CUMHURİYET DERGt Tarihsel açıdan bakıldığında, sinemada cinsellik konusunu ilk ele alanlann Ingmar Bergman ve Bernardo Bertolucci gibi Avrupalı yönetmenler olduğu görülüyor. Amerikan sineması eski tutuculuğunu yitiriyor mu? Bu kez tartışılan "Amerikan Güzeli" ve "Amerikan Pastası"... Sinemada utanç bitti astürbasyon. Röntgencüik. Süb| yancılık. Bastırıltnış eşcinsellik. | Yeniyetme bunalımı. Bu gibi ko' nulan dürüstlükle, kimi zaman da tüm çıplakhğıyla işleyen filmlere genelde oldukça keskin, ateşli, üstüne üstlük utanç verici filmler gözüyle bakılır. Ama yeni bir yüzyıla girdiğimiz şu günlerde, görünüşe bakılırsa, bu durumpek de geçerli değil. 1999 yılının eleştirmenlerce en çok alkış tutulan, bugün bile gösterildiği her ülkede büyük yankı uyandıran filmi bu türkonularla dolup taşıyor olmasına karşın, kimsc bu yönüne aldırmıyor ve filmle ilgili tarhşmalarda bile bu noktaya hemen hemen hiç değinilmiyor. Sözü edilen film, hiç kuşkusuz, yönetmenliğini Sam Mendes' in üstlendiği "American BeautyAmerikan Güzeli". Bu film 70'lerin "Carnal Knowledge" ve "Paris'te Son Tango" gibi gözü pek filmlerin karşılaştığı türde biraşağılanmaya tanık olmadı. Geçen yıl Hollywood için bir "harikalar yılı" oldu. "Amerikan Güzeli" filmınin kazandığı başanya bakılırsa, 1999 yılında ikinci bir tansığın gerçekleştiği, daha önce kimsenin el atmaya kalkışmadığı yakası açılmadık konuları büyük bir içtenlikle ele alan bu filme tutucu yaklaşmayacak denli olgun bir izleyicikitlesinınortayaçıktığısöylenebilir. 1 Sinema endüstrisinin doğumundan bir yüzyıl, cinsel devrimden iki üç kuşak sonra cinselligin içtenlikle ekrana yansıtılmasının insanlarda hiç de karmaşık bir ruh durumuna neden olmadığını kavrayabılecek bir düzeye ulaşnk diyebiliriz. Ya da, yaruhyor olabiliriz. "Amerikan Pastası" fılminin çok daha büyük bir gelir elde ederek 1998 yapımı "Ah Mary, Vah Mary" filminin cınselliğin güldürü yönünü kullanmaktan uzak olduğunu kanıtlaması insanı biraz daha farklı türde değerlendirmeleryapmaya sürükleyebilir. Sinema eleştirmeni Roger Ebert, "Eskiden sinemaya yetişkinlerin cinsel deneyimlerini izlemek isteyen yeniyetmeler giderlerdi. Şimdi ise, gençlerin cinsel yaşamlannı izlemek isteyen yetişkinler gidiyorlar," derken gözleri parlıyor. Gerçek şu ki, günümüzde kültür düzeyleri ne olursa olsun, hemen hemen herkes ekranda cinselliği yasıyor ve her kesimden insanlarbunu izlemek için sinemaya gidiyor. "Amerikan Pastası" ve "Amerikan Güzeli" filmleri son zamanlarda sayılan giderek artan ve cinselliğe 70'lerden bu yana hiç rastlanmayan bir içtenlikle yaklaşan erotik içerikli filmlere iki uç örnek oluş turuyor. Gerçekten de, gösterime girmeden önce erotik sinemanm en uç ömeklerinden biri olduğu öne sürülen Stanley Kubrick'in son filmi "GözlerTamamen Kapalı" ile ilgili olarak en çok filmde cinselliğe hiç yer verilmediğinden ve Warner Bros şirketinin olan cinselliği de tnaskelcmesinden yakınılmaktaydı. Graham Greene' in yapıtından uyarlanan ve yönetmenüğini Neil Jordan'ın yaptığı "The End of the Affair" filminde Julianne Moore ve Ralph Fiennes yakınlık ve dürüstlüğüyle göze çarpan bir cinsellik sergiliyorlar. Sinemaya yeniden uyarlanan "Mansfield Park"filmiJane Austen'da bile cinsellikle ilgili bir şeyler bulunabileceğini gösteriyor. "Boys Don't Cry Erkekler Ağlamaz" filminde kendisini bir erkek gibi duyumsayan bir kadının mekaniği hiçbir aşırılığa kaçılmadan gözler önüne seriliyor. Ayrıca, geçen yıl Kuzey Amerika'da gösterime giren en azından üç Avrupa yapımı filmde daha önccleri yalnızca porno filmlerinde eşine rastlanabilecek türde cinselliğe yer veriliyor. 1986 yapımı "Devil in the FleshTendeki Şeytan" gösterime girdiğinde yer yerinden oynarken, 1999 filmleri karşısında hemen hemen hiç kimsenin gıkını bile çıkarmadığına tanık olunuyor. Tüm bunlann nedeni, bclki de ortahğı sarsacakçok daha önemli konulann olmasıydı. Columbine Lisesi'nde yaşanan katliamın ardından Holly vvood'da şiddet içeren filmlere karış bir tcpki oluştu. Daha önceleri yeşil ışık yakılan şiddet içerikli filmlere sırt çevrilmeye başlandı. Geçen y ılın en acımasız örneği sayılan "Dövüş Klübü" filminin ticari bir fiyaskoyadönüşmesikimseyıüzmedi.Böylelikle cinsellik şiddete kıyasla çok daha zararsız bir izlek olarak ön plana ç ıktı ve eskisinden daha özgürbu ortam "Amerikan Güzeli" "Amerikan Pastası" türü filmlerin yaratılmasına yol açtı. lşte bu Amerika'nın ta kendisi değil mi? "Amerikan Pastası" filminin senaryosunu kaleme alan 27 yaşındaki Adam Herz bu ortamın inceliklerini oldukça iyi kavramış biri. Herz, "Bana en sık sorulan sorulardan biri de, 'Kutsal olan hiçbir şey de mi yok?' idi. Ama şimdilerde insanlar cinselliğe çok daha açıklar. Bir zamanlar kendi aramızda şakalaştığımız konuları artık herkesin önünde tartışabiliyor ve onlara hep birlikte gülebiliyoruz,"diyor. Gerçekten de, cinsel yaşamın gizliliği kavramının şimdilerde tümden yok olduğu görülüyor. Televizyon programlanndan tutun da, reklamlar ve Intemet'te yakası açılmadık sözcüklere ve garip görüntülere tanık olunuyor. Film yapımcıları popüler kültür eğrisinin önünde yer almak istiyorlarsa, konu cinselliğe geldiğinde çıtanın bir hayli yükseklerde olduğunu göreceklerdir. Yazaryönetmen Neil LaBute cinsellikte yepyeni ufuklara açılma dürtüsünü yeni olanın yarattığı şaşkınlığın şimdi de sürmesine bağhyor. Gerçekten de, sinemaya şimdilerde egemen olan yeni cinsel açık yüreklilik akımı insanoğlunun çekim alanlannın çeşit1 iliğini tüm çıplakhğıyla gözler önüne serilmesi olarak nitelendiriyor. 1999'daki bu gelişmenin habercileri yalnızca 90'lann "Boogie Nights" ve "Happiness Mutluluk" gibi gözü pek filmleri değil, aynı zamanda "Temel îçgüdü" benzeri Hollywood çizgisinin dışına çıkan kaba saba filmler oldu. Tarihsel açıdan bakıldığında, cinsellik konusunu ilk ele alanlann genellikle, Ingmar Bergman ve Bernardo Bertolucci gibi Avrupalı yönetmenler olduğu görülüyor. Günümüzde Avrupa kökenli yeni bir dizi filmin başka bir konuya el attığına tanık olunuycr: Özünde pornograf ik olmayan sanatsal filmlere ağır pornograf ik sahneler eklenmesi. Bunun en çok uygulandığı filmlerden bir tanesi, sevgilisinin kendisiyle yatmayı reddetmesi üzerine bir dizi cinsel scrüvenin içine dalan genç bir kadını konu alan CatherineBreillat'nın"Romance"adlı filmi oldu. 1999 Toronto film festivalinde gösterilen ltalyan yapımı "La Donna Lupo" filminde dc kadın kahraman ile sevgililerinden biri arasındaki oral ilişkiye biraz yer veriliyor. Dövüş Klübü...