Katalog

CUMHURİYET DE1 "Aşık Shakespeare"in ünlü senaristi Tom Ingiliz tiyatrosunu sarsıyor! Özgün Oscar'a aday senaryo dalında Stoppard 30 yıldır gösterilen filmin ',\<\ senaryosu eleştirmenlerce gözkamaştıncı Türkiye'de bulundu. Stoppard, tiyatroseverlerin ""'"' uzaktan tanıdığı bir oyun yazarı. Çekoslavakya'da Sonundaailelngiltere'yeBristol'eyerle: Tomliseyi Ingiltere'de bitirdi. "BenimÇekı lovak Çinli Amerikan şıvem okulda beni i konusu yaptı vc bana belirgin birözcllik 1 zandırdrdiyecektı.Stoppard'ınçokdilli çokkültürlü geçmişi oyunlarınayansıdı.On oyunlarmısahneleyenbiryönetmenonun özclliğinitarifcdiyor: 'lngilizce'yibukaı büyüleyicibirparlaklıklayazmakıçinyab; cı olmak gerekir.' Stoppard her çeşit keliı oyununu,özelliklccınaslarıscviyorveken sini 'KovulmuşÇek' olarak tanımlıyor. İlginç olan Stoppard'ın bu üst düzey İn lizce'y i pek de iyi bir eğitim almadan kazı mış olması. Hiçbir zaman parlak bir öğre değildi.Liseden sonra daeğitimınedevam medi. 1954yılındaBristol'debirgazeteden habir olarak çalışmaya başladı. O zamaı idealigazetecilikleilgiliydi,"Makinelitüf •(II ' lerdaktilomunüstüneçevrilmişkenbirAfr havaalanmdayereuzanmışyatıyorolmayı • •••* •'<•• yalediyordum,"diyorduObservergazett nc. 'Çiçek müzayedclerı ve ccnazelcr' mu biri olmaktan sıkılınca 1958'de Bristol b ning VVorld'e makale yazan ve tiyatro eleş meni olarak geçti. İki yıl boyunca Bristol yatrolarındaki oyunları değerlendirdi. 1960'da yazdığı ilk oyunu 'A Walk on Water'(SuyunÜstündeBirYürüyüş)Ka: •••"••»"• •'•«••• 1963'te televizyondagösterildigindeçol' ilgı çckti. Daha sonra Hamburg'da ve Lo ra'dasahnelendı. BuilkdönemındeStopp birçok radyo oyunu vc bazı dergi lerde ya> lanan kısaöyküleryazdı. Berlin'de yazdığı oyun... 1964 yılında Ford Vakfı bursuyla Berli gitti. Berlin'de kalırken Rosencrantz veG denstern adlı tek perdelikbir güldürü yazc Stoppard ve Pinter gibi yazarların ort çıkmasına neden olan süreç Ingiliz Tiyaı su'ndaOsborne'labaşlamıştı." 1956'da' ok Back İn Anger' (Öfke) Londra'da sah lendiğinde eleştirmenler ve tiyatro izleyic ri tarafından yeni bir dönemin şafağı ola selamlandı. 'Ofkeli genç adamlar' deyimi törlerin, yönetmenlerin, yazarlann ve izlı cilerin imgclcmini ele geçirirken, etkilerı gilteredışındakisahnelerdedehisscdildi. ni bir dönemin adını koyan Osbornc'un kal manı Jimmy Porter öfkesiyle öfkeli tiyatr başlattı,"diyorSusanRusinko,TomStopr üstünc yazdığı kitapta. Osborne'un topluı bakışı Stoppard'da görülmese de oyunlan ondanbazı alıntılaryeralır. Stoppard'ıd çoketkilcyen Beckettolmuştu. OnuctkilcyendiğcryazarlarShakespe James Joyce, Oscar Wilde, Bernard Shav Pirandellooldu. Dolaylı olarak Varoluşçı felsefesi ile Sartre'm daetkisi görülür. Soı kiyıllardakioyunlanndageçmişzamanın şinedüşmesıyleProust'unetkisiözellikle cadia' ve 'Hint Mürekkcbi'nde hissed 'Rosencrantz vc Guildenstern Öldüle Hamlet'ten 250 satır kullanan Stoppan Shakespeare'den aldıkları kadar Haml katlığı yeni anlamlar önemliydi. Dili / oyunlarıyla kullanmak ve bilmece gibi \ mak yönüyle Jamcs Joyce'dan ctkilenen S pard,"Travestıler"dcJoycc'ukarakteroh kullandı ve sanata ilişkin görüşlerinde Joyı yakınlığınıbuoyundaJoyce'asöylettiğİ! lerle açığa vurdu. Bu oyunda konu olarak carWilde'ın'DürüstOlmanınÖnemi'oyı nu kullanan Stoppard, hiciv ve güldürü anl ştnda ve farsın biçim olarak kullanılışı Wilde'danetkilenmişti. Oscar Wilde'ınl lizsosyetesineveaydınlarınayönelttiğiiı liklialay vehicvi'Travestiler'debcnzerbi çimde kullanmıştt. ()yun içinde oyunu kul ması, oyunla gerçeğin sınırlarını zorlarr hayal ve gerçeğin içiçe geçişini anlatışınd; randcllo'dan etkileniyordu. Stoppard, dramatik kalıplan kırdı, yen sahne dili ve biçim yarattı. Birçok eleştin doğmuş, Singapur'da büyümüş. bu yana da .:;;. Gençlik yıllanndan Ingiltere'de yaşıyor. Sanatı taklit eden hayat ŞÜKRAN YÜCEL merika'da Oscar'dan sonra en önemli sinema ödülü olan Altın Küre'yi üç dalda kazandıktan sonra 13 dalda Oscar adayı olduğu açıklanan "Shakespeare in Love" (Aşık Shakespeare) sinemalarımızda... Son y 1 ların cn 1 başanlı filmi ve en orij inal komedisi olarak nilelenen filmin iki senaristinden biri olan Tom Stoppard, Ingiliz tiyatrosunun en büyük oyun yazarlarından.Oyunyazarlannınenentelektüeli olarak kabııl edilen Stoppard, dili ustalığı ve ilginç parodileriyle de ünlü. "Aşık Shakespeare", Stoppard'ın ilk senaryosu değil. Daha önce de birçok ünlü filmin senaryosunu yazan Stoppard, Spielberg'in "Güneş tmparatorluğu" filminin de senaryo yazan. Stoppard'la birlikte MarcNorman'ınyazdığı "Aşık Shakespeare",senaryo dalında Altın Küre'yi aldıktan sonra orij inal senaryo Oscar'ına aday gösterildi. New York 'lu ve Londra'h eleştirmenlersenaryoyu gözkamaştıncı buldu. Tom Stoppard, kendisine ün kazandıran Shakespeare'in ünlü oyunu Hamlet'in de zekicebirparodisiniyapmıştı.'Dogg'sHamlet, TURK TIYATROSU VE STOPPARD Türk Tiyatrosu, Tom Stoppard'ın oyunlarına otuz üç yıldır ilgisizdi. Dünya Tiyatrosu'nda kendine özgü bir yeri olan ve yaşayan en usta tiyatro yazarı olarak kabul edilen Stoppard'ın bugüne kadar bir tek oyunu ülkemizde sahnelenmedi ve yayınlanmadı. Tıp aleminde yeni bir buluş olduğunda bunu duymazhktan gelen bir doktor meslegıni sürdürebilir mi? Yazık ki tıyatromuz dünyadaki gelişmelere kulaklarını tıkayabiliyor. Stoppard, bu duyarsızlığın sadece tek bir örneği. Otuz üç yıllık bu ilgisizlik Dost Kitabevi Yayınları tiyatro dizisi içinde Tom Stoppard'ın Toplu Oyunları'nın yayımlamasıyla son bulacak. İlk kitapta Hamit Çalışkan'ın dilimize çevirdiği 'Rosencrantz ve Guildenstern öldüler', 'The Real Thing' ve Şükran Yücel'in çevirdiği Travesties' yeralıyor. Bu kitabı, Şükran Yücel'in çevirdiği 'Jumpers', 'Indian Ink' ve 'Arcadia' ile Beliz Güçbilmez'in çevirdiği 'Invention of Love' (Aşkın Keşfi)nin yeraldığı seçkiler izleyecek. ^ A Cahoot's Macbeth' adlı oyununda da yine Shakespeare'e göndermelerde bulunan Stoppard, oyunlarındakibuözelliğibukez bir film scnaryosunda uygulamış. Filmde gcnç Will Shakespeare (Joseph Fiennes) yeni oyunu 'RomeoveEthel(KorsanınK.ızı)üstüncçalışırken tıkanır, esin perisi kacmıştır. Genç bir kadına (Gwyneth Paltrow) rastlayıp kalbini ona kaptınnca tüm zamanlann en ünlü aşk öyküsünüyazmayabaşlar. Bu filmde Will,yanlışhklar,tchlikelibuluşmalarvetutkulubirliktelıklerinkomcdısıniyaşarken, hayat da sanatı taklit eder. Çekoslavakya'da doğdu Tom Stoppard'ın değişik kültürlerin içindcn geçen ilginç bir geçmişi var. 3 Temmuz 1937'dc Thornas Strausslcr adıyla Çekoslovakya'da doğdu. Babası bir şirket doktoruydu. 1939'da aılesiyle birlikte Nazi işgalinden kaçtılar. Singapur'daki bir fabrikada çalışmaya başladı. Japonlar 1942'de Singapur'u işgal edince, Bayan Straussler iki oğlunu alarakgeriçekilcnlngilizlerle birlikte Hindistan'akaçti.Sıngapur'dakalan babası öldürüldü. Annesi 1946'daHindistan'dagörevli Ingiliz subayı Kenneth Stoppard M evlendi. Tom bua rada bir Amerikan yatılı okulunda okudu.