Katalog

21 KASIM 1999. SAY! 713 bilmesi için orası hakkında olağanüstü halin ilanedilmesi gerekiyor. Bunuanlayamıyorum,biryerdeolağanüstübirdurumvarmıdır yok mudur bu pek önemli değil herhalde, ilan etmek mi daha önemli? Afet Yasası 'nda ise bir ycrde afet olduğu zaman o yerin valisi yadakaymakamı 18yasinigccmisb.erh.angi bir kişiyi ücretini sonradan ödemek üzere görevlendirebilir. Bu çok iyi. Sonraki madde ise askerleri görevlendirmeye karşı çıkıyor. Maddelerarasındakiçelişki.valiyigörevini bin bir rica ile y aptırır duruma getiriyor. Sivil Savunma Yasası, afet önccsi, sırası vesonrasınayönelikyetkinbirörgütlenmeyisağlıyormu? Sivil Savunma Yasası en geniş kapsamlı olanı. Ancak savunma konusunu, yalnızca merkezi idarenin bir işi olarak algılıyor. "Sivillik" bunun neresinde? Uzmanlık olarak bakmıyor. thtisaslaşmamış, herhangi bir devlet memuru bir depremde, yangında görev alabiliyor. Laf olsun diye, yasak savmacı bir zihniyetle getiriliyor işbaşına. Asıl afet burada. Uzmanhğa, eğitime, bilgilenmeye dayalı bir yasa değil. Onun için de çuvallanılıyor. Yıllar önce soğuk savaş döneminde çıkarılmış, miadı çoktan dolmuş bir yasa bu... Teşkilatlanmakonusundatekrar7269sayılı Afet Yasası'na dönersek, valiyi afet durumundakimegörev vereceği konusundayetkilendiriyor, ancak dağınıkbirimler arasında kimin baş olacağını bclirlemiyor. Kurduğu kriz masasına kendini yan kaybetmiş, kansını,çocuğunukaybetmişadamıkoyuyor. Bu adam zaten bitmiş. Valinin kendisi uzman değil. Uzmanekibide yok. 1958'deyapılmışbiryasa.O zaman metropoller yok tabii. Onun için de şimdi yandan saplama ufak ufakşeylerleonanlmayaçalışılıyor.amane yazık ki işlemiyor. Bir de bu yasada ilginç bir hüküm var bahsetmeden gcçcmeyeceğim: Buna göre, depremin olduğu andaki mektup, telefon, faks ve her türlü haberleşmeyc ödeme zorunluluğu ortadan kalkıyor. Yani bedava. Acaba cep telcfonlarının susması o yüzden mi diye düşünüyorum. GSM özelleştirildibiliyorsunuz.Özelbirfirmaniyebedavaya hizmet versin ki? Bir avukat çıksa ve diyelim bin kişinin 17 Ağustos depremi sırasındaki haberleşmesinden alınan bedeli geriye talepetseneolur?Belkitrilyonlarçıkarortaya. Çok garip, ABD'de bir afette görüşme kesilirse telefon şirketi ceza ödüyormuş. Bizdekinckadarters! sorumluları o bölgenin afet durumuna göre Türkiye'nin karşı karşıya olduğu hidrometeorolojik, jeolojik ya da teknoloji kaynaklı afetlere karşı oradalar... İyi günde de afette de afet sonrasında da işbaşındadırlar. Afet haritalarını çıkartırırlarvedenetletirler. Ulusal ve ulusalüstü kurumlarca yerleşim ve çevreye yönelik kararları, altyapı ve inşaatı denetletirler. Sivil toplumörgütleri iseiletişim,etkileşimveyapılanmadesteğiverir. Bu modeldeki birimler nasıl uygulamayageçirilecek? Türkiye'de hak cttikleri onurluyaşamı özleyen, bir şey ler yapmak isteycn pek çok gönüllü insan ve iyi yetişmiş teknik eleman var. Bu kişileri yönlendirip, eğiterek yardım ve kurtarma faaliyetlerine katılımlarını sağla muhtardabulunacak. Yani yardımcılarıyla birliktetoplam 500. Türkiye'de 300'eyakın sivil toplum örgütü var. Bunlardan da birer kişi istiyoruz. Türk Böbrek Vakff ndan, Türkiye Jeomorfologlar Derneği'ne ve AKUT'a, pek çok gönüllü kuruluş yer alacak konseyde. Bakanlıkların ulaşım, sağlık gibi çeşitli birimlerinden de katılım sağlanacak. Bu katılımlara da gönüllü de olsa, ücret ödenecek. İlgili yasalar ve resmi kurumların yetkileri ortadan kalkacak mı bu durumda? Diğerdcpremveafetyasalarınagerekkalmayacak artık. En küçük ölçekten en büyük ölçeğebütündetaylanylateşkilatkurulmuş. AfetFonubuyönetimeaktarılmış. Yetkiburada, önerdiğimiz lhtisaslaşmış Afet Yasa vermişsiniz... Bakınmuhtarlarçokönemlidir. Seçilerek gelirler. Osmanlı'dan bu yana mahalle çok önemlidir. Caddelerin girmesiyle, çarpık kentleşmeyle, mahalle bilincimizi, güzelim tatlan y itirrneye başladık. Ve muhtarları teşkilatlandırmadığımız, önem vermediğimiz için bugün sırf laf olsun diye seçilcn insanlar durumuna gelmişler. Mahalle doğrudan demokrasiyle karşılaşacağımız ilk ve genellikle tek yerdir halbuki. Yapılacak şey aslında mahalleye temel gücünü kazandırmak ve belediye meclislerini, mahallelerini temsil edenmuhtarlardanoluşturmak. Çünkümuhtar, kimin hangi evde oturduğunu, kimin misafirolduğunubilir. BenDeğirmendere'ye vardığımdayaptığım ilk şey muhtarlara gitmek oldu. Kriz merkezinde üç muhtar vardı. Acaip yorgunluk ve korku içindeydiler. Halktan dayak yiyorlarmış. Neden? Depremzedcgeliyor,benimevimhasarlı,yıkıldı; tespit yap ya da ölüm var diye yaz. Ama muhtar teşkilatsız, teknik elemansız olduğu için çaresiz, bir şey yapamıyor. Onlar adına çok üzüldüm. Çünkü mahallede kimin evi çöktü, kim öldü en iy i o biliyordu. Ama devlet muhtarlardan yararlandı mı? Hayır. Onun yerine yapı dersi okumayan şehir plancılarını yolladılar tespite. Onun için ben muhtarların hirer teknik kişiyle, mühendis, mimar, sertifikalı teknik eleman olabilir.seçilmesini öneriyorum. Bu konseyde onun için 2 M, yani muhtar artı mimar şeklinde temsil edilccekler. Bugün Türkiye'de otuz beş bin mimar, yetmiş bin mühendis, binlerce inşaat teknikeri, binlerce kalifiye usta var. Bu afet yönetiminizde muhtar ve teknik eleman hangi işlere bakacak? Afet vukuundaönemlerini konuştuk. Acil yardım, güvenlik, hasar tespit, ve envanterde bu ikilinin önemi büyük. İyi günde, teknik ortak muhtann önüne gelen, basit inşaat, dam akma, komşular arasındaki anlaşmazlık, park, bahçe duvarı çekmc gibi konularda mahalleliye hizmet verecek. Yapıların yönctmeliklere uygun olup olmadığı gibi konular muhtar vc teknik ortağıy la çözülebilir. Bu aslında inisiyatifi mahalle sakinlerinebırakır ki, olması gereken budur. O zaman sokak genişliğiniz ile binalann yüksekliği arasında orana da uy ulması gerçekten sağlanır. Yani deprem sırasında karşılıklı duran binalann yıkıldıklan zaman sokağı kapatmasına engel olan uyum. (,'ünkü deprem sırasında en önemli hasar yıkıntıdır ve senin binanın yolu kapatmaması gerekir. Ya da senin dört katlı binanın yanında duran, deprem sırasında tepene incbilecek olası yedi katlı binayı önleyebilme, itfaiyeyi sokağına sokabilme kapısıdırınuhtarlık. Yedi metregenişliğindeki sokağa yedi katlı bina yaparsan ölürsün, oğlun kızın ölür o depremde. İyi gün olsun, afet olsun komşunun güneşini, rüzgârını, ağacını kapayamamandır mahallcdaşlık. Çevresel yapıyı ya da özgün karakterini koruyabilmedirmuhtarlık. Konseyde bu 500 kişilikmuhtarlıkekibini nasıl elde ediyorsunuz? Yönetimin arzusuy la seçile seçile, aşağıdan yukarıya şehir, metropol, bölge ve sonunda ülke ölçeğine doğru yaklaşık yüzbin mahalleden 250 muhtar seçi liyor. Bunlar birer teknik kişileriyle birlikte geliyorlar,toplam 500. Vconlara birer delaptopbilgisayar veriliyor. Bu "network" ile başkanı mahalledeki gelişmelerden haberdar edebilirler, öneridebulunabilirler,onunsorulannıyanıtlayabilirler. Bu yönetimle artık kimse sıradan vatandaşı dcvre dışında bırakıyoruz diyemez. Şimdi aslındabu, bir kent yönetiminindemokratikleşmesine model oluşturabilir. Daha önce de dediğim gibi, belediye meclisleri de seçile seçile gelen muhtarlardan oluşmalıdır. Nasıl bir temsiliyet bu? «" Siz thtisaslasmış Afet Yönctimi diişünccni/.le neöneriyorsunuz? Ben, merkezi, mahalli, sivil tümbirimlerle ortaklık kuran, anayasal ve yönetsel yapı içinde ihtisaslaşmış "hizmct ycrinden yönetim" organizasyonu öneriyorum. Enküçük birim olan mahalleden başlayarak, şchir, metropol, bölgc ve ülke düzeyinde bir danışmanlar konseyi de olacak bu örgütün. Organize.elemanlarıbirbirlcriylesürekliiletişim halinde, yönlendirici ve eğitici bir kuruluş. Ahmet Turhan Altıner'in hazırh. 11, "hh.mi't ycrinden yönetim "i öngörüyor... Kısaeası, iy i günde ve afette çÖ7Üm üretici, önlem alıcı, siyasal olmayan, özerk ve demokratik birmodel öneriyorum. sı'nda olacak. Amaçişlevsizkalmışvcbırayarak bölge sorumlu teşkilatı güçlcndirilecek. Resmi kurumlarla da işbirliği içinde bu kılmış kalibre elemanları sistcme ortak etÖrgütlenme şeması nasıl bu modclin? mck. Bugünekadaryetenek, bilgi vezekâlunulacak. Milli Savunma, Sağlık, Kğitim lhtisaslaşmış Afet Yönetımi 'nin öncrdiği sından, becerisinden talepte bulunulmamış Bakanlıkları,askerler, Kızılay, gönüllü kuruşekildeseçilcrekgelmiş bir başkanvc onun kişileri buihtisaslaşmışhizmetyönetimine luşlarhepsiortak. Valinin, belediyenin.tabii kurduğu teknik yapıyla başlamak gerekir. katmak. Mahalli, sivil ve resmi erklerin "yetki ordunun imkânlarından yararlanılacak. Bu teknik yapı,hukuk,enformasyon,stratekinsizlikleri, etkinsizlikleri, bitkinlikleri" kıMahalli, merkezi ve sivil idareler ile ji ve uygulama, milli güvenlik, insan kaypırdatılacak. lhtisaslaşmış Afet Yönetimi sanakları vegönüllüler, finansal yönetim, araş konseyin ilişkisini biraz açabilir misiniz? tırma ve arşiv ilegenel danışmanlık bürolaMahalle, şehir, metropol, bölge ve ülke öl yesinde herkes kendi asli işini yapabilecek. Sağlık Bakanlığı ınsanların sağlığıyla ilgilenndan ol uşuy or. B u başkanl ık aynı zamanda çeklerinde organize elektronik erişimli danecek. Bugün pek çok devlet kuruluşu sadeafet riskini azaltma, aei 1 yardım ve kurtarma, nışma konseyi bin kişiden oluşacak. Bu bin ce deprem bölgesine endekslenmiş durumafet sigorta sistemi, milli itfaiye tcşkilatı, kişiye en son model laptopbi Igisayar sağlada. Sağlık BakanlığVnıngörevihastaneleri teknik hizmetler, bölgesel planlama ve ope nacak. lletişim ağıylabirbirlerine ve başkanrasyon destek masalarını kuruyor. Ayrıca lığa bağlanacaklar ve böy lelikle ne olup bit doğru işletmektir. Insanlar depremde böbrek Türkiye'yi Batı Marmara, Doğu Marmara, tiği yönünde başkanlıktan tabana, tabandan sorunundan ölüyor. Bakanlığınuğraşacağı konularbunlar. lç Ege, Doğu Anadolugibionbölgeyebölü başkanlığasürekli irtibatsağlanacak. Konyorveuzmansorumlularkoyuyor. Bubölge seyde teknik yardımcılarıyla birlikte 250 Muhtarlara oldukça geniş bir katılım