Katalog

Depreme hazı rlı k: 2 Muhtar NERMtN BAYÇIN Y azar, gazctcci, mimar ve hepsinden önce insan olarak AhmetTurhan Altıner koşturtnuş deprem bölgesine 17 Ağustos'unhemen ertesinde. Acı veçaresizlik,onudepremle ilgili bir çalışmayaitmis..Nedeolsao, daha 6 yaşındayken, 1952'dcki 1 lasankale depreminiyaşamış,babasıoradayedeksubayken... "Altımızdakeçiağılıvardı.Keçilertavana vurmayabaşladı gümbürgümbür. Gözlerimiaçtığımdakarşımdakiduvaraçılıyordu." Özgeçmişini depremden depreme anlatabiliyor... Sene 1969... Iller Bankası 'nda çalı^an ODTÜ'lü yeni yetme bir mimar. Imar planı için Kulu'yagitmiş. Haritadaartık ilk dikkatettiğifayhatlan.Zincirlikuyu'nunfay hattı soğumadan bu kez Gediz cıkıyor öniine. Deprem, imar planlarına giremiyorbir türlü. Usanıyor. Sonundadevletiterkediyor ve kcndi deyimiy le, bir martı gibi yeni çöplüklerbulmayagidiyor. Son deprem felaketindeki keşmekeşi bir daha yaşamamak adına, profesyonel, uzman kadrolardan oluşan bir organizasyon önermcyekararvermİ!} Altıner. Dcpremlebirlikte yaşamayı öğrenmekten söz edildiği bu günlerdeesasişmimarlara,mühendislcreve ihtisaslaşmışorganizasyonlaradüşüyor,ona görc... Ortaya (.ıkardığı taslak, resmi, sivil tüm birimlcri kapsayan dinamik bir örgütü öngörüyor. Altıner, depreminTürkiye'dekieğilimleri değiştireceğini, artık hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağınıdüşünüyor. istenirseönerisininbirgündeyasalaijabileeeğineinanıyor. Bu inancınızı besleyen unsurlar nedir? Bir deprem oldu. Tam unutuluyordu ki bir daha oldu. Yine unutulmaya başlanacak, ama bir daha gelecek. Türkiye bundan kurtulamaz. Ihtisaslaşmak, siyasetin dışında uzmanlaşmış kadrolarla çalışmak, kendini denetleyen ve denetleten bir yapıya kavuşmak zorunda. Bu eninde sonunda olacak. Türki ye'nintrendideğişmiştir. Ben artık düzenin ne kadarbozuk olduğu konusunu tartışmak istemiyorum. Mevcutanayasal.yönetsel yapıiçindebiröneri,benimkisi...Siyasaldüzenideğiştiımeklebirilgisiyokbunun. Bunun uzrhanlıkla ilgisi var. Nedenböylebirgereksinimduydunuz, afetlerle ilgili yasalar yetersiz mi kalıyor? Afetle ilgiliyasalanmız depreme kariji önlemalmayayönelikdüzenlenmemiş. Planlamabazlıdeğiller,sürekliliktaşımıyorlar,kalıcı organizasyon kuramıyorlar. Çelişik, yetki kargaşasına yol açan hükümler var. Dep "Afetle ilgili yasalanmız depreme karşı önlem almaya yönelik düzenlenmemiş" diyor, yazargazetecimimar Ahmet Turhan Altıner. Hazırladığı "thtisaslaşmış Afet Yönetimi" bin kişilik uzman kadroyu öngörüyor. rem olduğunda kimin bölgede en fazla etkin olacağı ve görev sınırları belli değil. Dolayısıy la bir ke!>mekeş doğuyor. Genelde yasalar, deprem felaketi sırasında ortaya çıkan sorunlara, ateşi söndürmek için alelaeele verilenyanıtlarşeklinder. Oateştekrarcanlanabilir, bu hiç dikkate alınmıyor. Yani kalıcı çözümlerüretilmiyor. Yürüıiükteki yasalardan biraz söz eder misiniz? Öncelikleşunusöylememgerekiyor: Ben bir mimarım, hukukçu değil. Ancak deprem bölgesindekikargaşanınkorkunçluğukarşısında, ihtisaslaşmii), profesyonel bir organizasyon kurulmasınınne kadarönemli olduğunu gördüm.Orayadeprcminhcmcn ertesinde yardımamacıyla gitmiştiın. Adapazan'nı, lzmit'i, Değirmendere'yi, Gölcük'ü inceledim. Tablo eok üzücüydü. Bölgeden dönüncc arkadasjim avukat Ifaket Aydcmir'lebirlikteyasalarıincelemeyebaşladık. Şu sonuçla karş.ılaş.tık: Türkiye'de deprem, sivil savunma, afet, sağlık,arsa ofisi.olağanüstü hal yasaları gibi toplam beş altı yasaya dağıtılmış, adctaserpistirilmi.'). Birdcbazı deprem lcrdc mi 1 letin gözyaşlarına karşı santimantal yanıt, Erzincan, Dinargibi isimli deprem yasaları var. Hiçbirisi teşkilat ve ihtaşıyor. Dogal afetlerle ilgili ularak,Olağanüstii Hal Yasası'ndaijöylebirhüküm varörneğin: Biryerdeolağaniistüyasanın işlcyc