Katalog

17EKİM 1999. SAYI 708 fa'yı tanıyor. "Mustafa da ' yakında öldü" diyor. Bizim aileden bir tek annemin kaldığını söylüyorum. Aslında ölenler yalnızca insanlar değil, tarih de ölüyor Cunda'da. Manastırlar yerle bir olmuş. Kiliselerin çoğu yok, biri enkaz halinde biri zorlukla ay akta duruyor. Ayşe Teyze Rumlardan kalan her şeyi korumak için ellerinden geleni yaptıklannı ancak bazı açıkgözlerin Cunda'yı mahvetmeye çahştıklannı söylüyor. 1873'te yapılan Taksiyarhis kilisesinin durumu jçler acısı; talan edilmiş, harabeye döndürülmüş. Oysa Taksiyarhis ve Aya Nikpla kiliselerinin res, tore ve çevre düzenlemesi Kültür Bakanlığı'nın 1994 yılı programında var. Aradan beş yıl geçmiş, değişen birşeyolmamış. Kıyıdaki Taşkahve Rumlardan ayakta kalabilen neredeyse tek bina. Dışarıda ' bahkçılarağlannıonarıyor. Bir ihtiyar tek başına oturuyor. Sanki Hüseyin Efendi. ' Bir tarafta yaşlılar diğer tat rafta gençler kâğıt oynuyor. Renkli camlann Taşkahve'nin içinde yarattığı ışık cümbüşü insanı büyülüyor... Girit 'ten Cunda 'ya taşınan yaşamlar değişmedi. Aşıklar tepesinden Cunnemi hiç görmedim. Dedemin ikinci kansıda'yabakmakne güzel. HüseyinEfendiHanı anneannem sandım. Dedem ikinci eşi öltnide Hanım'la kimbilir kaç kez bu tepeye dükten sonra bizim evde yaşamaya başladi. geldi. El ele tutuştuğu sevgilisine söylediği sevdasözleri karşıdaki köhne yapılann kim O y ı llarda iki komşu ülke arasında dirlik düzenlikyoktu. Sinirlerhepgergindi. Dedemin bilir nerelerinde gizl i... söylediği Rumca şarkılara kimseler yuz vcrAnalannın kucağında ya da karnında gemiyor, akraba gibi olmuş iki toplumun cninlenler şimdilerdc torun sahibi. Girit'ten Cunde sonunda dostluğu bulacağı sözleri havada da'ya taşınan yasjamlar hiç değişmemiş. Gikalıyordu. Ben dedeme inanıyordum. Yıllar rit mutfağı tüm canlılığını koruyor. Kabak sonra bizhaklı çıktık. tki ülkedeyaşananköçiçeğidolması,denizbörülcesi,bolzeytintü günlerde birbirimize nasil canlabaşla desyağlı karışık salatalar Girit mutfağının cn tek verdiğimizi dedem görmeliydi. Ege'dc öncmlileri.Cunda'yagidilippapalinayeniki komşunun sırt sırta verme zamanı gelmedenohjrmu?Papalinasardalyanınyavrumişti... su,çilingirsorralannınbaşkonuğu. Cunda dönüşündedoğruca annemin yanıGünbatımışöleni nagittim. O güzöğleden sonrası yaşadıklarıKıyıdagünbatımı saatleri şölencdönüşümı tüm aynntılarıy la anneme anlattım. Gözyor. Dedem Hüseyin Efendi 'yle birlikte kıyaşlannaortakoldum... yıda yürüyorum. Ba/en onun yerine geçiyo • EğerbirgünyolunuzCunda'yadüşerseve rum. Aramızdaki tek fark onun el ele tutuştu Taşkahve'deşöyle bir çaymolasıverirseniz, ğu sevdahsı var, benim yok. Sevdalısııu dü aşkları mübadeleye denk düşenlerin kırık şünüyorum. Hamide Hanım'dangcriyckaöykülerine de zamanınızın küçücük bir bölan tek kare vesikalık fotoğraf. Ben anneanlümünüayınn.^ BAŞKENT GUNLERI Aydınlığa perde açanlar MÜŞERREF HEKİMOĞLU 50. yılda bir selam geldi Devlet Tiyatrolanndan. Bu perde hep aydınlığa açıldı, diye özetliyor 50 yılı. O 50 yılı ben de yaşadım. Perdenin açılmasını coşkuyla bekledim uzun yıllar. Gazeteciliğimln ilk 10 yılında Istanbul'da izledim oyunlan, 1960 Mayısı'nda Ankara'ya gelince tiyatro özel bir yer aldı yaşamımda. Kulisi de gördüm, oyuncuları yakından tanıdım. 6O'lı yıllarda güzel bir tırmanış var tiyatro dalında, Batü ülkelerinde oynanan en yeni oyunlar Devlet Tiyatrolarında da sahneleniyor, çağdaş düzeylerini güzel kanrtlıyor oyuncular. Yazarlarımız güzel oyunlaıia yer alıyor. Tiyatro sevgim giderek tırmandı, tutkuya dönüştü o güzel oyunlaıia. Başta Cüneyt Gökçer, birçok oyuncuyla güzel bir dostluk oluştu aramızda, belli sorunları da birlikte yaşadık giderek. Sahne ışıklan çok acımasız, oyun içinde oyunları, oyunculann dev ya da cüce çizgilerin! açık seçik yansıtıyor. Kimi zaman gördüğüne, duyduğuna inanamıyor insan. 50 yılın öyküsünde başoyunculardan biri Gökçer kuşkusuz. Ünlü yönetmen Elia Kazan'ın sözleri her zaman çınlar kulağımda. 1960'h yıllarda Ankara'ya geldi Kazan. Bir akşam yemeğinde o dönemın önemli kişileriyle tanıştı evimizde. Birlikte tiyatroya gittik. FotoFinish ve Hamlet oyunlarını izledik. Yıldınm Önal için Ingilizce "Anımal Actor" denen türde bir oyuncu, içgüdüsüyle oynuyor. Marlon Brando gıbi, dedı gözleri paıiayarak. E. Kazan Ankara 'ya geldigi zaman evimizde bir akşam Cüneyt Gökçer'in yemeğinde. E. Kazan, T. Feyzioğlu, C. Gökçer, B. Doğançay, Hamlet'inden de çok S. Kuçük. Ön stra: Ş. Gürsoy, M. Hekimoğlu, N. Zeytinoğİu. etkilendi ve şöyle dedı: gölge oyunu ve çini sanatlanndan Türkçe oynamasa dünyanın en ünlü esıntıler, Yunus Emre'den Nâzım Shakespeare oyuncuları arasında seçkin Hikmet'e ulaşan şiirlerle sesleniyor, bir yen olur. oyunlaşıyor bu program. Bir sanat ve Yeni bir söz değil, Shakespeare'e özgü bir kültür çıkarması da denebılır, ya da başarı da değil. Devlet Tiyatrolarının belgesel bir oyun. Atına'dakı Oıdıpus oyunu da coşkuyla Yıldız Kenter ünlü bir oyuncumuz. alkışlandı, Antik Tiyatronun ünlü Yunan oyunculan da sanatçılarımızı sevgiyle Yıldızların parladığı yılları yaşıyor dalında. Sanatının gizemini güzel koruyor. Âma selamladı. Talat Halman da eş düzeyde sahnede. O Yuzyılın yarısına ulaşırken bağnmda çok guzel anılar, öyküler var ama yeşermeyi çok yönlü bir kişı. Çarpıcı uretkenlıği var. değil, solmayı yaşadığım olaylar da var. Dersleri, kitapları, güncel yazılan, çevinleri, Birçok kuruluş gibi Devlet Tiyatrolarında şıırleri, sevdikleri, dostları, ülkeler arasında da genleme yaşanıyor, büyürken yoğunlaşan trafiğı arasında onurlu bir küçülüyor, rengini, sesini yeteri kadar gönevi yerine getirerelc oyun gücünü de duyuramıyor, çağdaşlığı yakalayamıyor kanıtlıyor. Dost söyleşılerınde de tanık her zaman. Dahası kaçıyor! Elbet oluyoruz, konuşurken oynuyor Talat nedenleri var, ilkeler doğrultusunda Halman, ya da oynayarak anlatıyor, sesi yönetimler oluşamıyor, kimi oyuncular tiyatro sahnesi nerdeyse! Kaç kişi birden memur statüsüne saplanıyor, yıllarca oynuyor, gökkuşağı türü oyunlar izleniyor. sahneye çıkamıyor. Vaktiyle dalında okul nıteliğinde, bugün belli egitimden, Yazımı aydınlığa perde açanları kutlayarak yenılenmekten, dışa açılmaktan yoksun sona erdırıyorum, sevgiyle, saygıyla, bir kuruluş görüntüsünde. Yeni bir teşekkürle.^ yapılanma, onarım istiyor. Oysa olumlu girişimler gerçekleşmeden baltalanıyor. Açıklamam gerekir kalbimde o eski çarpıntı yok uzun süredir, arada bir güzel bir oyun Izlersem seviniyor, umutlanıyorum.. ama çoğu kez düş kınklığıyla ayrılıyorum tlyatrodan. özlemimi başka sahnelerde dindiriyorum. Mutlu bir olay, onlar var. Yıllara karşın savaşı sürdüren, soluğunu yitirmeyen, coşkusunu koruyanlar da var, özşarkısını söyleyenler de. Kimi de Devlet Tiyatrosu kökenli, panltısı hiç sönmüyor 50 yılda, tersine giderek parlıyor, alkışlaıia selamlanıyor. Yıldız Kenter ile Talat Halman'ın Londra'daki gösterısını hâlâ anlatıyor dostlarım. Avrupa Birliği'ne üyeliğimizin çok tartışıldığı dönemde güzel bir pencere Ingiliz izleyicilere. Talat Halman geniş bir kültür yelpazesi oluşturuyor. Göktürkler'den Dede Korkut'a, Mevlana, Hacı Bektaş, Yunus Emre'den Oğuz Destanı'ndan Atatürk reformlanna kadar Selçuklu ve Osmanlı uygariığının önemli yapıtlan renkli slaytlarla yer alıyor, mimaıiık, yazma, süsleme, müzik, şiir, Cunda 'nın en çok ilgi çeken buluşmu yeri hâlâ o eski Taşkahve...