Katalog

17 EKİM 1999. SAYI 708 Takvimler2000'i göstermeden önce '"Anadolu'da tnanç Merkezleri" adlı 18bölümlükdizi TRT'e yayına girecek. Yedi kişiden oluşan çekim ekibi belgesel için yaklaşık iki yıldır çalışıyor. Dizinin metinlerini yazan gazeteci Recep Güvelioğlu inanç turizminin canlılığından bir şey yitirmediğini düşünüyor. İnanç merkezine yolculuk tnanç turizminin turizm sektöründe vazgeç ilmez bir yeri var mı? İnanç turizminin, geleneksel "rakıbalıkdeniz"den oluşan eğlencc turizminden farklı bir kültürcl tabanı var. Bu nedenle de "terör", "deprem" gibi tehditlcrden çok az etkilcniyor. tnanç turizmi,yenibirturizmdalı ve uluslararası prcstijin dönüşümü olarak da büyükbirparasalkaynak.l0yılda25milyar dolargetiri sağlayabilir. Amabukonudaçok gcç kalınmış. Ben, 1995 yılında bir fondan parabulupbir İnanç Turizmı Haritası hazırladım Turizm Bakanlığı için. Bu haritayı geçen yıl yenidcn bastılar ama hatalı bastırar. Her neyse... Turizm Bakanlığı'nıncılızbazı faaliyetleri var. Ama bu ış sadece bir bakanlığın işi deği 1. Birkaç bakanlığın bir koordinasyonu gcrckiyor. Turizmin derdi başını aş.mış.. Tanitım mastcrplanının yapılmadığı ve asıl olması gerekcn tanıtım unsuruna ki biz buna "seken kurşun" deriz kimsenin eğilmcdiği birortamdayız. 2000 yılıdolayısıylaağırlık inanç turizminekaydı.Ancakeğerakılhdavranılmazsabu yöndeki tanıtım hem iç kamuoyunu rencide edebilir hem de bu alanı tümüyle yok edcbilir. Dini eserlerin yok cdilmesini mi kastediyorsunuz? tslamı bilmeyenler Islam adına, Allah adına iş yaptıkları zannıy la, tarihi eserleri tahrip ediyorlar ve devlet buna karşı önlem alamıyor. MüslümanlariçinHıristiyanhkdaMusevilik de tanınan dinlerdir. O nedenle tarihte birçok hoşgörü örneği yaratabilmişiz. İç kamuoyunabununanlatıltnası vcönceliklc öteki dinlere ait eserlerin tahribinin durdurulması gerekir. Insanları ikna etmek şart. Bu dizinin metnini yazarken de bu amacı esas aldını. Dini eserlerin tahribinde bir artış mı gözlediniz? Son derece garip bir dönemdey iz. Basında okuyoruz, Nemrud dağındaki Kommagene heykellerini tahrip etmeye çahşıyorlar. Bazı tarihi binalarda, hem de Osmanlı ya da Selçuklu dönemine ait binalarda, Davud'un Yıldızı, Israil işaretidirdiyekazınıyor. Haç (salip) fresklerini kazıyorlar. Kapadokya'da, ki bölgenin geliri büyük ölçüde turizmdir, mağara kiliseler ne kadar korunursa korunsun tahribata uğruyor. Kimi de sidik kokuyor. Ne oluyoruz? Bu gidiş iy i değil. Adam, Nemrud dağındaki heykelleri Hazretilbrahim'iateşeattıranNemrud'aaitsayıyor. Onlara Kommagene'yi kim anlatacak? Bazı aklı evvellercanım iyi de tann Zeusheykelideput değil mi, diyor. Eğerbirzamanlar tapınılan her şcy i yok etmeye, yasaklamaya kalksak, bugün ateş yakmamamız l'azım,Güneş'i,Ay'ıperdeylekapatmamızlazım... Olur mu, öyle şey. Zeus heykeli bir zamanlar tapınılan bir şeyin simgesi olabılir. Bugün bizler için bu heykel birtarihi eserdir. Dini açıdan alırsak da birer ibrct anıtıdır. Üstelikbirgelir kaynağıdır. Adamın biri, Davud'un y ıldızım, hani altı köşeli yıldız, tarihi binadan kazıyor. Oysabu aynı zamanda uğur işaretidir. Kaldı ki adama sormazlar mı ki, "Sen Osmanlı 'dan daha mı Müslümansın"diye.. SelçukluTürklerinden dahamı dindarsındaonlannyapüğını senyıkıyorsun? Bukafaylagiderek, Haç'abenziyordiye matematıkten artı işaretini de silmeyekalkarlar. Birzamanlarkibritkutulannda Stalin bıyığı arayan kafa bu kez Allah adına böylecahillikleryapıyor. Bir de ün kazanma peşinde olanlar var. "Bak ne kadar dindarmış" desinler diye gidip heykel kınyor, atalannın binayakazdığı fıgürü yok ediyor. Bu ün kazanma merakhlan sadece Islamın aşırılan arasında yok, başkadinlcrdedevar. Çekimler tamamlandı mı? Yaklaşık iki yıl süren çekimler Kudüs ve Roma çekimlerinin yapılmasıy la tamamlanacak. Yurtdışı bölümler sayılmazsa havadan ve karadan 20 bin kilometreden fazla yol yapıldı. öneğin Urfayakınlarındaki Şuayp şehrini ararken yolu kaybettik. Kimi zaman keçiler gibi tırmanmak gerekti, hem de tüm çekim levazımatıyla. Toz, sıcak, bazen de kar fırtınası ve tipi. lçecek su bulamadığımız günler oldu. TRT'nin çekim ekibi 7 kişiden oluşuyordu. Yönetmen Daver Atabey, yapımcıiseYılmazYıldınm... Farklı inançları olanlar sıkıntılarını anlatabildilermi? Antakya'daki bir kısım Hristiyan vatandaşın geçmişte bir sıkıntısı olmuş. Bunların çoğu Rum Ortodoks Kilisesi'ne bağlı ama Rum değiller, çoğu Arap kökenli. Kıbns harekâtında Rum olduklan sanılarak adeta enterne edilmişler. Kendilerinin Rum olmadığını anlatana kadarsıkınti çekmişler. Onlar zaman içinde ayinlerini Tükçe yapmaya başlamışlar. bunun nedenini sorduk, çocuklanmız Arapça bilmiyor dediler. Geçmişten gelme törelerden sürdürülenler de var. Urfa'da ilginç bırolaylakarşılaştık. Çarşının dua ile açılması biçimindeki Ahi geleneğihâlâsürüyor. TRT'dekl dizinin bir çıkış noktası... tslamı bizden daha iyi bilen atalanmızın, Hıristiyan ve Musevi tebaayakarşı tutumunu, hem de Islam kurallan hani bugün şeriat diye bağınyorlar ya onun içindeki tutumunu anlatmak gerckiyor. Hoşgörülü davranmaktslamınkuralı... Hazrcti Musadatsada önceliği olan peygamberlcr, Kuran bunlann dinlerini din kabul ediyor, inananlarına da "iman ehli" diyor. Bunu, Darüşşifa'ya insan heykeli yapan Mengücekler, Selçuklularda biliyor. Orhan Gazi'nin Bursa'nın fethinden sonra Musevilere sinagog yapma izni vermesi hep bu yüzden. Musevilere Kudüs'e girme yasağını kaldıran Yavuz Selim'dir. Fatih, RumOrtodoks Kilisesi'ni, Ermeni Gregoryen Kilisesi'ni işte bu nedenle protokoler anlamdahayli yüksek mevkide tuttu. Bizim halkımız da hoşgörülü bir halktı.. Bakın Anadolu halkının çoğu geleneği ve kültürü bu hoşgörüden gcl i r. M ezhep y obazlıkları bile bunca kavgaya rağmen ycşcrmemiştir. Anadolu'nun çoğu sünnidir. Ama hiç çocuğuna Yezid adı vereni duydunuz mu?.. tşte Islam'dan gelcnve atalanmızın uygulamayaçalıştığıhoşgörüyüörnckleriyleanlatmaya çalışıyorum ben yazdığım metinde.. Yüzlercegörselağırlıklıörnekvar. Türkler'intslamiyetegeçmelerine büyük katkısı olan ve bugün Anadolu Müslümansa bunda onun öğretisi ve talebelerinin büyük etkisi olan Ahmet Yesevi'den birbcyit okuyayım size: (Sünnet imiş kafir de olsa incitme sen, Hüda bizardır, katı y ürekli gönül incitenden). Umarım, çabalarımız yobazlığın önüne geçilmcsi, bir tür Fakılar dönemine dönülmemesiçabalarındayardımcı olur.^