Katalog

DEKİM 1999. SAYI 707 ıak zorunda. Ona gelen tehdit şu, senin çouğun var şuokula gidiyor, karın var bilmem erede çalışıyor. Bunun anlamı, senbenim ediğimi yapmazsan ailen öldurülür, yaparin sen de nimetlerden yararlanırsın. Adli oğuşlardabuoluyor. Bunlarbilinenşeyler, maaynışeylerısıtılıpısıtılıpgetirilir. Devlet otoritesini sağlamaktan söz edilior. 6070binkişi varhapishanelerde. 70bin işiyi dört duvar arasında tutan bir otorite ar. Bu, devlet otoritcsidir. Eğcr olmasa dam çıkar gider zaten. Soru, devletin bu toritesinin uygulanışını nasıl bir sistem zerine kurduğu. Şimdi o sistemin kuruluş içimini incelemek lazım. Amadevletbunu abilinçli olarakkurmuş. Şimdi bu otoritenin böyle işlediği bilindii halde, sanki bir otorite yokmuş gibi, zaafymış gibi otorite kurulsun dcnildiği anda unun anlamı şiddet kullan demektir. Kan ökülmesi demektir. Bunu belirli yerlerde apabilirsin belirli yerlerde yapamazsın. »evletin bu kadar otoriter olduğu bir ülkede toritenin zay ıflığının tartışılması garip deilmi? ; ıdll sistem, slyasl sistem Adli ve siyasilerin sistemi cczacvlcrinde iryönüyle farklı seyrediyor. Ancak ikisinin e özü aynı. Her ikisinde de içerde kurulmuş lan başka bir sivil otorite kullanıhyor. Adli ıahkumlann olduğu yerlerde (Jpvlet, otori;sini ağaların otoritesini kullanarak sağlıor. lçerdeki kişinin ağalığıriı kabul sttiği zalan, onun diğer insanlar üzerinde de disipnkurmasını sağlıyor. Amabu sistem rantı retiyor. Ağa kurallara uydurttuğu insanlar zerinde koruma parası alıyor, talepleri artıor, eroin, uyuşturucu, silah falan giriyor, an ürün olarak. Ama orada otorite var. Polik koğuşlarda da devlet o kişilerin kaçmaıalarını sağlamak ve düzeni kurnıak için endi onlann kendi aralanndaki iç otoriteyi abul ediyor. Siyasiler üzerinde bu biçimdc iğlanan otorite hak aray ışı üretiyor, direniş retiyor. Yani otoritenin sağlanış. biçimi biınde rant üretiyor birinde hak talebi. Öz ayı ama ürettiği talepler farklı. Disiplindiyebaktığınızda kurallarBirleşliş Milletlerin getirdiği standartlann çok erisinde kabul edemeyeceğiniz kurallar. iktidartarafındanatanıp,görevdenahnacajc. Bu da olmaz. Kolluk gücünün özerk olması lazım. Özerk olması gercken bir adli kolluk, kendini yöneten bir adli kolluk bugünkünden farklı bir görev yerine getirir. Siyasi otoriteye bağımlı olmaktan kurtulur. Daha da ilerisi bugün dünyanın birçok yerinde olduğu gibi kendi bilimsel metotlan, labarotuvarları olan bir kolluk kurulması gerekiyor. Bunların bilimsel polis gibi bir tanımı var. Siyasi olarak baktığımızda temel problem nedir dersek. Anlatması çok zor. Içeride yattın bilirsin. Içcride en doğal hakları iki türlü edebilirsin. Birincisirantlaadlitutuklulann yaptığıgibi. Ikincisimücadeleederek. Mesela kitap okumak, y a da sanatla uğraşmak, radyo dinlemek, televizyonun gelmesi, kantin, avukatının gelmesi, kötü muamele görmcmek. Günlük yaşamdaki haklar için hep mücadele etmek zorundasın. Adli koğuşlar rant sisteminden çıkıp daha politik bir atmosfere girdiği zaman bu başka mücadele biçimlcrini de beraberinde getiriyor. O zaman mücadele edebilmek için beraberolma ihtiyacı kesin olarak doğuyor. Hücre tipiyle buolmaz. Haklarıntanınması lazım. Mahkum sadece özgürlüğünden yoksun olan ama diğer haklardan yararlanan bir in cc san kategorisidir. Bu katil, niye televizyon 8 seyrediyor, bu terörist niye kantinden yarar p lanıyor diye bakılırsa sonuca ulaşabilmek jjj mümkündcğil. Mahkumlann hücre sistemi 52 nekarşı çıkmalannın birnedeni,can güven g liklerinin kalmaması ikincisi. Tabii bir de şgrupolarakpolitikvarlıklanrunkalmaması. ^ Böy lece cezaevinde kendi aralannda varlık • § > larını sürdürüyorlar. Örgütten aynlmaları £ engelleyebiliyorlar. Siyasi otoritelerini sürUlucanlar'dakiölümlerin ardından aileler sokağa döküldü, dayakyedi, gözaltına alındu dürüyorlar vb. Hepsibirarada. Otorite ölüm anlamına geliyor Şiddet kullanarak bir anda onlan öldürebilirsin. Onlan öldürürken dışanda ailcleri gösteri yapıyor, onları da turuklay ıp içeri atıyorsun. Hepsiniöldürdün...Pekiyiailelerne olacak? Onlar içeri girecek bu sefer. Olmaz böyle yok etmek. Cczaevlerinde otorite kurulsun denildiği anda ölümler olmuştur. Kimse artık mesela Amerika'da, cczaevlerinde otorite kurulması lafını kullanmıyor. Nasıl buralardanizamsağlanırdiyorlar. Ankara'daki operasyon kararının Adalet Bakanınınaldığıbirkararolmadığmıbiliyorum. Açıklanışbiçimindendeöylcanlaşılı iözüm nedir? Bana çözüm nedir diye sorduğun zaman irdemokratik infazhukukuanlayışı derim. lir sürü suç niyc var? Örneğin karşılıksız ek.. Adam niye cezaevinde yatıyor? Niye zgürlüğünden evinde mahrum edilmiyor. O ezasınıevindecekebilir. Mimarisiyleanlaışıyla temel bir dcğişıklik gcrckiyor. Anak, bunu tartışmak için devletin demokratik 'iryapıyakavuşmasıgerekiyor. Hukukdev:tinin kurulması gerekiyor. İnsanlar satanist liye gözaltına alınıyor, satanistlik diyc bir uç yok. Satanist dernek , kulüp kursanız, lergi çıkarsanı/ suç değildir. Şimdi satanist liye insanlar gözaltına alınabiliyorsa, ikiüç ;ünkalabiliyorsa,bunlaragözaltı süresi vecn savcılar varsa ve onlar görevde kalmaya levam ediyorsa, haklarında hiçbir soruşlurna açılmıyorsa sorunlar bitmez... Hskiden )öyle birşey olmazdı. Suç tanımı içine girneyen bir düijüncctarzı için kimse gözaltına ılınmazdı. Eğer bunu yapanlar hakkında ko•usturma açılmıyorsa bu tam bir polis devleianlayısjidır. Böyle oluncadapolis, karakolla burada kanun benim diyor. olmazdı. O zaman MlTraporlan neden yanyor. tçerden gelen birdireniş üzerine o anda verilen birkarar deniyor. Operasyonu yapan lışdeniyor. Onlar da devlet tarafındanyapıllann can güvenliği nedeniy le otoritelere sor mış, onlann da doğru olması gerekirdi. Demek ki Türkiye 'de herkes herşeyi doğru söyma imkanı yoktu dedikleri anlaşılıyor. Avulemiyor. Avukatlarıngirmesigerekirdi. tlk katlannotopsiyealınmamasınagelince...Bu anda yaralıların ailelerle görüştürülmesi gekanuna uygun ama yargı anlayışı açısindan rekirdi. Adalet Bakanlığı soruşturmanmobson derece vahim. Hukuka uygunluğu da çoktartışmalı. 11 kişiölmüş. Deliltoplanı jektif olarak yapılabilmesi için tayin ettiği müfettişlerin yani sıra o yerde inceleme yayor. Müdahilleri,aileleriotopsinin nasıl yapılabileceğini kabul etti. Baro başkanı ve pıldığını görmektcn mahrum bırakıyorsuonun güvendiği objektif nitelikteki kişiler nuz. Kuşku artacaktır. Otopsiyi yapanlar gelip bakabilirler dcndi. Adalet Bakanlığı doğru söyler, deniyor... Büyük ihtimalle olayın çözülmcsinden yana bir tavır içinde. doğru söylüyordur ama devlet kademesinAydınlanmasınagayretediyor... ^ deki herkes doğru söyleseydi birçok tartışma OPERASYONLARIN SONUNDA OLUM GELDI... Cezaevlerinde "operasyon" adı altında yapılan güvenlik güçlerının müdahalesı ölümle sonuçlandı. Bugüne kadar yapılan bu "operasyon"larda 42 tutuklu ve hükümlü yaşamını yitirmesine rağmen güvenlik güçleri hakkında soruşturrna açılmadı. Son olarak Ankara Ulucanlar Cezaevi'nde on tutuklunun yaşamını yitırdiği bu operasyonlardan üç anımsatma yapıyoruz: Eylül 1995: Buca Cezaevi'nde Yusuf Bağ, Uğur Sarıaslan ve Turan Kılınç koğuşlarında jandarma tarafından dövülerek öldürüldü. Kılınç'ın otopsi raporunda şu bulgular yer aldı: "Genel vücut travmasına bağlı kafa kemıği kırığı, subdural, subaraknoidal kanama, kaburga kemiği kırığı, sol akcığer laserasyonu ve kanaması..." Ocak 1996: Ümraniye E Tipi Cezaevi'nde polis ve jandarmanın müdahalesi sonucu Orhan Özen, Gültekın Beyhan, Gürbüz Yasin ve Abdülmecit Seçkin yaşamını yitirdi. Orhan özen'ın otopsi raporu şöyleydi: "Vücudunda yaygın travmatik lezyonlar bulunan kişide ölümün künt kafa travmasına bağlı kafatası parçalı çökme kırığı ile müterafık beyın kanaması ve vücudundaki travmatik lezyonlar altına uyan yaygın doku içi kanama..." Eylül 1996: Diyarbakır E Tipi Cezaevinde Erkan Hakan Perişan, Cemal Çam, Hakkı Tekin, Ahmet Çelik, Mehmet Nimet Çakmak, Rıdvan Bulut, Mehmet Kadri Gümüş, Murat Batuge, Kadir Demir ve Kadri Dal, koğuşlarına giren infaz koruma memurlan, çevik kuvvet ve jandarma tarafından dovulerek öldürüldü. Ahmet Çelik'ın otopsi raporunda şu bulgulara yer verildi: "Sol kulak arkasında ekimozlar ve bu ekimoz altında elle yapılan muayenede çökme kırığıolduğu, başın arka kısmında yara izi bulunduğu, bu bölgede çökme kırığı, yüzun sağ tarafında ve sağ altında, burun üzerinde sıyrıklar, burunda kınk mevcut..." Olaydan sonra 72 polis, asker ve cezaevi görevlisi hakkında dava açıldı. Diyarbakır 3. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülen davayla ilgili 33 duruşma yapıldı. Ancak sanıkların duruşmaya katılmaması üzerine duruşmalar hep ertelendi. Dava, Avrupa Insan Hakları Mahkemesi (AHlM)e götürüldü. Eylül 1999: Ankara Ulucanlar Cezaevi'nde operasyon adı altında yürütülen müdahalede Ahmet Savran (1967), Halil Türker (1974), Habip Gül (1967), Aziz Dönmez (1981), Zafer Kırbıyık (1971), Ismet Kavaklıoğlu (1963), Önder Gençaslan (1973), Mahir Emsalsiz (1974), Ümit Altıntaş (1972) ve Abuzer Çat (1968) yaşamını yitirdi. Otopsi raporlarına göre Dönmez, Kırbıyık ve Kavaklıoğlu av tüfeğiyle, dığerleri bazıları uzun namlılı yıvlı ateşli silahlarla vuruldu. Ahmet Savran ve Halil Türker'in kafalanndan vurulduğu, diğerlerinin büyük bölümünün ölümlerinin ise göğsün soluna yani kalp bölgesine yapılan atışların neden olduğu saptandı. Tutukluların büyük bölümünde darp ızine de rastlanırken otopsi raporunun üzerindeki tarihlerle de oynandı. 4 Idli kolluk Çöziim yollarından birisi olarak adli koluk kurulmasından sözediliyor. Ancak bu nsanlar, bugünkünden farklı olarak Içişleri Bakanlığına değil Adalet Bakanlığına bağanacak. Yani bugün olduğu gibi yinc siyasi