Katalog

7HAZİRAN l'WX. SAYI 637 içinçokiyiolanaklarsuntıyor. Kar KokusıTııda, yaşadıklarımzı ıuı ya/dınız? Benoradayasayanlardan biriyım. Biryıl Moskova'da Marksızm eğitımı aldım. Roınandaki ukulun öğrcncilcı iııden biı i dc bcndim. Romandaki C'cmil'im. Yaş,amımdaki en önemli dencyimlerindenbirıdır.Neolursa olsun biitün dogmatik y ak la^ı ııı ları ııa kars,ı uğruna dövüstüğünüz dü.sünccyi ögreniyorsunıi7. Ikincı.sıdcymcdtinvanmdeğisık ülkelcrinden orayagelmis ulııs. dıl, din, rcnk, tenfarklılıklarınarağınenkaynasımsjnsanlarlabıryılgeçırmek çok önemli \e çok güzcl birdcncyimdi. Yas,amıında unutaınayaeagımarıılarınıdanbiri. Bunedendendolayı oraları iyi tanıyorum. Kitaptapolisiyeromanıri'kalıplannı kırmaya çalıstım. Okurkcn farketmissinizdır. Polisıyeromanınkalıplarını kırnıaıııdaki aıııaç, bütüıı bu yasadıklarımı nesnel birbiçiındeyansıtmak isleıııemdi. Yazdıklarım bcnım kişıscl tnrılıınidı vc kısısdtarihimesaygıylayaklaşnıak ısterim. Vc sanıyorum, kilaplan çıkaıı bu. Llc^tiret bir kitaptır. elestiriramakahramanlaıını scvcr vekahraınanlannasevgıyley.ıklaşir. Kitaptaanlatnıakistediğinizıu'? Bukitubı söyleaıılatmak mıimkünbence. Birçagsonaeriyor. 20.yüzyılsonacriyor. Ve 2ü. yüzyıl sonacrerkcn buyii/\ ılı bclirlcycn cnönemlıolaylardanbıri l.kim l)c\rimi'dir. EkimDevrimi'ndcbas,layansürcç,yam20. yüzyılın yarısı adcta komiinisilcıin dönemiydi. Bunu sadece iklidara gclmek aıılamında söylcmiyorum. O döncmc baktıgımızda biitün büyük ya7arlann \e «jairlcrin, hattasınemacılannkomünıstokhığunugörürüz. Aragonlar, Nerudalar, Mayakovskiler. Inanınız büyük sesgetiıeıısanalçılarınhepsi komünisttir. Komünistlcr, budönemdünyaya ycni bir umut vaat ctmislcrdır. Sonra bu sürcçtersinedöndü.amaçoktartısılacak.Bıı çağ biterkcn, istc o döncmc bir göndcrmc yapmak istcdim. Bunu da polisiyc romanla yaptıın, çünkü komünistleriktidaıdaolmadıkları yerleı dc, hatta iktidarday kcn bilc lıcp birçatışmaiçindeydiler, kar^ılanndu hcpbir düsınan vardı. Lmpcryalı/m \ardı, iilkcdc polisvardı,hepbırkosıış.turmaı\ııçindeyasıyorlardı. Vedikkatederseııi/kıtaptaonlaıınkis,iliğinc vckimligincdcgiıilmis,, psikolojilcri anlatılmış,tır. Mcscl.ı 1 coııid buaıılamdaöncmli birörnektir. (,'iınkıi ıklidarda olansosyalısl bir iilkcdc ya^ış oı \ c bııııa rağnıcn yahancıla'jmayı yaşıyor Buna karsın muhalefettcolanTürk komünistleri yabancılasmısdeğiller. Oııların içiııde \ abancıhi!)ını>} olan isc, so*>yulist iilkcdc kalan Asaf. Kapitalistiilkclcrdcya!>ayank(imünistlcrin duygusalkalptcn.bcyındcnbaulılıkları var. Bu kar^ıtlıkları ortaya koynıak istcdim. 21. yii/yıl sol içinyeni seçeneklcr \ ılı olabilır. Solun öncmli çözümlcri olmadan insanlığın kurlanlabilcccğincuygarlıuınönününacılabilcccğincinannııyorum. Anıabııdagcçmi.'jinçDk iyiclcstirilmcsı vcdcpcrlcndırilmcsıylcmümkün. Bcnbıınları yıSrebildığım kadarıylaanlatmayaçahştım.Kıiabımdatck scsliliği.diktatörlüğücle^linlinı. KarKokusu polilik polisiyc. Politik polısiş cdcrkcn dc şunusöylcmckgcrckiyor. Pohsıvcroıııunlar sadccc dcnklcmdcn olu^ur. Sı/ ok ıırsunu/ vc gcı;ipgidcrsini?. Bu AgathaChrıstic'dcçok vaıdır. ("inayctleriirkülmc/bılc.dokorgibıdir, 'Aaaiki ki^idahaöldü'dcısını/. Bıııuın ycrinc hcm böylc birdcııklcıu kuı ıııak, lıcııı dc insanların duygıılarının ağıı lıp ını vc ya^anılanacılarıhı.sscttırmekıstcdıın KarKokusıı,gcrçckçı,pMkolojık,tarihı \iiiinbiyografikdiycdctanımlanabılır. Komaııdaki diğer ki^ilcr dr mıci'k ıııi? ^ u aııdaoııların hcpsı yııı klışıınl.ı. J>iıııdı> lcrdc kıınsc kınıscyı tanııııa/ Ik'lkı sınıdı bcnı görüyorlarsa 'Aaabak Ahnıul'nıiîj' diyeceklcrama oııların gorçekkınıl ıklcı ını bilginçgeidi. • .mıyorum. Yaşadığınız döncmi anlatır mısınız? Etküendiğini/ yazarlar var nıı? BcnünivcrsitedcokudumamaüniversiteEvet. Benim >R; büyük yazarım vardır. Favori yazarlarımdan hiçbir zaman vazgec yc çok azgitmİ!}imdir. Hcrgün bir cylcm vardı. Bucylcmleryabirmitingdiyadabirkormcm vc her zaman okurum. Onlar polisiyc sangösteriydi,bircenazetöreniydi.Haftada roman yazarlarıdır, ama onları kinıse roman ya/arı olarak bilmcz ya da öyle düşünmez birarkadaşımızölüyordu.Oarkadaşlarıınızın cenaze törenlerine katılıyorduk. Korlcr. William Shakcspeare ve Dostoyevski. Ikisi de benim öncülüm ve ustalarım. Sha kunçbirdönemdi.Bugünartıkolaylaraçığa kcspcare Hamlct'tc, Macbcth'tccinayctleri çıkmayabaşlıyor. Dcmokrasiyi ortadan kalanlatır. Hamletbaşlıbaşına polisiyc roınan dırmakisteycngüçlcrinprovokasyonlarının ne kadargüçlüvectkili oldudır. Dostoyevski'nin Karamağu, bunun o döneın ABD ve /.of Kardcşlcr'i dc. ÇağdasCIA'yla olan bağlantıları orlardan isc, Dashicll Hammctt taya çıkıyor. Iştcbizodöncmvc Patricia Highsmith'ibeğedeyeralaninsanlardık.Soluk niyorum. soluğa yaşanan ve yaşamın "SisveGece"ronıanınupolitikaya sıkıştırıldığı bir da Alevilerin yaşam tar/.ını, dönemdi. Amadiğeryandan "Kar KokıısıTnda ise, koçok anlamlıydı. Bugünkü nıünistleri ve Rusya'daki üniversitegençliğiylekıyasyaşamlarını anlatıyorsulayınca, gençlcr hayatı anIUU. Konıanlarını/da farklamsız buluyorlar. Ncşelcri lı kültürlere yer veriyorsuyok,birşeyetutunmalarıyok nu/. bunları görüyorum. Ozaman Türkıyc'dc ya^ayabilmck inanılma/biranlamlaijiyorbenim vc ötcki ya/arların büduherijcy. Buanlammantıkyük !>ansı. Çiinkü bu topraksız da olabilir ama hayatta nelarda çok t'azla kültür yan ya Dashiell Hammetl yin mantıklı neyin mantıksız na yaşıyor. özellikle bu, biolduğuher/amaniçinönemzim Osmanlıdan aldığımız li değildir. \ layatın kendisi nc birgelenck. Kürtlcr,Türkler, kadar mantıklı o da önemli Çcrkezlcr, Sünniler, Aleviler, değil. Çok yoğun birdönem, Lazlar, çcijitli kültürlcr var, çok acıydı. Ama çok hoş şcybu inanılmaz bir zcnginlik. ler yaşandı mı iyi .yaşanıyor(, ünkü bir ülkede ne kadar du. Hcr şcyin başka bir anlaçok kiiltürolursa, ülkenin gemı vardı diyebilirim. Arkalismesi ve seçcnckleri fazla dasjlık tam vardı, para diye bir olur. Bir çiçek bahçcsi dÜ!>üsorun yoktu. Günlerin çok Monlalban niin, bu çiçck bah<,csindc saanlamlı olduğu bir dönemdi. Ölüm vardı vc dccc güllcryok, lalclcr, karanfillcr, mcnekölüm hayatı çok anlamlı kılıyordu. Ölüm, şelcrvar. FakatTürkıye.buçoğunluğukaldıhayataanlamkatıyordu,böylebirçclİ!>kiden rabilecekbirhosgörükültürünesahipolmasözedilebilir. Yoksulluk vardı,bulunan bir dıgıicin,maalesefbukanlıçatışmalaratanık sıcak ycmck çok anlamlı geliyordu. Fîrtesi oluyor. Buncdcnlegircbildiğim,yakınolagünsevdiğinizigöremeyebilirdinizveonun bildigim vc tanıdığım kadarıyla bütün küliçın scvişmek çok anlamlıydı. türlcri anlatmaktan yanayım. Bu aynı zaPeki ya şimdiki dönem... manda benim kendimi tekrarlamamı cngelDahatarklı.dahamarjinal. Şuanki üniverI iyor. Bcn Alevi dcği liın, ben sadece okuyasitclcrdeyincaynıtczgahlaruygulanıyor. Bu rak unlarin yaşamlarını öğrendim veçok iloyun, birtakım güçler, devlet.devletin yanında'devlctinkollukkuvvctlcriolanpolislcrvc onları dcstckleycn birtakım öğrcnci grııpları tarafından oynanıyor. Yinc birlikte öteki ^ruplarıçembcraltınaalmayaçalışıyorlar. Sol gruplarııı ne kadardogru olduğuçok tartısılabilir. Bubaşka bir konu ama yanlış olan şu: Devletin bu noktada tarafsızolması gerekiyor. Şu anda devlctte kendi çocuklarını yok etmeyc yönclen biranlayı^ söz konusu. Değişmeycn tck şcy bu, bi/im zamanımızda da bu böylc idi. Yinc dcvlet vardı, polis vardı, polislerinyanındadafaşistler. Polisgötürüp onlarasilah vcriyordu, onlar dabizcatc!>ediyordu, sonra polise silahları geri vcrıyorlardı. Bunları çok yaşadık. Bugün de benzer olay lar maalcscf lıâlâ yaşamyor ve korkunç bir şey bu. Bunların ortadan kalkması, böyle !>eylerin olmaması gcrckiyor. Çünkü sağcı çocugun babası da solcu çocuğun babası da devlete vergi veriyor. Polisin üzerindeki elbisc,elindckicop,oçocuklarınbabalarınınparasıyla alınıyor. Böylc bir anlayış olamaz. Bizım zamanımi7da da vardı. Bizim zamanımızdabulduklarınıöldürüyorlardı,!)imdidc bulduklarını öldürüyorlar. Manisaolayının rczaletinibiliyorMinuz.adamlariskcnccdcn beraatettiler,çocuklarhapisteyatıyorlar,yeni çıktılar. Bunlar Tüıkiye'de degişınedi, çünkü devletin bu tavrı degismedi. Ama bizim odönemki, kavgada biramacımız vardı. Şunu yapın çocuklardoğru olan budurçocuklar, böylc bir inanca sahip olun ve onun peşindengidindemiyorumamatamtersine çok dikkatli olmak vcokumak gerekiyor. Bir şcye kapılıpgitmek cn kolayıdır. Gcnç, birdc kcndi kımliğini ispat etmeyc çalışıyor. Bir inanç ugruna ölünebilir, saygı duyulacak bir sey ama kolay gitmemek ve ölmemek lazıın. Sizöykülerde ya/dınız? l2F,ylüldöncmindcycraltındaydım. Anayasaoylamasıyapılacaktı.aslındabubiroylama degil, bir seyi kabul cttirınckti. Buna karşı eylemler yapıyor, duvarlara yasadısı afişleryapıştırıp,bildirilcrdagıtıyorduk.Örgüt benden eyicmlerimizi anlatan bir rapor yazmamı istcdi. Raporyazmakycrineöykü yazdım nedense. Nıye böyle bir şey yaptını onu da bilmiyorum. llk kez böyle bir sey yaptım. Öykü .şcklindcki raporu yolladık. Örgüt bunu uluslararası yay ımlanan "Barış vcSosyalizmSoıunları"adlıdcrgimı/cgöndcrmis.Odcrgidcbasıldı vcondan sonra öykü ya/mayabasladım. Ama bunlar, cdcbıyat dcğeri oldukça dür,iik olan öykülcrdi. Bu aradaşiirdeyaznıayabaşladıınveşıirlerde çıktı ama bunlar da politik motil'inagır bastıgı şiirlcrdi. Bunların da >iir dcgerleri çok yüksck degil. iyi diycbilcccğim iki tanc ya çıkaryaçıkmaz. (,'ıkardığınıs.ıirkıtabı,daha çok genç biryazarın kendini ispat için yanıp tutu^tuğubirkitaptı. Edcbideğerindcnçok, oheyecanıgöstemıcsiaçısındanbanailginç geliyordu. Odönemın karanlıgınıanlatıyordu. Içinde özverı ve bol ıniktarda Nâ/ım Hikmet'ten !ji irler var. Yinc.şiiryazmaya dcvamcdiyorıımamaçokaz. Yıldabiryadaiki tane. Bütün o^iirduygusunu romanlaraaktarmak durunuında kaldıııı. Bir dc bi/im "Yinc I llîj T'diyc bırdcrgimı/var. Aynı dcrgiycjinıdilcrılcövkülcıya/ıyorıım. Sjıirde hiçbiriddiaınyok. li/uııyıllarsonra.belki dc oldukten sonra şıırlcrım basılır. Yeni kitahıııı/a haşladını/ mı? Dahaoı tada lıiçbıı şey yok, sadccc birdüşiınce. Ama önemli olan diisünccdir. Öncc düsünceyiolustunıyorsonrakiasamadakurjjusunu yapıyorum romanın. Ycni romanımdahrat'takıarkcolo|i \carkeolojıçevresındcıslcneıu'inayctlerıanlatacağım Si/c son kitahıııı/ı kendi KÖZÜIIÜZIC elei)tirirnıisini/dısfk... !>u anda kıtabımın eksıklerini göremıyorum. Belki yıllarsonru...^ "Kitabımda tekse.sliliği, diktalürlüğü eleştinlim " diyor Ahmet Ümil.