Katalog

7HAZİKAN 1WS. SAYI6J7 böylcbirkanıti^cyaramıı/. Bııeskiyoldajjiınızınyanlısıııı \<.'cokuijiinü tcsbıt cdcrken, bir IHIMIMI ıla açıklamalıyi7. Sıyasi orlanıda bıı tür olaylar ya^anır, ya^anahılir. Gcçmiştcdcvıim içinyok \aıaılı çalüjmalaryapmıstır. Öylesaıllar oluşabılır kı, yoldaslarımı/ .ıyıı düşebılırler..." Hıdıraliyev:"Sultan(ialıyc\ V dahaağırce/.alarverilmelı.partıdcnihrac,cdilmcli,mahkcmc>c<,'ikartılınalıdır." İkramov: "Bir Özbck atasö/ü der ki, 'C'enazc ycrinc gelcn hcrkes.kcndiölenlerincağlaı " Burada da bcnzeri bir yanl ıs yapı 1 yor. 1 Sorun,bizimbeceriksizpolıtikalarımızda yatmaktadır. Yanlışm temclını bı/ım hükümctimız. bu meyanda MK atmıştır. Sınır hölgelerde.politikalarımı/ulcskklcycn bir tck ki$i bulama/Miıı/. Ne var ki, oradaki vatanda^ı lıic,bir açıklamayapılmıyor. HıuaMndaş gelipde YoldaşStalin voya Yoklaş Kamenev'denaçıklamadaiMeye mez. Çünkü cndişcediyor. Tuluk lanacağından, idamcdilcccğiıulcn korkuyor..." Hocanov:"Sultan(ialiyc\ sııçludur. Bu çizgi en acıması? ^ck ı Idc mahkuınedilmelidir... Nc \arki, bizim Doğu bölgelcrine nasıl bir Sovyet egemcnl iği empo/e odi I i rsc cdilsin, sömürgc bııgünc kadar hep sömiirge kalmıştir. Bu hıısıısundadeijifrcedilmesi vedegerlcndirilmesi gerekmektedir. SultanGaliycvciliğinortayavıkmasıni saglayan 7cmirı, bu sömiiruc karaklcrinın dcvlct kapitalİ7inı ortam mda ııı uhata/a edıli^idiı. Halk acısından hn,bıı •<• , cskı döııenı } .> kapitalizmindcnfarklıdefjıldıı SultaııGaliycvcılikbırsiyasirnaccradır. \ma.toplumsalyayımıgeli'jtireme/sı.'k.bııtiirrıareketlcrın yakın geleceklc dc görülmcsi kaçınılmazdır." Halikov: "Mosclcyc, s.ıyı ıl.ıı Sultan(>aliyev'İMvıhsındalu/auaduşiulı.T. onlaııce/alandıralım dıyc yakhışm.ık yaıılı> olur. Mcmnunıyctsızhklcr, l'aııiuıkı<'iıı \cy.ı panıslamızm7cmınındod».i!il.Mİpcrdc\lctçi^övenizmzemınındcjjı.'lı^nıcktedır.. Bir Rus>öveniznıiniıı varlıgıınkat ı:dılı.\ncv. Bir konfcransta, bazı yokhi'jlaı. Ba^kuı tlar n;in. 'Başkurtlara anadil dcgıl, ekmok gcrckir' dcmiîjlcrdi. Butürdcn>akla>ımlar. ııcu/dcmagojıdcnba!>kabır>cy dogıklır. I nternasyonalistolınak,diğcr mıllctlcı ı inkaretmck anlamınagclmcz!" Orconikid/.c: "Bcncc. Sullan (ialiycv, Sovyct cgcmenliğini kabul cdcmcycn Türkçüaydınlardanbirtancsıdiı" DERGI DEN Merhaha, DünyaJa gizli kalan hiçhir şeyyok. Yıllar gerçeklerin iistiinii örtsc dc gün geliyor, bir mi'rukhsı kiillcnmiş bil^ileri ortaya çıkartıyor. Cinayetler, komplolar, çctcler. gizli yargılamalar, lopluma kumplan, toplıı mezarlar üzcrimk'ki ,s,r/z perdeleri bir giiıı nuıllaha kalkıvor. Karanhkta kalmış oUıylarm izini sürmeye yaşamlanm udayanlar somında özenle gizlenmiş gerçeklere ulaşıvorlar. Hemcn her luıfta gcçnıişi aydmlatan telij yu da çeviri yuzılaru yer veriyoruz. Bu haftaki dcrgimizde de Sııllun Galiyev c ilişkin Rusya Komünist Parlisi Merkez Komitesi 'nin zabıllannı Bilgi yuyımhyoruz. Aruştırma, Üniversitesi 'nden S. flalit Kakınç 'a ait. 912 Haziraıı 1925 toplantısının gizli kalnuş zabıllan günümüzden tam 75 yıl öncesinin önemli bir tarlışmasına acıklık geliriyoı: Galiyev, Sovyetler Birligi Komünist Partisi 'nin en etkili isimlerinden biri iken 192i yılında Parti dcn utünus. siirgün ve hapis döneminden sonra Manııilski: "Yoldaş Rıskulov, Yoldaş Halıkov ve Yolda^ Yenbaycv 'ın konıiijmalan, bir nıillclc nıcnsup kümiiııibt ulaıak, benı Sııltan Galıycv olayından dahaçok cndı^cyc dÜ!>ürmÜ!>tiir!" Vluhtarov: "Sullan Galiycv, partimı/ ıçintlc lcsadüfi bırisi dc^ıldır. Dcv rim kaı>ıtı cy lcmini kesinlikle kabul edcmcyiz; nc var ki,devrinısclgclivnLmizcbüyükkatkılarda bulunduğunudaınkarcdcmcyİ7. Milliyct(,ıliksuglamasınıncsasıyuktur. Suçlama,gayrı tıddıdir. Basmacılarakar^ı sava^acak,hcr tiirlü ödül ve takdın kazanacak, sonra ihanctlcsıi(,lanacak... Bagı^layınama.buabsürddiir. Bazı yoldaijlartazla ilcrı gıdıyor vccllcriııdcki silahı uygun şekilde kullanmıyorlar!" Troıjki: "Parti içindebelli birmevki işgal cdcn Sııltan Cialiycv, tckamül etmı:j vc kcndi milliyctçılık anlayı;>ı 7cminındc gıdcrck scrtlc^crckizin vcrilctnezbirçizgiyiaşmiijtır. Buçızgıaçısındanclcalınacakolursa,eskiden czilnıcktcolan halkların güvenlcrini kazanamamamız.önemlinedenlcrdenbirtancsıdır Bır hransız atasözü dcrki, Mnsana kınısc, kcndı yakınından daha f'a7İa kötülük yapamaz!"' Stalin:"F,ğcrgüniimÜ7Türkistan'ı vcÇar Türkistan"ıarasındafarkyoksa,bİ7haklıdcğiliz. VeozamanbizSultanGaliyev'ideğil, Sovyetegcmenlığıçcrçcvcsındcsömürgclcıin varlığmaizın vcrdiğimızıçınobmıtham ctmclıdir. Egcr bu doğru isc, sizler ncdcn Basmacılarilc birlıkte dcgilsiniz'.'.. Ben diyorum ki, Sııltan Galiycv'i tahliye cdclim .. Adam.siyasianlamdabitirilmi^tir. Dahaneistiyoruzkü.O, bizdendcğildir!.. Yabancıdır!."^ *•* da öldürülmüştü. Zabıtlar. uzıın yıllardan beri Türkiyc'dc dc tartı^ma konıısıı olan Galivev olaymın pcrdc arkasııuı yeni bir bo\ ııt katıvor. Bu luı/hıki dcrgimizdc ilgiııizi çekecek biryazı du saldırganlık üzcrinc. Dr. Kriloıı Din^mcn saldırganlıgı hcrkcstc varoltııı vc varolması gcrckcn bir özcllik olarak kabul cdivor. Yaşaıııınıırın bir parçası olan saldırganlıg'ın yapıcdıga va da vıkıcdığa döniişmcsindcki ctk cıılcri irdelivor. Kapak konıımuzda da sizlcri kadınlar matinesinc götürüyoruz. Emel Sayın lı, Mchmet Ali Erbil //, Kııbat 'lı mafincdcn fotog'rajh izlcnimlcr. MİIIA dan gt'iit; gazclcci urkadaşlanmız Kevscr Dcvccioğlu ilc Rahşan Taş 'ın. (hnimüzdt'ki lıa/la vcni bir Cıımlıııriycl Deıyi 'dc bıdıısmak iizcrc... İpck Çuhşlur CUMHURIYET DERGI IMTIYAZ SAHIBI BERIN N A D I • BASAN VE YAYAN YENI GÜN HABERAJANSıBASıNVE YAYINCILIKA.Ş.IGENELYAY;NYÖNEIMENI ORHAN ERINÇ • GE NEL YAYıN KOORDINATÖRU HIKMET ÇETINKAYA • YAZııŞLE R MUDURU. L IBRAHIMYıLDıZ1SCFUMLUMUDUR FIKRET ILKIZBYAYıNYGNETMENI IPEKÇALıŞLARH GORSELYÖNETMEN AYNURÇ0LAK1 REKLAM MEDYA C KAPAKFO7OGRAFı RAHŞANTAŞ Milli cumhuriyet ve eyaletlerin sorumlu yöneticılerininkatılımı ılegcrçcklcştırilen RKP MK4. toplantısı, Moskova912 Maziran 1923, stenografi metni, ilk kez RKP MK Mılletlcr Politikasrnın Sırları adı altında Moskova'da Insatı Yayınevi tarafından çok azsayıdabasıldı. Zınovyev (Rusya KP MK), Kalinin (Rusya KP MK), Kamenev (Rusya KP MK), Manuilski (Rusya KP MK), Mıkoyan (Rusya KP MK), Mıhailov (Rusya KP MK), Moloyov (Rusya KP MK), Radek (Rusya KP MK), Rudzutak (Rusya KP MK), Smırnov (Rusya KP MK), Sokolnıkov (Rusya KP MK), Stalin (Rusya KP MK), Tomskı (Rusya KP MK), Troçki (Rusya KP MK), Frunze (Rusya KP MK), Çubar (Rusya KP MK), Rusya KP MK üye adayları: Bubnov, Kaganovıç, Skrıpnık Merkez Kontrol Komisyonu Üyeleri: Korostılev, Solts, Kuybışev, Çutskaya, Şkriyatov, Yaroslavski Milletler Komiserliği Müsteşarı: Broydo Komünist Enternasyonal Dışişleri Komisyonu Doğu Bölümü: Kasparova TOPLANTIDA HAZJR BULUNANLARIN TAM LISTESI [Not: O günKü anlayış ve uygulamaya göre, Azerbaycan delegelerı: Türk... Kazakistan delegeleri de: Kırgız olarak zikredilmektedir. Toplantıda bulunmamakla birlıkte. Kırgızlara o günler verilen isim Kara Kırgız'dır (SHK) Ahundov (Türk), Hüseyınov (Türk), Kırov (Rus), Nerımanov (Türk), Ambarsumyan (Ermenı), Myasnıkov (Ermenı), Adıgamov (Başkurt), Gerasimov (Rus), Nımvitski (Rus), Hatıkov (Başkurt), Şamıgulov (Başkurt), Bogutskı (Leh), Ignatovski (Belorus), Yerbanov (Buryat). Muhıttinov (Özbek), Sokolov (Rus). Hoceyev (Özbek), Nagovıtsın (Votyak). Fomın (Rus), Zyazıkov (Inguş), Mamsurov(Osei), Maharadze (Gürcü), Orconıkıdze (Gürcü), Korkmasov (Kumuk), Ryütin (Rus), Samurski (Lezgi), Mankirov (Kalmuk), StepanovMarbuş (Tatar), Çapçayev (Kalmuk), Şotman (Fin), Yarvısalo (Fin), Adılbekov (Kırgız), Karatayev (Kırgız), Barsens (Rus), Saidgaliyev (Tatar), Firdevs (Tatar), ' Butenın (Marı), Petrov (Marı), Yenbayev (Tatar), Jivov (Rus), Ibrahimov (Tatar), Muhtarov (Tatar), Sabırov (Tatar), Atabayev (Türkmen), Ikramov (özbek), Lyubimov (Rus), Manjara (Rus), Rahimbayev (özbek), Rıskulov (Kırgız), Hıdıralıyev (Özbek), Hocanov (Kırgız), Grinko (Ukrayna), Zatonskı (Ukrayna) Rakovskı (Bulgar), Elderhanov (Çeçen), Barahov (Yakut), Buharın (Rusya KP MK),