Katalog

CUMIIURİYbl DKKGİ Sultan Galiyev'in gıyabında yargılandığı oturumda, milli komünistlere gözdağı verildi. Kovuşturmalar 1927'debaşladı. 1932'dcise cezalar kesinleştirildi. 1937'den sonrada kovuşturmalar kıyıma dönüştü. Zabıtlarda Sultan Galiyev S. HALİT KAKINÇ YıllanJan bıı vana merakla beklenen Rıtsya Komünist Partisi Merkez Komitesi'nin 912 Haziran 1923 larihli dönlüncü toplantısının zahıllan nihavel gün mamıştı.Birinciamaç.dahazıyadeSovyetlerBirliği'nin Rusya dışında kalan bölgclcrine bir gözdağı vcrmenitcliği taşıyordu. Dile getirilmeyen ikıncı amaçise SSCB ölçeğinde Galıyev yandaiji bir örgüt var ise bıı örgütün su yü/üne eıkmasını sağlamaktı. Ortaya gidcrck yayılacak olan bir y ılgınlık ve hayal kırıkI ığındanöte, bir örgüt filançıkmadı.amapala/lanan Stalin 'm Lenin öngördüğü hedcflcre ula$ıldı. Buharin, Zınovyev, Kamcncv veTroekigibi isimlerın varlığı yü/ündcnogünlerdetamanlamı ile istedıği tavn koyamayan Stalin, hem bu isımleri hcm de Galiyevci mılli komünıstlcrı /amanicerisindebireıbirertasliyeetti. 1932'de bu toplantıya katılanların çok büyük bir bölümü Sultan Cialıyev'in cn büyük muhalıfiTatarSaidgalıyevdnhil önce idanı cezasına çarptırıldılar.ardındancc/akırı lO'ar Stalin yıl ağır hapise dönüştürüldü. 1937'lerden itibaren de yıllaı sonra Soljenıtzın'in dczorunlıı konuk olarak ağırlanacağı Solovki Takımadaları'na gönderı Idiler ve burada, Sultan Galıyev'ın yanda^ıdakarşıtı daolsalar.birkaçkişi dışında kurs.unadizilmektenkurtulamadılar. ağa faktöründen hareket ederek değerlendırecektır. Ve Kırgız, bu derdını dile getırdiği zaman, mıllıyetcı olarak damgalanıyor. Solculuğasoyunanyoldaijlara .şunu önernıek icap eder: Kendi geçmis,lerini ve yapmakta oldukları üjlerı bıra/ karı^tırıp.kendileıini öylc solcu diye adlandırsınlar. Lşte milletlcr mesclesi ve Sultan Galiyev hakkıııda söyleınek istcdiklcrımbunlardır..." Said|;ali>ev: •Sultan Galiyev, aptallık etmi'jtır laııhc gecmek içın(,okdcğeılıbııbınayıyakmak, Sovyet egcmcnliğıne ıhanct elnıck ıstemi^lır. Bu onanasıpolmamıştır lleridede nasipolmayacagınuliisünüvoıııın... Büyük Russ,ovenizmıne tcpkikonusunagclirsck,ınilliyctçı eğılım bir ölciide Büyük Rus şoveni7mıne duyulan rcaksiyoııun ürünüdür. Süpcr devlets,oveniznıininkimiacıltığının ara.stinlma.si. bir bütüıı olarak partımızın görevıdır..." lbrahimov:"Küçükburjuva ıınsurlarınpartiyealınmasının cııgcllcnıııesi konusunu gündeınc getırdıgimdc, Sultan Galiyev, küplcrc bındı. NedeıV'.. Çünkü, küçük burjuva psikolo)isi kcndisini iliklerinckadaretkilemıs. bulunuyor. Sınıfsal tarklıla^maya da kars.ı geldı. Bu, Sultan Galiyev'insuçudur. Sultan Galiyev'in yanlışlarını itiraf etmcycn, onun devrinı karşıtı olduğunu alenı olarak açıklamayaıı kişileri partiden kovmak gcrekmcktedır..." Şamigulov: " 'Kamburu kabir düzeltfr' dıycn Rusatasö/ünüunutmayalım. Milliyetçiden komünist olma/. Sultan Galiyev 'e vc buörgüteıştiraketmiijolantümdiğcrkişilereen ağır cezalar vcrılmcsımönerıyoruiTi .." Yenbaycv:"... Sultan Galiyev içinözclbiı karara ıhtıyaç yoktur. Doğuijtan milliyelci olmanedemek?.. Buycnıbırinsankategorisi mi?.. Hiçbirteori.hiçbirbiyolojıbugünc kadarbu meseleyeböyleyaklas,madı. Yani Seçme pas^Jlar... Toplantı, 9 Haziran 1923 günü akı>arn saatlerinde başladı. „ ,. Gündemdc ıki madde vardı. Birincisi: Sultan Galiyev mesclesi ileilgiliolarak MDK maruzatı... ikincisı ıse 12. Kongre'de alınmı^ olan kararların yerıne getirilmesineili^kinönerilerdi.Gündcmmaddelerının sırasının değiştirilmesi teklifi kabul edilmedive Sultan Galiyev ile ilgilitartüjina başladı: Kuybışev:"Birhususuvurgulaınamızgerekir. Mahalli komünistlerın nıılliyetei eğiliınbelirtilcrinekarşı mücadelcedılmesıni öngören kongrc kararlan cumhııriyet ve eyaletlerdcuygulanmışolsaydı.partiyegerçek anlamda cnternasyonaliM görünüm verilebilseydi, Sultan Galiyev olayı bugünkü duruma gclmezdi..." K onunun mcraklilarının 70 yılı aşkınbirzamandırılgi ilebeklediği SSCB 'Ulıısal cumhuriyctlerı vc cyalctlcrinin surumlu yöneticilcrinindekatilımları ılcgerçeklcs.tmlen Rusya Komünist Partisi Merkez Komıtcsi'nın 4. Toplantısi'nm tam melni, nihayet yayımlandı. 912 Haziran 1923 tarıhinde gerçekle.şen toplantı.ba^taSijltanGaliycvveGaliyevizm olmak ü/ereulusalkomünizminde yargılandığı... AkabindeBuharin,Zinovyev, Kamenev veTrocki gibi Hkim Dcvrimi önderlerinindebirerbireryıldızlarınmkaydığıbirsüıeeindorukııoktasımolus,turnıus.tu Böylece, l923Ni.sanı'iKİayupılanRKPb l2.Parti Kongresı'ndebaşlatılan Galiyev aleyhtaıı Yargılandığı yıllarda Sultan Galiyev. kampanya.butoplantıilekesinbirbelirginlikkazandı. Bıı ya7ida bazı önemli pasajlarını aktarmak ıstedığim bıı tarihscl toplantıdan, bekleneninaksinegünübırliksomutbırkararcıktohumları sinesınde barındıracağı göruşunü savunduğu Marksist Turan Devletı'nin temelini atmaya çalıştı. Türkiye Komünist Fırkası'nın kurucusu Mustafa Suphı ve yandaşlarını buyük ölçüde etkıledı. Devrımı Batı'da değıl, Doğu'da yaygınlaştırılması goruşune sahıp çıkarak dığer SBKP ileri gelenlerı ıle ters duştu. 1923'te partıden atıldı.. Bundan sonraki yaşamı, surgunlerde ve hapıslerde geçti. 1930'lu yıllarda bir söylentıye gore kurşuna dizildi, diğer bir ıddıaya göre ıse KGB Şefı Beria tarafından hucresınde vuruldu. 'Mıllı Komunıstler' diye adlandırılan yandaşları tasfıye oldu. Eserleri ve yazılan yasaklandı. 1995 sonrasında KGB arşivlerininın açılması ıle yuzyılın efsane ismı ile ilgilı bılinmezlik bulutu dağılmayu başladı. ^ SULTAN GALİYEV Mır Seyıt Sultan Galıyev, 1892 yılında, bugün Başkurdıstan sınırları ıçerısınde kalan Kırmıskalı (Kırmızı Kale) köyunde doğdu. Kazan RusTatar öğretmen Okulu'ndan sonra polıtıkaya atıldı 1917'de SB Komünist F'artısı'ne gırerek hızla yukseldt Lenin, Stalin ve Troçkı'den sonra partının dort numaralı ısmi haline geldı. Müsluman Askerı Kollegiyumu'nun başkanlığı, Jızn Nasyonal Nostey (Mitletlerin Mukadderatı) gazetesinın başedıtorluğunu yaptı. Moskova Ünıversıtesı Uçuncu Dunya Devrimcilerı Bölümü'nun rektorlüğunu yuruttu. Sömürgeler Enternasyonalı tezı ıle sıvrıldı. » Sovyet yöneticilerını Marksizmden sapma • ile suçlayarak gelecekte devrimcı Rıskuloy: "Doğu'da öylc birdurum olmuşturki, köylü kesiminitarafırrjızacekebilmış değiliz. Çünkü ona toprak vermemişiz. Doğu'da demıryollarında çalı^an ycrlı kitlcler.Rıısi^çilerlceşıtduı unida değıller... Gcçcn yıllarda öylc bir dıırunı olmuştur ki, tepeye <;ıknıak, kariyer yapmak isteyen herkes 'solcu" olarak adlandırılmak zorundaıdi. Yanıbaşındaki mahalli kadroyu milliyctçıliklc suvlaınak, bununla da solcu olduğunu kunıtlunıuk zoruııdaidı. Dahadün Sovyetegemenliğinekar'jiçıkankisiler, solculukyapmayabaşlamı^lardı... Yedisu Lyaleti'ndekı yoksul Kııgızların bir avuç topragı olmadığı, buna karsjilık 125'crdesyatintoprağı ve 1 5'erkölesı olan Rusağalar Kırgızlarm tepesindc bulunduğu sürece, bu Kırgız, Sovyet egemenliğini yalnızca Sultan Galiyev ikinci «'$/ Fatma ile.