Katalog

14 Hititler'den bu yana iskân edildiği düşünülen Pamphylia kenti Perge, tiyatrosu, stadyumu, Plancia Magna'nın mezarı, Hellenistik ve Geç Devir kapıları ve Agora'sıyla insanı yolculuğa çağırıyor... '. • ' J * Günbaümında tarihe bakmak KEMALGIINEŞ ntalyaile Alanyaarasında olduğu kabul cdilcn ve genellikle ovahk birbölgeolan Pamphylia, Antalya ilinin en önemli turizm merkezlerindenbiri.Üzcrindepckçoktarihikalıntıyı banndtranbölgedebizbuyazımızda, Perge üzerinde durarak burasını genel olarak tanımayaçalışacağız. AntalyaAlanya karayolundan 15 km kadar devamedildiğindckarşınızaAksukasaba.sı geliyor. Aksu'danasfaltbiryolla2 km kadar kuzeye gidildiğinde de Pergc'nin ilk kahntılarınıgörebiliyorsunuz. Perge 1 lıtıtdilindengclcnbırtamm. Bunadayanılarak Hititlerdönemınden beri iskân edildiği düijünülebilir. Bazı kaynaklaragöre M.O. 1200 yıllarmdayerleşjmesahip,ancakStrabo'ya görcilkanayerleşim.Troyasavaşındansonra Anadolu'yagelen Akhular'ın Kalkhas ve Mopsusadlıet'sanevı kahramanlaıının lıdcrliğindekuruldu. tlkeağın tanınmış, yazarlarından Seylax, M.O. IV. yüzyıldakurulubir Pergc'densöz edıyorcserlerinde. Şehiı ilkkurulduğunda yaklaşık 50 metre yüksekligindeki Akropol üzerindeydi.(jelis;tikçeovayadoğruyayıldı. Halktambirsükuniçındeya.yidığındans.ehrinetrafmısurlaılaçevirmemiijtibile. Nitekım M.O. 334 yılında Likya üzerinden Pamphylia'yagelen Büyüklskenderkolaylıklaelinegeçırdi Perge'yi. Iskender'inölümünden sonra bır sürc Seleueid egemenli A ğınde yasjayan kent, Apamea barış. ı ile BcrgamaKralhğrnınelinegecti. Bcrguma'nın da birsüre sonra Roma Imparatorluğu'na ilhakıyla Perge'dcRomadöncmi başlamışoldu. Roma Devri sehrinenparlak dönemiydi. Pek çok yapı, bu arada tiyatro, stadyum bu dönemdeinşaedildi. M.S. 46 yılında Isa'nın havarilerindenSt. Paul Perge'yegelerekHıristiyanlığııı ilk tohumlarını attı. Aneak anatanrıca Artemis'e inanan Pergelılcr'i tek tanrıya ınandırrnak kolay olmadı. O ncdenle 11/. Mcrycm, Artemis, Hz. Isada Apollon olarak tanıtıldılar halka. Perge 'den sonra Yalvae'agidenSt. Paul'unikiijehirarasındaizlediği yol günümüzdc de önemıni koruyor. Ri/ans döneminde piskoposluk merke/ı olan Perge,M.S.7.yüzyıldadogudangelen Arap akınları sonueu terkedildi. Bıına ragmenkayıtlar, Selçuklular'ın Antalya'yageliijlerindc Perge 'deyaşayanbir kesimerastlatulığını yazıyor.Tarihinı gencl olarak gördüğümu/ Perge'yi geliıı birlıkte gezclım: Perge'de Hellenistik Kapı'nın Geç Devir Kapısı'ndan gorünümü... Tiyatro 15 bın ki!)iyi alabilecek kapasitedekı tiyatro I.S. I. yÜ7yıldainşaedilmis. Daha sonra ikinci yüzyılda da 25 metrelik sahne binası cklenmis,,s,araptanrısı nionysos'unmitolojık ya^amınıkonualankabartmalar sahne binasınayerle!}tirilmİ!).PergelizenginPlaneıa Magna'nın tiyatroya maddi destek sağladığı biliniyor. ÜzerindeŞiarapTannsı veaynı/amandatiyatrolarınkoruyueusuolanDionysos'un ya^amı ycralıyor. lifsaneyc göreZeııs'unhamilebıraktığıSemele.kıskançkarısi llera'nınkendiözannesikılığınagirerek baskı yapmasından ötürü ulu tanrıyı tiim görkemi ıle görmek ister. Semele'nin yalvarmalarına dayanamayan Zeus, Olympos Sarayf ndan arabasıyla inerek Scmele'nin karş,ısına dikilir. Zeus'u birdenbire karşısında göreSemele'yiisekötübirsonbeklemcktedir. Zcus'dan çıkan şimşekler ve güçlü ışınlarlaanidenalevleriçerısindebulurkendisiııi. Bunarağmensonbırgayrctlekarnını yararak,henüzgelişmesinıtamamlamamı^ı;ocıığunudıvınyaatmayıbasarır. Zeusçocuğu alır, baldırına ycrlcsjtirir ve geli^mesıni tamamlayana kadar daçıkartmaz. Zamanı gelıneeZeus'unbaldırındandoğançoeuk DionysosadınıalarakTanrı Hcrmes'ine!)ligindeNysaDagf nagötürülür.Oradaormanperilennetcslimedilir. Perileree(Nymph)büyütülen Dıonysos, yetişkin bir delikanlı oluneayörede bulunan üzümleriyerken >arabıke^feder. Kendıncc önemli bulduğubu kes.fidünyayaanlatmakıçınbırgünpantcılennçektigıbirarabayabinervcNysadağından ayrılır. Keei Ayaklı Tanrı Pan ve bır Nymph kendısini ugurlarlar. Bu sözünü cttiğımi? efsane, az öııcc bahsedilen kabartmalarda bır fılm şcridi gibi lir. l'igen Toprak Perge hurubelerinde... göstcriliyor. Ne yazık kı zamanla kabartmaların büyükee bir bölüınü kötü bir görüniiş almıs;. Tiyalronun "C'avea" dcnilcn seyirci bölüınü, bırdıa/omu ile ikiyc ayrılmi!>. L3iazomanınyanındakıdehlizlerise.temsillcrde yorulan izleyıcıler ıçın bir tür "gezinıtıe alanı" görcvi yapıyor. Kayıtlar sahnede, tiyatro oyunlarınm yanı sıra, vahşi hayvan dövü>>lennındeorganizeedildiğiniyazıyor. (totoğruflur: KEMAL (ti'lNE$) basamaklarının altları boyunea uzanan 7( kadar kemerli yapının dükkân olduğu belirlenmi^. Bazılarınınüzcrindesahıplerınınadlarının yazılı olduğu dükkunların bır kısm: birbirlerıarasındagevüjesahip. Herüçdükkânda bir görülen geçıtlcrle de iveriye girilebiliyor. Stadyumuncnkuzeyındebirbölürr özelolarak ayrılmiij. Burasınınkonsersalonu veya vahiji hay vanlar ıçın arcna gibı kullanıldığıtahminediliyor. | Stadyum Tıyatronun hcmcn karşısında yeralan Stadyum, Anadolu'da vedünyadacn iyi durumdaolanstadyumlardanbiri. M.S. II.yüzyılda, tiyatronun yapımında da adı geçcn Planeia Magna'nın parasal destcği ile inşa cdılmiij. 34 x 234 metre boyutlarında. Tribiin Plancia Magna'nın mezarı Stadyumu takibenduvarlarlaçevrili.şehre gıri1; bıletlcrinin satıldığı yeıe yakın, şehlindışındakıçahlıklarınıçensıiHİekalıntıla rıseçilenbirabide. Üstbölümüyıkılmıs.. Bugün yalnızea temelleri görülcbıliyor. Tiyat l'erge'de bulunan Artemis heykelL.