Katalog

28 HA/İRAN 1998. SAYI 640 sckisiatlandıdcmcktir. Hoppala.sokak... Evde, inanılmayacaksayıdaçokkilap.birkaç tanc miizik alcti ve rcsim araçgereçleri var, ama oyuncak yok. Oyunun giizelliği, düşscl varsıllıkta. Sokağa çıkma scrüvcni ünccsindc iki tasalınıyor. Birinın içinegümüij, öbiirünc dc altın rcngi yaldız boya konuyor. C'aminin çcşmcsindcn dc su dolduruldumu.kahkahalartctıktcdcmcktir. (,'es.me başına, biraz küçük, az da şapşal bir çocuk kurulan ağadüijtü mü soruluyor: "Altındanmıyüzünolsun,gümüştenmi'.\ (,'ocuk hık gık, sonunda bir sey söylüyor mutlaka. Al sana, altından yü/ ya dagütnüştcnyüz.suratabocacdilıyorboyalar. Yaldızlarçokkaliteli,öylcyıkanmaklafilançıkmıyor. Annc yakınmalardan çaresiz, hâlâ çocuklann iistünc kapıyı kilitlcmektedireniyor. llcm kilitlcscn, sokağa çıkmasalar tıe olacakki? Filmde görmüşler. Karamaske mi nc... Uçanbiradam. "Şa/.em" diyor.açıyorpelerininı,uçuyor. Hayalaçıkanmerdiveninher tarat'ı açık. Tırabzanı vardı da, bclki soğuk birkışgünüyakılmıştı. Işteomerdiveninbaşınasomyayı dayıyorlar. Ağabcy Altan, boynunaçarşaf bağlıyor, "Şazem"diyor, haydaaa aşağıya. Altan atlıyor da. Ayla ile Alsan'ın cli armut mu topluyor? Oıılar da peşinden... Sonra "dcvcilik" oynanıyor. Hayır, hayır"evcilik"dcğil,"dcvcilik". Hsasoğlan yiııe ağabey. Kostüm yınc çarsaf. Ellcri havaya açıpgeçirdi ıtıi çaısat'ı üstüne, Ayla ılc Alsantitrcnıcdc. Ne/aman "Beniyidevim"diycsanhröpcrsc,dİ!,lerintakırtısıoan kesiliyor. 1947 bittiğinde, babaya Rum kökenli Suphi Lcvcnt'ten öneri geliyor: "I.skenderun'da gazcte çıkaracağım. CJcl başınageç." Hoşbiröneri.Geçimeyetmiyoroysa.SelahattinBcy, hemöğretmcnlik,herngazetecilik yapıyor,hem de tabcla boyuyor. Küçücükcvc, babayı çok mutlıı eden, ailenın yaşamının değişmcz bir parçası olan, tıkırtıl "Erica"markadaktilogiriyor. Avcılıkdavaı serdc.Çulluklar, karatavuklarbayramhavasıestiriyor. Yıllar sonra Antakya velskendcrun günlerindcnnckalmışdersenizaklınkıvrımlannda? Iskcndcrun Mcydanı birkcre. Çok büyük gclmişti ona. Oysa bugün? 10 adını bu tarafa, 15 adım öbürtarafa. Ba.ş.ka? Uçsuz bucaksızportakalbahçelerındenbirindeeşinirkcn birdizi boncuk bulma ve insanın bir şcylerararsa mutlaka ulaşacağıinancınakapılma. Çağlayanlarm gürüldediği llarbiyc'dcki yampiri yampiri gidcn narçiçeği rengindcki ycngcçlcr sonra. Ycngcçler yuva yapmakiçinçamuruöylebıryoğururlardıki, oçamurdan yapılan tekerlek, ekmck, ev, asla çatlamaz,bozulmazdı.Daha dalıa? Antakya köprüsünün üstündcki rüzgâr. Komşu cvdc oturaıı paşaya mahallcnintümçocuklarınınsırayagirerek verdiğiselamilegeçmiştekımandayönctiminc başkaldınnın izleri. Samandağ'da denizin içindc insanı yulabilecek güçteki burgaç. Dalgalaradoğrueleletutusmuş^donlakoşan üçminikkardcs. Dcni/kabukları vcgözlcri faltaşı edcn hortumlar. Hcpama hcp,"Bunlarıbirgünyazacağım"dcdirtenolaylar... Ikikısatümceyleogünlerinö7eti: " Yoksul ama, çok mutlu bir çocukluktu. Yoksullukrahatsı/.ctmiyordu,çünküherkes yoksuldu." Eivdeki iki ana tcmanın özctinc gclincc: Bir,bcdenitcndctutmak. tki,kültürcl gcrcksinimlcrisağlamak. Kv kitaptan gcçilmiyordu. Öylç ki, kimi kczacımasızkatliamlarayolacsada,oyunlar bile kitaplar üzcrincydi. Kitapların kapağı açılır,ortasından sopa geçirıhr, silah olurdu. Ardındanda "Bcninı Notrc Damc'ın Kamburu,scninScfillcr'iniycner"diyebırkapış maki,sormayıngitsin...öncc silah olan kitaplar, daha sonraları ayrı düijülnıeyen dostlaradönüijtüya,sizonabakın. Iskcndcrun'daki evdc pek yalnız sayılmazlar... Liman kcnti ya, farcsi bol. Farcler defareyanı.Scmirmiş,canavarlaşmışyaratıklar. Bıyıklarına değmeye görsün, kcdi yavrularını bilc y utuyorlar. liv halkı, korkudan helaya, mutfağa ordu halinde gidip geliyor. Zatcncvdekilcrinhayvanlarla olan alışveriş ve hay vanların birbiriyle ilişkisi korkusevgi zincirine bağlı. Şöyle ki: Köpek Viski, kcdi Cingöz'den korkuyor. C'ingözdc; Sevdik,Sevindik,BcgendikveGücendik'tençekıniyor. Son dördü, evin içinde ve sokakta dolaşan "Selahattin Amca'nın kcklikleri". H iç kimseden korkuları yok." Kubarak kubarak" dolaşıyorlarortada. Dcrkcn.en küçük kardeşZaterdoğuyor. 5. sınıf daha yeni bitmiş. Zafer'i hem sevme 'Ayla gel Göksel'e ders çalıştır' derlerdi. DERGI DEN Bcndegidcr,onunkitabındanyararlanarak dcrs çaliijirdım. Bazen annesi kızar 'Ayla Merhaha, gelmcsin' diycçıkışırdı. Kıvranırdururdum. Kitabım yok. Göksel, ilk fırsatta bir zayıf Yulan hayatımızm ayrılmaz bir alırdı da,yine bcni çağırırlardı." parçası. Kişilerin birhirlerine Liscye girmenin de öyküsü bir baska. söyledikleri yalanlann çok fazla bir Ağabey Altan, Kabataşl.isesi'neyatılıgittiönemi yok. Hayatın tadı tıızu oluyor ğiicinaileningücü, Ayla'nınokumasınayctmez. Annc,"Birkaç yıl bcklcyelim" der," 18 çoğu kez bu "değersiz " yalanlar. yaşına gcldiğin zaman banka sınavına soka Ancak topluluğa söylenen yalanlar rız". tüm yaşamımızı etkiliyor. Bu Banka metnuru olmak fena bir is değil. yalanlann da yolu çoğu kez medyadan Boynu bükük bir "Tamam". geçiyor. Bu haftaki dergimizde yulan I lala Leman Ural, ilkokul öğretmeni. Izin üzerine ilginç bir yazıya yer veriyoruz. vermezokulsuzkalmasına, alırgötürürGaKişilerin yalan dünyasının gerisinde ziantepLisesi'ne. Hani,ilkkezokulkitabına kavuştuğu liscye. Günler iyi geciyor, ama neler anlattığını uzmanlar incelemiş. kötü habcr tcz ulaş. ır: Geo'dan aktardığımızyazıyı okuyunca "Ağabeyin,Kabata!j'tabiriııcismı(\agaksiz de çevrenizdeki yalanlar üzerine geçmişe bir yolculuk yapmaktan kendinizi alamayacaksınız. Zaman zaman diinya hasıntnda çok önemli televizyon programlannın, gazete haherlerinin kurmaca oldıtğuna ilişkin haberlerle karşılaştyoruz. Ciddi bir pmgramın yalana dayandığı manşet konusu bile olabiliyor. Bizim bcısınımızda ise bu türden manşetlere pek rustlamıvoruz. Tekel grupları arasmda paylaşılmış medyamız yalan haberlere gösterdiği ilgiyi habcr yalanlara göstermiyor. Kol kırılıyoı; yen içinde kalıyor. Bellekler de çok zayıf. Okurlar, yalan olduğu anlaşıhmş haberleri vermiş gazeleleh telefon ve fuks yağmuruna tutmuyor. Ne var ki gazete alanlar arasına yenüeri de pek eklenmiyor. Gazete tirajları yıllardır Anne Subriye Kutlıı, baba Setahattin Kutlıı ıv Jori karde>jten iiçü... gerçek unlamda bir kıpırdama göstermiyor. Gazetecilerin bir araya gelerek olufturdııkları Gazeteciler Meclisi inisiyatifı haber etig'ini de çok önemsiyor. Belki de medyanın içine düftiiğii bu aeıklı dunımdan kurtulması böylesi ciddi bir derlenişten geçecek. Bu haftaki kapak konumuz sinemanm dahi adamlanndun biri: Eisenstein. Doğıtmunun 100., ölümünün 50. yılında Eisenstein 'ı anıyonız. 1917 Ekim Devrimi 'nin yarattığı zengin ortamla havat bulan Eisenstein, sonraki yıllarda devrim adına öniine set çekilmis bir yönetmen. Mickey Mouse 'tan James Joyce 'u, tüm ,. güzelliklere hayran bu dahinin yaşadıklanndan kesitler aktarıyoruz sizlere. Önümüzdeki hafta yeni bir dergide bulusmak üzere... İpek Çahşlar CUMHURİYET DERGI İMTİYAZ SAHİBİ. BERİN NADİ • BASAN VE YAYAN: YENİ GÜN HABER AJANSIBASIN VE YAYINCILIK A.Ş. • GENEL YAYIN YÖNETMENİ: ORHAN ERİNÇ • GENEL YAYIN KOORDİNATÖRÜ: HİKMET ÇETİNKAYA • YAZIİŞLERİ MÜDÜRÜ: İBRAHİMYILDIZ1S0RUMLUMÜDÜR FİKRET İLKİZB YAYIN YÖNETMENİ. İPEKÇALIŞLAR1 GÖRSEL YÖNETMEN: AYNURÇOLAKB REKLAM MEDYAC KAPAK ÇALIŞMASI BÜLENT ÖRKENSOY (iaziantep'tekihulusı Leman Ural, •iyla'nm okulsuz kalmasınaduyunumamıştı. nin, hem dc çok büyük sorumluluklar yiiklenmenin tahterevallisi. Evin konuğu çok. llanineredcyseipinikoparangeliyor. Doktoragelenimı istersin.çocuğunusınavasokanı mı,uzakyakmakrabayimı. Hcpsi. Eh, anncninyüküarttıyorhani.Zafcr'cbakmak daonakalıyor: "Ba7cnkı/larhaftasonlarındaloplanıyorlar.Ben.çocuklu kadıngibı, l.5ya^ındaeğribacaklıbiroğlanınclindcntutuploplantılarabirliklegidiyorum. Adamçi^inı yapıyor. Haydiii,gitbiryerlerdenbezbul,önceelâlemınevmi,sonraobezı tcmizle.Ortaokulyılları çok zor gcçti, çok." Ortaokııl if'tiharla bitıyor. Ama, kendinin olan ilk dcrs kitabı ile de lıse I. sınıt'ta tanışıyor. Nasılolur'.'Şöyle: "Üst katta bcnlc yasıt sınıf arkadasım Göksel vardı. Tembel bir kı/.dı Allah'tan. tı. Baba,toparlarüçkardeşibirden. Verelini Antakya Lisesi. Birevtutulur. Yaşamın bclki deen zor 1.5yılıdiyeanımsıyorodönemi: "Tekbirodadaüçümiizbcraberiz. Ağabeyım çok titiz. Ütü, bulasık, yemek benım üzcrimde. Üstüne üstlükçalışkan öğrenciliğime halel gelsin istcmiyorum. Sabaha karşı kalkıyorum. Çat, ışığı yakıncaağabcyim kıyamcti koparıyor." Yincdc,9.6notortalamasıilebitiyorlisc. ()7amanliseyi"Pckiyi"ilebitirenlerüniversiteyebursluvcsınavMzgirebiliyor. Amasınavlagirilenbir fakültcyi seçiyor. Ayla Kutlu, Siyasal Bilgiler Fakültesı'nin427 numaralı vebursluüğrencisidirartık. Iskcndcrun Limam'ndan kalkaryazarlığın gemısi; bilcti, ta çocuklukta vc ilk gençliktekesilmış...^