Katalog

18 1997 yılı başlannda bir koruma, Zürih'de UBS bankasında gece nöbeti sırasında eski evraklan bölmede Ikinci Dünya CUMHURİYETDERGİ Nazilere medya desteği G cildi, gecikmemiş olmanın sevinciyle alıp, özeldolabınataşıdı. Bantlardanbirini, 192026arasında'Directorium9'adıaltındatoplanmış olani, bır kesckâğıdı içindc cvinc götürdü. KarısıonaZürih'tebirYahudi Derncğibulunduğunu söyledi. KorumaM.,cumasabahı saat lOcivarında,elindeki 59 sayfa emlak devirfaturasını vc'Dircctorium9'isimlikaydıZürih'teki Israil KültürDerneği'neteslimctti. [{rtesigün dernek bas.kam NVerner Rom ve genel sekreteri Ada Wiııter, Zürih Kanton Emniyet Müdürlüğü'ne giderek suç duy urusunda bulundular. Memurlar belgelerin kim tarafından bulundugunumerak cdiyordu. Rom ve Winterbusoruları yanıtlamadılar.Ogece M.,o semte taşındığından bu yana i Ik kez, evinin kapısını kilitleyerek yattı. Dernek M.'ninyardımınaMarcel Bosonnot isimli avukatı gönderebileccğini bclirtti. Bukonuşmayapılırken, 13likimPazartesi, 4. BölgeSavcılıgf ndan PeterCosandeyde Banka'yı aramı^ ve bankanın gizli güvenlik servis ş,efme "beyler, başınız belada" demişti. Koruma görevlisiM.,hiçbir<jeyolmamışcasına işıne devam ediyordu. Bu kez Sl 'de yani ana binayda görevliydı ve bu ana binmde artık o gün yok edilmek istenen ciltlcrde bulunan belgelerin, savaşı Almanya'nınkazanacağına inanarak buna göre davranmış ancak 1945 y ı lında iflas ettikten sonra U BS tarafından dcvralınmış Isviçreli birbankaya aitolduğuöğrenilmiijti. M.aynıgününakijamı, karısı ve avukatı eşliğinde emniyet müdürlüğüneçağrılarak,ifadeverdi. Belgeleri ncdcn aldığı sorusuna da, gerçeği, yani insanları gerçekle yü/yüze getirmck istediğini söyledi. HOcak'tabanka, mcdyaaracılığı ile Isviçrehalkınabir'yanlışlıkyapılmışolduğuM. 19301960 yıllarıarasınadosyalanmış pek konuşkan biri olarak tamnmazdı ve pek ünlcrdcn çarşambaydı, 8 Ocak nu'duyurdu. Savcılıkise bankanın sınırsız 'emlak' bölümünden59adetdevirkaydını degülümsemezdi,yolunadevametti. Aklinı 1997... Bay M. üşüycrek saatine iiibirliği ve desteğinin bu olay m açıklanmayırtarakunirormasmınaltınasıkiijtırdı, ciltrcnkliciltleriçindetutulmuş,kayıtlarkurcabaktı.dahaaltı saat nöbeti vardı. sında büyük yardımıolacagınıiddia ediyorleri çuvalların altına koydu ve odanın kapısılıyordu. Anibirkararladöndü,öğütmeodaÜniformasını taşıdığı Isvıçre du. Hükümetin, 'Isviçre'yeNazıhükümrannıkapattı.Ogeceevinedöndüğünde,kayıtBankalar Birliği 'ne (UBS) bağlı denetim or sına girdi ve ciltleri alarak okumaya basjadı. lığısürecindeakıtılmışservetıntarihi vehuları okuması için ltalyan asıllı ve muhasebeBanka protokolleri, kredıler, Berlin'dcki ganlanndan Wache AG firma.sının yeraltmkukisorumlulukçerçevesindearaştırılması' cieşine vcrdi. Kadın bir saat sonrabunların bir bankadan aktarı lan ve aynı bankaya ödedakiuzunkondorlarındangeçti,kontrollerikararınıolasıbirengellemeyekarijinhemen U BS'nin nazi hükümetiyleyaptığı kirli işle davaaçılmiijtı.Tabiibankasırlarınınbirkonen yüksek miktarda paralar, ödenekler, fani tamamladı. Lskı evrakların öğütüldüğü turalar... Nazi Almanyasıylayapılan ekono rin belgeleri olduğunu söyledi. M. yatakta küçükodanınkapısınıaçtığındaduvarayasruma tarafından dışarıya sızdırıIması da suç yatiyor, uyuyamıyordu. 1.5yıldırkorumak teşkil ediyordu ve M.'c kars;ı da birdava açılanmış iki kitap y üklü. tekerlekli çuval gör mik işbirliginingüncesi 19301940, 194045 19451960 olarak üç ayrı evre halinde to la görevli olduğu, Isviçre'nin en büyük bandü. En üstte gri ve yes.il kaplı, ciltli kitaplar lıyordu. kasınaait belgeleri tekrargözdengcçirmcye durııyordu. l J/andı, tozlu kitapları el inc aldı, parlanmıştı. Üç ciltte... Oysa 29 yaş,mdaki Birsaat sonra Israil Kültür Derneği birbaM. çok iyi hatırlıyordu, hükümet daha biriki bajjladı. sayfalarımkarıştırdı sonra onlarıyerirıebırasıntoplantısıyapacağınıaçıkladı. Masanın haflaönce Ikinci DünyaSavaşı'naaıtbclgckarak, geldiğı uzun kıvrımlı koridorlardan Ertcsiakş.amnöbetebaşlarbaşlamaztekyan tarafında M. ve avukatı da oturuyordu. lerin yok edilmcsini yasaklamıştı. dönmeyebaşladı. Birarkadaşıylakarş.ılas,tı, rar oraya gitti ve öğütülme sırası gelrniş üç YÜ7Ü ki7armıştı ve elindeki kâğıtta yazılı olanları,kekeleyerek okumaya çalışıyordu. O gün eve döndükten sonra telefonu hiç susmadı. M. yerde oturmuş, tüm telefonlara lehçesiz ve bildiği en iy i Almanca ile yanıt vermeyeçalıijiyordu.Oesnadapostacı,onakurallarariayetctmediğiiçiniijtençıkartıldığ!nı bildiren resmi mektubu getirdi. Ama o tclefonda önemli bir görüşmc yapıyordu ve kâğıdagözatmadı. Alfonse D'Amato, New York eyaleti senatörü onu Amerika'ya davet ediyordu. İki yıl önce toplanan Yahudi Dünya Kongre'sinde, New York'lu senatörden, isimsiz Yahudilerin Isviçrebankalannaakıtılnıış olan paralannın peşinc düşmesi rica edilmişti. D'Amato iki yıldır, Isviçrcvebankalarıyla ilgili her türlü belgeyi topluyor, Yahudilerin bukonudakiifadelerinieiddiyetle kaydediyordu. Bu konuda sıkıntısı yoktu çünkü Israil dışındaki en büyük Yahudi topluluğu da New York'ta bulunuyordu. M. dünya gazetelerinivetelevizyonlarını izliyordu. New YorkTimes'dadamanşetteydi, Avustralya televizyonu haberlerindc de, NBC'veRAl'dede...Telefonlardanbazılan canını sıkmayabaşlamıştı,onu Yahudi ışbirlikçisi olarak niteliyorlar, küfredip kapatıyorlardı ancak mahkeme sonuçlandığında herşey ortaya çıkacak diye düs,ünüyordu. NAZİ Almanyası ileyapılan ekonomik i$birliğinin günceleri tam üç ciltti. Ciltler yetkıli makamtara teslim edi/ince kızılca kıyamet koptu. Düşünüyordu fakatrahatlayamıyordu. | öğüten makinenin durduğu Savaşı'ndan kalma üç cilt protokol kaydı bularak kamuoyuna sundu. UBS'nin Nazilerle ekonomik bağlantıları ve Holocaust kurbanı Yahudilerin sırtından edindiği milyonlarca frankın işinden oldu, ardmdan can kayıtlarıydı bunlar. Önce güvenliğinden....