Katalog

3MAYIS IWK. SAYI ş.ındığinısöylerse,aklımzıoynatabilirsiniz, dan yaklaşık 3 100 yıl sonra, suların altında çünkü, az öncc dc söylcdığim gıbı, eviniz, kalmamaları için, Fransa'ya dcğil ama, toprağma, temellerlc sıkı sıkıya bağlanmış 31 OOyıl kaldıkları ycrin birazötcsinc taş.inbirgayıimenkuldür. mışlardı. Zeus Sunağı örneği bir kültür hırsizlıği, Ancak, bu genellenıenin dısında kalan, Abu Simbel tapınakları örneği isc, bir kültür hareketlikonutlardayokdeğil. Bunların en hizmetidir ama, bu ya2inın konusu açısından yaygm örncklcrındcn biri karavanlardır. değiijen birtjcy yok. O koskoca yapıların yer Sonra,çadırda,saraydabirkonulturaslında dcğiş.tirdiklerinidüşününee, insanın,binalavc Marco Polo, Biiyiik Kağan Kubilay'ın, rın taş.ınamaz nesnclcr olduklarına iliskin Shangtukentiııdeki sarayının.biı çadırgibi, inancıiyideniyiycsarsılıyor. ipck halatlarla yere lutturulduğunu vc parçalarınaayrılaraksökülüp.baska bir yere kuruFransız mimar ViolletLeDuc şöy le dcr: labilccek bıçımdeyapıldığınıyazar. llero"Canlı birhayvanı(...)elealalım. Alışkandotos, Libya'daki kimi kavimleri anlatırkcn, lıklarını veçevresinideğiş.tirirsekkendistis.ubilgiyi vcrir: "Çiris.otusaplarınıkamışjalinindoğaluyumnitcliklcriniyitircbilir(...) rasarar,kulübelerinibunlarlayaparlar. Bunaynı şey(...)biranıt için dcgcçerlidir. Parthclar, laşmabılirkulübclcrdir." non'u, Montmartre'dayenidcn inşacttigimi1 liç kimsc, Kiitahya Kalesi'nın Kastamo zi düşünelim (... )o yinc Parthenon olacaktır hiç kuijkusuz. Ama hayvanal bahçesindeki ıııı'ya. Kaslamoını Kalcsi'nin dc Kiitahaslana benzeyecektir" ya'ya gitliğini göımcmi^tir ama, Büyiik Kağan'ın harcVenedik ve Edirne... kctli sarayçadırından söze1%0'larda, Londra'da bir dcn Marco Polo, aynı hüarayagclen biravuç mimar vc kümdann,savaş.lara,biıf'ilin mimarlıköğrencisi,"Archigsırtında kurulmuş bir alı^ap ram"adını vcrdiklcribirgrup kalcnin içinde katıldığmı da kurdularveW6ll974yıllaanlatır. rı arasmda, yalnızca 0,5 sayı Sonra, Istanbul'da, IV. Vayayımlanabilcn ve aynı adı kifHanyapılırken,oradabutaşıyan bir dcrgi çikardılar. lunan bir scbilin, başka bıı lin kestirme bir deyişle, çılycrc, Ayasofya ilc Gülhane gın, ütopik, mimarlardı bungirisj arasıiKİaki Zcyncp Sullar; dolayısıyla, ürctliklcri tan('amii'nink0!5csincta!}inprojeler de öyleydi. Hu akıdığını; 1901 yılında, Italyan İlulyan mimar A. Rııssi'nin mimar Raimondo d'Aron inşu ettiği' Teatro del Mondo mın önderlerinden olan Petcr Cook'un, "Montreal Kulesi", "Pluginco'nunyaptığı II. AbdiilhamitÇeşmesi'nin 1057 yılında, oradan alınarak, Maçka Silah City"gibiyapıtlarını,butürürünlcrcörnek olarak gösterebiliriz. Ama Archigram'ın, hancsi'nin kar^ısma konulduğunu ve yinc konumuzla daha yakından ilgili olan yapıtı, aynı mimarın yaptığı bircaminin, sökülcn taşları tek tck numaraladıktan sonra, adalar "WalkingC'ity",yani"YürüycnKent"projesi. Çok say ıda bacağı olan kocaman böceklcdan birine götürülmcsinın düşünüldüğünii re benzeyen bu kent, adı üstünde, yürüyerek bilirmisiniz? ycrdeğii}tircbilsede,gerçektehiçbirzaman Yakınlarda ölcn ünlü Italyan mimar Aldo varolmadığı için, hiçbir zaman hiçbir ycre Kossi'nin Vcncdik Bicnali için tasarladıgı gidememiştir. "Teatro del Mondo" ("Diinya Tiyatrosu") isc, bu kentin topıakları üzcrinde, belli bir Tektekbinalaryolculukyaparlar,birkentyereinşaedilmemi^tir;suları,kanallanüzeten bi r kcntc giderler de, birçok binadan olurindcyÜ7erekharckctcdcbilcn, dolayısıyla s.an kentler, bir bütün olarak aynı şeyi yapada, kâh Rialto Köprüsü'nün, kâh San Marco mazlarmı?Genelliklehayır.Truvakentinde Meydanrnınyakınındakarşınızaçıkabilen, dokuzkatmanvardır. Bukent,dokuzkezyısivri çatılı, oyuncak gibi, tuhaf, ilginç birbi kılmış. vedokuzkez, hep aynı yerde, bir önnadır. cckinin üstüne kurulmuştur. Istanbul'un tarihi çckirdeği, Karavanlardan Teatro dcl Eiffel KlileSİ, Bizans zamanında da, OsMondo'ya kadar, değindimanlt zamanında da, üçaşağı ğim yapılar, aslında küçük P(lfİS 'tdtl be^ yukarı aynı yerdedir. Pabinalardır. Boyutlarınıbilmirisde, NotrcDameKatedrayorum ama, Büyük Ka külkw Pmg 'ö,' li'ylc, EifTel Kulesi'ylc, ğan'ın,hareketlisarayçadırı, Montmartrc Tepcsi 'yle, 14. Louis'nin, Vcrsaillcs Atatürk'ün evi de, birzaman Asya'yayadahiçAfkcntini mckân lutmus olan rika'ya taşınmamı.'jtır. Aynı sarayınınyanındaminiciktir. Selânik 'i terk edip ^ey, Venedik için dc doğruOysa, bunlarla kıyaslanarnadur.Oysa,IV Mehmet'in,dayacak kadar kocaman binalaha sonraları 11. Mustafa ve 111. rın da,"ayaklandınlarak", in Ankara 'ya Ahmet olarak tahta çıkacak şacdildiklcri, yıllarca, yüzijehzadelcrinin sünnetleri ve yıllarcakald.klarıyerlcrdcn kardc.v Matice'nin, Mustafa başka bir yerlere, hem de kiPasa ilc evlcni^i dolayısıyla, mi zaman,çokıi7akbiryerle ÜI7KJ 1675 yılında Edirncclc dürc ta^ındıklaı ını biliyoruz. zenlcdiği dillcrcdestan ^cnliBunun cn ilginç örncklc PfÜg'dü V6 ği izlemisolan C'ovel, zamarindcn biri, hiç ku^kusuz, nın sadra/amının, Venedik Bcrgama'datUaBerlinkenElçisi'nden.şcnliğekatılmak tinc götürülen ve orada, bir ü/crc, ülkesinden bir operamüzcnin içindc, yenidcn insa nın gctirilmesi için aracılık cdılen /cusSunağı dır. yapmasını isteyipdeolumsuz Bir de Abu Simbel örneği "Nasıl gelmişler yanıt alınea, clçiyc birmekvar: Firavun II. Ramscs'in, tupgöndcrdiğiniyazar: I.Ö. 13. yüzyılda, Abu Sim"Padişah için, yapılması bel'de yaptırdığı dev tapınak bu yapılar imkansız hiçbir şcy yoktur. lar, önlerindcki dcv lıeykclVallahi, Padişah isterse, Veler.AssuvanBarajrnınyapınedik'i.olduğugibi.sokaklamı sırasında, UNESC'ü'nun öncülüğündekurulanbirva düşünmez misiniz rı evleri, kiliseleri vc insanlany la, buraya gctirir." kıf tarafından, l%4l%6 yıllanarasında,yapıli!>ların bir an bile olsa? Bu sözler, Osmanlı'nın, tallllll V I IV«^ 1 I V I II IUVI A 19 Prug 'dan bir görüntü. Eiffel Kulesi, sanki Paris 'ten l'rajf 'a gelmiş. Bu piramit Mısır 'da değil, Roma 'da... rihçilertarafındanduraklamadöneminegcçtigine inanılan 17.yüzyılınsonlarındabile, kcndinc nc kadar güvcndiğini çok iy i yansıtır. Amabİ7,padı^ahın,ncdenligüçlüolursa olsun.eğer aynı zamanda bir sihirbazdeğilse, Venedik kentini, her şcy iy le Edirne'ye tasıyamayacağınıbiliyoruz. YuanKe'nin.'Mjderhalar ve Hanedanlar" adlı kitabını okuduğumuzdaise,(,'inmitologyasınınünlübüyücüsü 1 lua Rcn'in.atc^in içindcn atlayabildiği;havada,boşluktadurabildiği;duvarların öle yanına geçebildiği gibi, bir kenti doğudanbatıyata.'jiyabildiğinidcögrcniyoru/.. Vebirzamanlarokumuîjolduğumbirba^kakitap daha var. Adı,"I,c LivredesBiz/arrcs"(Tuhaflıklar Kitabı). Okitapta, şunlar yazılı:"Uzunsüre,zcnginbirlngiliz'in,bir Italyankasabasınmbirsokağındaduyduğu çokgüzelbiryankıyahayrankaldığısöylcnegelmiştir. Kcndini bu yankıya dcliccsinc kaptıran bu insan, bütün sokağı satın almış, onuyıktırmışvetaşlaş, tngiltere'deyeniden inijaettirmİ!}. Amayankıyıduyamami!j. Ve bu Ingilizintiharctmis"^