Katalog

12NİSAN 1998. SAYI 629 yavaş sona ertnek üzere. Amerika, Nike, Diesel, Jeans ya da Michael Jackson gibi kült idolleriyle siyah kıtanın en ücra köşesine kadar sızmış durumda. Yctişcn elit, tngilizce konuşuyor ve Amerikan üniversitelerinde okumak istiyor. Afrıkadevletlcrinin bırkaçı dışındatamamı Internet'ebağlı. Sörfyaparken, büyük anglosaksondünyayaaçılmaya çalışıyorlar. Oysa Fransa De Gaulle'cü geleneğe sıkı sıkıyabağlıydı. Mobutu gibi diktatörlcr hâlâ başkanın yanındakı yerlerini koruyorlardı. Fransa Afrika üzerinc açtığı koruma şemsiyesinin dclik deşik olduğunu, altındaki herşeyıslanıpyenitohumlaryeşermeyebaşladığızamananladı. Ruanda'da olanlar... Bunun en çıplak örneği 1994 yılında Ruanda'da yaşandı. Fransa güdümlü Hutu hükümeti ülkcsındc 800 bin kişiyı öldürdüğü kitlekıyımı sonrasındaTutsi gerillalantarafından devrildi. tktidan ele geçiren yeni ekip Ingılizcekonuşuyordu. Paul Kagamc, ycni başkan, Amenka'nınadamıydı. Amenkave Fransa arasındaki sınır, 300 kilometre doğuya, Zaire sımnna çekilmişti. Gerillalar da onlara sılah sağlayan Uganda hükümeti de Amerikan kulislennden yönetiliyordu. Çekilmek zorunda kalan Hutu hükümeti ise imzaladığıbiranlaşmanedeniyleFransanın sılahlı dcsteginesahipti. Jandarmasınırsız bıryetkıyledonatılmıştı.Birtanığmifadcsine göre, 6 Nisan 1994 tarihinde Tutsi gerillalarıyla Fransız askerierinin Ruanda'yı terketmesi koşulunu kabul cdcrck ateşkcs görüşmeleri yapmayakararveren Ruanda Devlet Başkanı Juvenal Habyarımana'yı BelçikaunifbrmalıFransızaskerleriöldürmüştü. Bılinmesi gereken nokta, Hutuhükümeti Dışışlen Bakanı'nın 1994Nısanında,yani soykırımbaş.larken,ElizePalas'dagizlibirtoplantıya katıldığı ve Fransa'nın kendi kendine kararlar almaya başlayan Hutu hükümetini düşürmeyi otarihteplanladığı gerçeğıydi. Ancak işler planlandığı gibi yürümedi. Fransa Ruanda 'da düşürdüğü hükümeti n yerine yeni.sini kuramadan, Amerika Ruanda'nın tepesine oturdu. Olay o kadar açıktı kı, ABDDışişlcn Bakanı WarrcnChristopher, 1996yılındayaptığı Afrika turusırasında Johannesburg'lu üniversite öğrencilerı 1994 'te Ruanda 'da J IUIHU guduınlü Hutu hükümeti S00 bin kişiyi katletmiftL nin"Afrika'daneliniziçekin"protestolarıylakarşılaştı.Demokratikveeşitlikçiuluslararası dostluknutuklan havadakalmıştı. Amerika kararlıydı. Washıngton'da Fransa karşıtıkulislerbaşlatıldı. Siyah Amerikalıların oyları çok öncmliydi ve uygulanmak istenenpolıtika'Afrıka'nın Fransa tarafından sömürülmesine son verme politikası" olarak nitelendi. Hatta Fransa'nın Afrika'yı sömürmekadınaşaibelirejimleridesteklediği gerçeği birdenbire su yüzüne çıktı. WashıngtonPansilişkıleridonmanoktasınagelmiştı.Budramındaenbelirginsahnclen Ruanda'da oynanmi!>,polıtıkacılarvedıplomatlar başkentlerde tartışmalanna devam edcrken, ordular emırlerı uygulamaya çoktan ba^lamıijtı Fransa desteklediği HutularaGoma üzerinden uçak uçak silah gönderirken, ABD'nin Uganda 'daki Entebbe askeri havalımanını kullandığı resmi belgclerde bile yazıyordu. Soykınmın üç ay süren en şıddetli ilk evresinde, ABD, Fransanın bölgeye çok uluslu birmüdahalegücüindirmesinideengelledi. Savaşı gizli servis ajanları, uydu görüntüleri veışadamlarıkılığındaülkcyegirenstrateji U7manları yönlcndırdi. Fransızlarkızgındı. Bir Fransız dıplomattanıklaryanında"Pcntagon uydudesteğiylegerillalarayol gösteriyor. Vemevziilerimizi....yani Zaire mevziilerinı savaijmadan geçmelerine yardımcı oluyor'Yliyordu. Amerika sadecc Ruanda'daki silahlı mücadeleyı değıl, Afrika üzerındekı hcrtürlü savaşı kazanma yolunda hızlı adımlarla ılerliyor. Fransa Afrika politikalannı gerçek boyutlarınaindirmeyezorlanmış durumda. ömeğin mayıs ayına kadar Afrika'daki askerierinin sayısını 5000'e indirecek. Altı askeri üstündenen azbirinı kapatacak ve Fransa'nın sütüylebeslenen 'kara' dıktatörlerden askeri desteğini çekecek. Fransız ordulan ve askerleri çekilirken ise, kıtaya Amerikalı şirketlcr vc işadamlan dolacak. Roketler, toplar tüfekleryerleriniCocacola, McDonaldsve Amerikanotomobıllenncbırakacak. Ve Afrika da artık süngü, sı lah ya da bağrından yetişen dıktatörlerinin zorlamasıyla değıl, gönüllü, istekli ve ateşli bir sömürge olacak...^ Çeviren: AŞKINELÇİ ELITIN DILI Sömürgecı sahıpler Afrıka'yı terkederken arkalarında en buyük ışaretlerı olan dıllerını bıraktılar. Bu dıller bugune kadar bırçok ülkede yaygın bır şekilde kullanılıyor Medya, ünıversıte, ekonomı, polıtıka ve kultürü şekıllendırdı. Çoğu ulkenın ıse başka dıllerın de yanında resmı dıli olarak kabul edılıyor Dıl ıktıdar demek. Bu nedenle Ruanda yenı hukumetının ve Kongo'nun (1997 ıtıbanyle) Fransızca yanısıra Ingılızceyı'de resmi dil ılan etmesı hem yaşanan polıtık değışımın hem de Fransa'nın Afrika yenılgısınin bir gostergesı olarak kabul edilıyor.^ YERALTI KAYNAKLARI Bu kıtanın bağnnda dünyanın en zengın kaynakları bulunuyor. örneğin dünya elmas kaynaklarının yüzde 92'lık oranı, altın rezervlerının yüzde 50'sı, dünya kromunun yüzde 94'ü, platınin yüzde 73'ü ve global kobalt kaynaklarının yüzde 53'u Afrika'da bulunuyor. Kömür yataklan Güney Afrıka'da Zımbabvve ve Zambıa'da yogunlaşmış. Angola ve Fildişi Sahılleri kıyılarında ise Suudi Arabistan petrol yalaklarında varolan oranlara eş miktarda petrol rezervleri bulunuyor. ^ Hı'vaz adaımn siyah adamlar turufındun hu^utıldığı an. Bill Clinton 'un Afrika çıkartmau... (Fotoğraflar: RKIITERS AJANSI)