Katalog

İKASIM 1998. SAYI 658 büyükinfıalyarattı. Çok vahim yaralar almamakla beraber, bu saldırılar kentın önemlı bir kısmını etkilemiş. Çatılar çökmüş, yangınlar çıkmış, taş döşelisokaklarvebazıönemlibinalarhasar görmüş. Ancak bugün savaşın öyle fazlaca bir izine rastlamak zor. Hasarlar hızla giderilnıii},bınalaronanlmiş. 1995'teyakınlardakihavaalanıbombalandığındaycnibirsaldın korkusuyaşandıysa da, kent bugün eskı huzuruna tamamen kavuşmuş görünüyor. Dubrovnık'ıbırdcmümkünseyüksekce bir yerden, surların üzennden scyretmek gerek. Uzunluğu 2 km'yi bulan surları aheste aheste dolanarak, tarihle sek sek oynuyoruz. Işte 14.yÜ7yılürünüolanFransiskenmanastınnın çan kulesi, karşıda 4 asırdır ayakta duran Sponza sarayı, az ötede eski Dubrovnik'in en güzel binalanndan biriyken 1667 depreminde yerle bir olan selefi yerine ınşa edilen Barok katcdralin kubbesi, hemen şurada 560 yıldır akan Onophrian çeşmesi ve kenti tam ortadan bölen, akşamlan cıvıl cıvıl olanStradun... Bombardımam fotoğraflarken öldü. Ogünden geriye, biri aşağıdaki 12 kare kaldu 13yüzyıllıkkent Dubrovnik'inkuruluştarihi 7. yuzyılakadar uzanıyor. Bu tarihten önce, şimdiki kentin yakınlannda, bugün Cavtat' ın bulunduğu yerde, Epidaurum adında muhteşem bir kent varmış. Kimi tarihçilere göre M.Ö. 7. yüzyılda Yunanlılar tarafından kurulan, milattan sonraki ilk birkaç asır boyunca gelişkin bir Roma kenti olarak varlığını sürdüren Epidaurum, 4. yüzyılda büyük bir deprem atlatıyor. Kentin önemli birbölümü denizin sulanna gömülüyor. Afet yetmezmiş gibi, kentten gcriye kalanlar da izleyen dönemlerde Keltler,Gotlar,Vandallarvebilumumistilacı milletlerin gazabına uğruyor. Bizanslılann himayesinde birsüre ayakta kalmayı başarankent.bukez Avarve Slavakınlannadirenemeyip 614 "te tarihe kanşıyor. tştö Dubrovnik'in ilk nüveleri, 7. yüzyılda, yeryüzünden tamamen silinen Epidaurum'un hayatta kalan sakinleri tarafından atılmış. Civardakı adalara dağılan halkın bir kısmıLausadlıkayalıkbiradayayerleşmiş. Aci dencyimlerine dayanarak adalannı yüksek duvarlarla çeviren Lauslular, öyle bir savunma gücükurmuşlarki, 9. yüzyılda Araplar tarafından kuşatıldıklannda tam 15 ay direnmeyi ve onlan geri püskürtmeyi başarmışlar. Kent, ilk büyük tehlikeyi bu şekilde atlatmış.Buaradaadanın hemen karşıkıyısında Dubrovnik adıyla gelişen bir başka kent daha varmış. ("Dubrava", yerel dilde "meşe ormanlan" anlamına geliyor. Kent isminin buradan geldiği sanılıyor.) Ragusa olarak da bilinen Laus, denizi alüvyonlann doldurmasıyla giderck karaya, Dubrovnik'e bağlanmış. (1011. yy.) Bu durum, iki kentin ve iki halkın birleşmesiylesonuçlanmış. Ardindan etrafındaki surlar sağlamlaştınlmış ve Dubrovnik şimdiki halini almış. Ikı kıyıyı birleştiren kuşak üzerinde bugün şehrin ana caddesi Stradun uzanmakta. Kcntinbugünkü şehirplanı ta 13. yüzyıldankalma.Günümüzşehırcılerinibilehayran bırakan buplan son derece sağlam temellere dayandınlmış ve katı kurallarla korunmuş. Diyelim,açıkgözbirieviniyaptırırken bir iki cm sokağa mı taşırdı yada izinsizbalkon yapıp sokaktan geçen adamın gökyüzünü görmesini mi cngelledi, ev sahibi ister halktan bın olsun ister soylu farketmez, cezası kesin: Yıkım, hatta bazen hapis. 16. yüzyılda bir de kentin temizlığinden sorumlu çöpcülcr varmış. Üstelikbu çöpçüleryalnızca ortalığı temizlemekle kalmıyor, kırletenleri gördüklen zaman para cezası da kesiyorlarmış! Dubrovnik' inuzuntarihsel serüveni içinde bağımsız devlet olduğu uzun bir dönem de var. Bızans vc ardından Venedik egemen Pavo Urban, Dubrovnıklı genç bir fotoğraf sanatçısıydı. Bombardıman sırasında çektiği fotoğraflarla kenti hedef alan saldınlara tanıklık etti. En şiddetli saldınnın yapıldığı 6 Aralık 1991 gününün sabahında, tarihi kentin üzerine top mermisi yağarken, Pavo her zamanki gıbı fotoğraf çantasını kapıp sokağa fırladı. Stradun caddesinin güney ucundaki kemerli kapının altında sipere yattı. Patlamalara oldukça yakın bir noktadaydı. Deklanşöre yalnızca on iki kez basabildi. Ve ölüm, bir şarapnel parçası kılığında gelip onu bulduğunda henüz 23 yaşındaydı. O günden genye, alevler ve dumanlar ıçindeki bınalan gösteren on iki görüntü kaldı. Yedisi renkli, beşi siyahbeyaz bu fotoğraflar, sonradan Son Çekimler başlığıyla bir albümkitap haline getirilmiş. Kıtapta siyahbeyaz çalışmalanndan bazı örneklere de yer verilmiş. Bir yandan sanatsal çahşmalar, ışık gölge kompozisyonlan, modeller, öte yandan yanıp yıkılan binalar, alevler içinde kalmış tekneler, bombardımandan kaçan insanlar... Dubrovnik'te yaşanan vahşeti daha önce de sayısız fotoğrafla belgeleyen Pavo Urban, meslektaşlan tarafından yetenekli ve gözüpek bir fotoğrafçı olarak anılıyor. Bir sabah fotoğraf çekmeye çıkmanın bedelini hayatıyla ödedi. Hayatı pahasına çektiği bu fotoğraflar daha sonra Avrupa'nın değışık kentlerinde sergilendi.^ den savaşın dehşetinden uzak.kendi halinde, vakur bir hayat sürüyor. Yoğun bir turizm furyasının öznesi olmak bile, onun çok umurundadeğilgibi.Tüketimçağınınturistleri olsun meraklı gezginler olsun, herkesc aynı cömertliklesunuyorkendini. Dünyanındiğerbütün uyuyan güzelleri gibi. ^ liğındenkurtulduktan sonra kent, 1358'detarihte Ragusa (Dubrovnik) Cumhuriyeti adıyla boy gösteriyor, üstelik ta 1808'e kadar. 19. yüzyıl başlannda Avrupa kıtasının siy asi haritasında köklü değişiklikler yaşanırken, Venedik gıbi Dubrovnik Cumhuriyeti de bundan pay ını ahyor. (O zamanlar Dub rovnik Cumhuriyeti 'nin Istanbul'da da elçiliği varmış. Murat Belge Istanbul Gezi Rehberi kitabında elçiliğin Galatasaray, Nuruziya Sokak 'ta bilinmeyen bir binada olduğunu yazar.) Dalmaçya kıyılannın görkemli kenti Dubrovnik, bugün hemen yanıbaşında sürüp gi Dalmaçya kıyılannın görkemli kenti Dubrovnik, 1995'ten buyana saldırüardan uzakyaşıyor. Savaşın izleri onarımlarlayok edilmiş gibi.