Katalog

I8OCAK1998. SAYI617 Neden? t.B: Birden başka türlüçaldığımı farketti;inde, hocalanmla aramda sorunlar çıkabieceğini düşünmüştü. IConservatuvan bitirlikten sonra düzenli olarak Positano'ya gitneye başladım, böy lelikle 1015 gün art aria birlikte çalıştık.Yaşamımdaen çok yararandığımekoldü Kempff. Kempff de çok önemli bir Brahms yo'umcusuydu. Ben de öyle düşünüyorum. Brahms masif )ir tınıdır. Ama kimilcri onu çok sıkıcı bir ığırlığın içinde çalarlar. KempfF her şcye biazdahafiflikkatardı. Bu biraz"hafifletilıniş Brahms" özelliJinizi Kempff'c borçlu olduğunuzu düşüııüyor musunuz? Sanırım.evet. Brahms'ın kabul edilmesi üzerine konuşuyorduk. Kötii bir orkestrasyoncu olduğu ithamları ve yanılgıları da var. Ne var ki, Viyana yıllarının sunuııa kadar Brahms, her şeyden önce bir piyanist, biiyük bir piyano virtüozu olarak kabul edilirdi. Tüm piyano müziğini kapsayan bir Brahms kiilliyatına karşı biiyük dinleyici kitlesinin duyarsı/ kaldığı, pek de önemsemediği şaşırtıcı değil mi? Hayır. Öyleysc Brahms'ın piyano müziğinin temel oluşturan bir anlamı olmalı. Piyano Brahmsiçin ilk kcz fikirlerini kaAma siz her etüd'ün sonunda bir "riterdando" yapıyorsunuz. Bu durumda bu tutumdan vazgeçmek gerekmez mi? Fazlakuruçalındığındabütünbunlar sıkıcı olabilirdiye düşündüm. Açıkça söyleyim, ben de biraz sıkıldım. Mınimalist müzik yapmak istemedim. Bu temrinleri bir konserde çalar mıydınız? Hayır, bu çok yorucu olurdu. Belki bir başka çerçevede, birçok piyanistlc birlikte... 1997'nln Brahms yılındabusonderece parlak hir fikir olabilirdi. Etfidler minimal parçalar halinde orkestraya uyarlanabilirdi. Ama artık çok geç. E tüd yazan başka bir piyanist bestecinin öliim yılı dönemini beklemekgerekiyor. Ben dogrusubu üslupta temnn yapan başka bir besteciyitanımıyorum. Ne RachmanınofT,nedeCzerny. Onlardaetüdlerhepsona vardınlmış küçük piyano kompozisyonları. Bu bağlamda Brahms, gerçek bir çağdaş besteci. Evet, bu çok çağdaş, daha sonra Pischna'davarolanbirdüşüncebiçimi. Özetlemek istiyorum. Bu temrinleri konserlerinizde çalmıyorsunuz. Bochum'da Brahms yapıtlarının tiimünii canlı olarak sergilediğinizde de çalmayacaksınız. Hayır, biraz fazla olurdu. Bunlar daha uzun bir zaman süresinin içinde çalınabilirdi. Dinleyicilersıkıldığında salondan çıkarlar ve yinegirebilirlerdi. Kiilliyatınızda Schumann'ın piyano ve orkestra için Op. 134 Allegro'su da bulunuyor. Bir Brahms külliyatında neden Schumann? CD'ye iki piyano konçertosu sığmıyor, tek bir konçertoda da boş kalan yerin doldurulması gerekiyordu. Eşim Şefik, Schumann'ınOp. 134yapıtının Brahms'ın I. Piyano Konçertosu'yla aynı temayı içerdiğine dikkatimi çekmişti. Brahms'ın Konçertosu, Schumann yapıtının bir tür büyütülmüş çeşitlemeleri. Brahms'a özgüçeşitlemelerin birçok öğeleri Alman Requiem'inde de görülüyor. Ben de bu sıralarda, Brahms yapıtlarındaki bu türden ilişkileri araştırarakbüyükbiranalizinüzerindeçalışıyorum. Bu Brahms'ın ilk piyano konçertosunda Schumann'ın intihannı i^lemiş oldıığıı hikâyeyedeaçıklıkgetiriyor. Requiem'in gerçekte ne olduğunu insanlar uzun süre düşünmüştiir. Sizin için bir Schumann koleksiyonunun pcrde arkasını araştırmak ilginç olmaz mı? Bilemiyorum. Piyanistik açıdan Schumann çok başka. Brahms senfoııilcrini iki el piyanoya uyarlama amacını/da sizi neler uyarmıstı? Yine çocukluğumda, bu senfonileri plaktandinleyippiyanodaçalmayauğraşırdım. EMİ plaklarında Beethoven senfonilerini Liszt'in uyarlamasıyla çalmıştım. Şimdi de Brahms' ın orkestra müziğinin piyano uyarlamalarını varctmeye çalışıyorum. Bu amacımda Brahms'ın dört el için yazdığı Transkripsyonlarından da yararlanıyorum. Brahms şimdi bu kapıdan içeri girse ve onunla konuşabilseniz, ona öncelikle ne sorardınız? Ondan çalmasını rica ederdim, sorumu çaldıktan sonra sorardım.^ Türkçesi: LE YLA PAMİR BAŞKENT GUNLERİ Ödün vermeyenler kazanıyor MÜŞERREF HEKİMOĞLU evlet Opera ve Balesi'nde Refahyol döneminde hayli ilginç, dahası çirkin olaylar da yaşandı ama Devlet Opera ve Balesı ödün vermeden sürdürdü çalışmalarını. 5O.yıhnı da güzel kutluyor, Çağdaş düzeyıni kanıtlayarak. Kültür Bakanlığı'nın sanat kurumları için öngördüğü büyük ödülü Hüseyin Akbulut'a vermesi bu nedenle çok önemli bence. ödulü ödün vermeyenler alıyor sonunda. Kultür Bakanı Talay da, Genel Müdür Akbulut da güzel konuşmalarıyla törene başka bir boyut kattı doğrusu. Bakan Talay sanat ve kültür politıkasında odün vermeyenlerin ödüllendığini belirtiyor. Hüseyin Akbulut da onun kişiliğinde tüm sanatçıların, dahası Atatürk devrimlerini yaşama geçirenlerin, çağdaşlığın ödüllendiğinı söylüyor. Güzel sözler duymanın sevinciyle gulümsüyor başkentliler. Bir süredir kulağımız da hayli kırlenıyor değıl mi? 27 Mayıs Devrımı'nden sonra yenı meclis açıldığı zaman Orgeneral Gürsel'in bir sözü var. Duvarlara baktı kürsüden. Bu duvarlar çirkin sözler duymasın, ulusun mutluluğu için söylenen sözlerle çınlasın, diye seslendi üyelere. O dönemi yaşayan bir gazetecı olarak kulaklarımdan utanıyorum şımdı! Bakan Talay, yoğun trafığıne karşın yorgun görünmüyor hıç, bakanlığı ile ilgılı olaylan yaşamaktan, sorunlara çözüm aramaktan gerı kalmıyor. Sanatçılarla iyi bir diyaloğu da var ama bellı sorunlar onun dışında oluşuyor, örneğin ABD filmlerıne uygulanan politikal Çözümü gereken bir sorun. Türk sinemasında güzel, duzeyli bir uretkenlik yasanırken gelişmeyi önleyen bir uygulama nerdeyse! Türk balesinin annesi: Ninette De Vnlois. "Bana göre Brahms çok ö'zgün bir ttmdır." muyaaçıklayabileceği birçalgıydı. lnanılmaz derecedc yetenckli bir piyanistti. Bu çalgıy la kiınsenin şimdiyc kadar yapamadığışeyleryaptı. Örneğin? örneğin, Pagannini Çeşitlcmeleri'ndebir çeşitleme vardır ki, burada çok hizh inici bir pasajın içinde bir oktavilctek bir ses art arda çalınır. Birçok konstriiksyonlar çiftsesliüçlülervealtılılar'danoluşur. Vebunlarıntümü birçoksesliliktemeünedayandırıhr. Bugibi buhışlar piyanoya yepyeni bir değerkazandırmıştır. Brahms benim için cn büyük piyano bcstecilerindenbiridir;Chopingibi. Brahms külliyatınıza aslında bir parça olmayan, opus sayısız Brahms l'emrinlcri'nideeklemişsiniz. Bunlar aslında çalışına amacıyla yapılmış teknik tabelalar. Neden? Bcnce buıılar çok önemliydi, bu temrinlerle bir piyano bestecisi olarak Brahms'ı çok daha iyi anlayabiliyorsunuz. Kompozisyon açısından mı, teknik açıdantnı? Bubirbütündür. Temrinlerin çok çağdaş bir dokunumları var, biraz daha Minimal müziği; Michael Nyman'ı aıııınsatıyorlar. Evetkolayanlaşılıyorlarsaatlerceçalabilirsiniz. Insanahuzurverenyönlerivar. Silahşörler Ankara'da mı, Orta Avrupa'da bir başkentte mı sahneleniyor, diye düşünüyorum. Perde kapanınca sanatçılar onur locasına gelirdi geçmiş yıllarda, onur konuklarını selamlar, güzel sözlerle, övgülerle kutlanırdı. Inönü bale gecelerinin de 1 no'lu izleyicisı geçmiş yıllarda. İlginç bir Opera ve Bale Genel Müdürlüğü'ne verilen olay, şimdi DSP Genel Başkanı olan eski ödülu, Uç Sılahşörler balesı ızledi Büyük CHP'Iİ Bülent Ecevit de opera, bale, konser Tıyatro'da. Verdi'nin müziğiyle dansediyor gecelerinde yer alan bir politikacı. Uzun sılahşörler. Balenin gizemini açıklayan bir suredir yeri boş. Kimi başkentliler Uç yapıt gerçekten, Volkan Ersoy, Armağan Sılahşörler'i izlemesini diliyor, dahası üçlü Davran, Elif Poyrazoğlu, Zeynep Odabaşı koalisyonla bu güzel bale arasında benzerlik, ya da Arzu Dirin'ı ızlerken başta Meriç köprü kuruyor. Ama Yılmaz, Ecevit ve Sümen, Oytun Tufanda, Sait Sökmen ve Clndoruk üçlüsünün Üç Silahşörler gibı bale dalını yeşerten ilk dansçıları da dansettiğı söylenebilir mi acaba? Müzik de gorüyorum sahnede. Volkan Ersoy ve Arzu çok değişik, koreografı de. Bir de Denlz Dırin'in ötesinde Romeo Juliet'ten bir aşk Baykal var ama D'Artagnan kadar mutlu dansı da seyrediyorum. Merıç Sumen ve dansettiği söylenebilir mi? Oytun Tufanda dansediyor. Hangısi daha Kültür Bakanı Talay özel bir bale gecesi güzel, karar veremiyorum. Dahası Üç düzenlemeye hazırlanıyor. Balemizin çağdaş düzeyıni tüm milletvekillerinin görmesıni diliyor. Kimler vakit ayıracak bakalım? Ufukta bir de Coppelia balesi var, Devlet Balesinde baştan sona sergilenen ilk yapıt. AP'li Senatör Cahit Okurer'in güzel yeğeni Binnay Okurer de unutulmaz bir dansçı o baleden. Sahneden erken ayrıldı, evlendi, Bodrum'a yerleşti, ara sıra seslenır bana, Coppelıa'yı izlemeye gelecek mı acaba? Çeşmebaşı balesi de yeniden sahnelenmeli bence, genç kuşaklar da görmeli. Genç koreografları da, bestecileri de yüreklendırir, kimileri de bir özeleştiriye yönelir belki. Artık dansetmiyor ama başkoreograf Fahrettln GOven'i her zaman sahnede gorüyorum ben, sevgisini coşkusunu yitirmeden güzel ürünler oluşturuyor, baştan sona tüm ayrıntılarıyla yaşıyor bir bale oiayını. En büyük desteği de güzel eşı Leyla Güven sanırım. Sahne düzeninde, çıçeklerde, mumlarda, bir bütünü oluşturan ayrıntılarda onun elleri var. Bu emek ve yürek de Volkan Ersoy ve Arzu Dirin'in aşk dansı kadar güzel bir olay bence. Tüm güzellikler sevgiyle Devlet halesıniıı uıuıtulmaz yıldızları: Meriç Sümen, üretiliyor...^ Oytun Turfanda, (Fotograflar: M. Hekimoğlu Arşivi)