Katalog

13 1700 yılhk bir sütun Çemberlitaş. Altında Isa'nın haçının bir parçası olduğu iddiası pek çok tarih kitabında yazılı. Bu yüzden ' halk tarafmdan • kutsal sayıldı... • Demir çemberleri ise 1779'un izini taşı tunun temellerinde ve alt inşaatında kutsal tahta parçalan (bunlar haç olmalı), azizlerin kalıntıları ve suçluların iki haçı (Isa ile birliktcçarmıhaikidcsuçlugcrilmiştir)var. G. Jacquemet, Katolisizm adlı kitabında da Çembcrli taş' a ycr veriyor. Konstantin' in annesi St.Helena, Kudüs'e gidiyor amacı Hz. Isa'nın doğup büyüdügü yerleri görmek. Bu seyahat sırasında lsa'nın gerildiği haçın bir parçasını buluyor ve bunu lstanbul'a getiriyor diyor. Bazı kaynaklar onu Roma'ya götürdüğünü yazmışlarsa da bu imkansız gibi görünüyor; çünkü Helena o devirde 80 yaşındaydı ve zamanın ulaşım teknikleri düşünüldüğünde bu yolculuğun zorluğu ortada. Haç'ın aslında bir parçası Kudüs'te, bir parçası da Roma'da (bu parça Helena'nın bulduğu parça değil) Her iki yere de onun için birerkilise yapıldı. Haç'ın üçüncü parçası da Istanbul'da. Amaonun için lstanbul'a yapılmışbirkiliseyok.Ancakçokfarklıyer, zaman ve kültürlerde yetişmiş araştırmacılar hep Çemberlitaş'ıişaretediyorlar. Bubirtesadüfmü, yoksagerçek mi? Bunu şimdilik kimse bilmiyor. Robert Boulanger tarafından yazılan "istanbul Et Ses Environs" isimli eserde de Çemberlitaş'tan söz ediliyor: Üst üste konınuş silindir biçiminde altı adet somaki taştan meydana gelen sütunun tepesinde başı hâleli Apollonkılığında Konstantin'in heykeli bulunuyordu. Bunun içine isa'nınçarmıha gerilmesinde kullanılan çivi parçalan ile gerçek haç'tan bir parça konmuştu. 430yılındaII.Teodosyussağlamlığından şüphc edcrek sütunu demir çemberlerle takviyeetti. 1105yılındaçıkanbirfırtınadadevrilen heykel birçok kimsenin ölümüne sebep oldu. Manuel Komnenos heykelin yerine, üzerinde altın yıldızlı bir haç bulunan bir sütun başlığıyerleştirdi. Üçüncü kasnağın üzerine de bir kitabe yazdırdı. (1779 yılındaki yangından sonra Sultan I. Abdülhamid sarsılan sütuna bugün görülen demir çemberleri ve sıvayı yaptırdı.) Çıkan büyük fırtınada devrilen heykelin ıçindeki haç alınarak sütunun temel ine bi r şape 1 y apı 1 arak orada sak lamayaalındı. Ardından da Manuel yukarıda bahs edilen sütun başlığını yerleştirdi ve bugün dahi okunabilen şu kitabeyi koydurttu: Çemberlitaş'ın haçı "Buyüceeserinburasızamanlaharapolduğundan dinin koruyucusu olan Imparator Manuel onarmıştır.lstanbul'unfethinın ardından, Çemberlitaş'ın üzerindeki haç Fatih Sultan Mehmed'in emriyle indirilmiştir." XIX. yüzyılda Türkiye'nin ilk bilimsel kurumlarından Miinif Paşa'nın kurduğu CemiyetillmiyciOsmaniye'ninaylıkdergisi olanMecmuaiFünun'un35'incisayısında Faridis imzalı yazı da ilgi çekici: "Çemberlitaş'ın gerçek adı Konstantin Sütunu'dur. Etrafının çemberlerle kaplı olmasından Türkler, Çemberlitaş demektedir. Civannda birçok defalaryangınlar meydana geldiğindensiyahlanmıştır. Bu yüzden Avrupalılar yanık sütun derler. Bizans döncminde ise Somaki Sütunu adı ile anılırdı. Çemberlitaş, M.S. 300 yılındaRoma'dan getirilmişvebugünkü yerine dikilmişti. Bu sütun Dikilitaş gibi yekpare olmay ıp, 8 kızıl somaki taş parçasından oluşuyor. Her ta!>ınçevresi33ayak,yüksckliği 10ayakve9 parmak. Sütunun yüksekliği 90 ayak. Her parçasınınüsttarafındadefnedalışeklinde kabartma pervazl ar var... Bazı rivayetlere göre Çemberlitaş'ın kaidcsinin altında Hıristiyanlar için saygıya değerbazıeskieserlergömülü. Busebepleilk dcvirlerdc halk, burasını çok kutsal bir yer olarak kabul ederdi.YıldabirdefakalabalıklarÇcmberlitaş'ıziyarctegelirdi. Bugünbile önünden geçen bazı Hıristiyanlar dua ederlerve burasını kutsal sayarlar."^ Çemberlitaş'ın gizemi U.PAY ASAR B ugün Istanbul'dayaşayıpdaönünden geçmcycn, onu görmcyen, bi 1meyen varmı? Amayaöyküsünü. Onu bilen galibapek az. Çemberliaşpekazkişininbildiğigiziylebizlereulajabilmişbiryapı. Çemberlitaş'ın gizemi kitaplarda gizli. lezârfen Hüseyin Çelebî'nin Tenkıyhü'trevârihisimlieseribukitaplardanbiri. Hüseyin Çelebi meşhur taşımızdan ve jnungizcınindenşöylcsözediyor: Milâdın iç yü/. dokuz scncsindc Tavuk Pa/arı'nda ^âkiolankırmızı Dikilıtaş'ıo( Konstantin) ıraya koydurdu. Bu amudun oraya konmasııın scbcbi şudur: Validesınin namı ki I lelcna lam hatıındur, Kudiisi Şerif ziyaretine vaup Kamâme nam kiliseyi bina eyledikte, Hıristiyanlar'ın itikadınca Yahudiler'in, Hazreti Isa'yı üzerine gerdikleri salîbi ve elineayağinavurduklanmıhlan(çivi)vebazı mucizelere ait eserleri Yahudiler'den alup oğlu Konstantin'e hediye ctti. 01 dahi, tazîm ile alup, hazinesinde sakladı. Zaman ile hatırına gcldi ki, bizden sonra gelen mel ikler, caiz ki, bu mübarek eserlerin kadnni bilmeyup saygıda kusur ideler, yahut saklamayıp yabana atalar. Büyük günah ola. Emreyledi ki: yerin altında, kârgir (taş) vc metin bir hücre bina idüp, ol hücrenin içinc mezkur asarı koyup saklayalar. Sonra üzerine halen mcvcut olankırmızıamudualâmetiçinkoydu. Yani kitaba göre, Çemberlitaş'ın altında Hz. Isa'nıngcrildiğiçarmıhınbirparçası ve cline,ayağınavurulançivilerdenbirkaçıgömülmüş. Meşhur Bizantolog A.A. Vasiliev iki ciltlik "Bizans ImparatortftguTarıhfad lı eserinin birinci cildinin 53. sayfasında, Konstantin'in annesi Helena'nın Filistin'e gittiğini ve orada Isa'yı üzerine gerdikleri haç'ı bulduğunuyazarak Hüseyin Çelebi'yi doğruluyor. Bizans tarihi üzerinde en eski ve öz kaynak olarak kabul edilen altıncı yüzyılın ortalannda yaşamış Bizanslı tarihçi Hcskiyos lllüstriyos, "Patria Konstantinoupoleos" adlı ve Roma'daki Angelica Kütüphanesfnde bulunan el yazması eserinde şunları söylüyor: "... ayrıca Konstantin iktidarı aldıktan sonraşehiriçindebirsukemcri inşaedilmişti. Bırdetbrum'daıki mıhvcrle, meşhursomakitaşından sütun ınşacdılmıştıki,bunun üzerinde halkına Giineş Tanrısı biçiminde birheykelidikilerektakdimedildi. Busatırlarınyamndacllcyazılmışvesonradanilaveedilmişbirdenotbulunuyor:Sü