Katalog

n Babamınöğretmenolmaarzusudaburadandogeçmiş aradan. Onun içın hcr !>cy çok canlı... ğuyor. IstanburataşındığımızdaŞişli HalkeÇökmüş, siyah saçlı gitti, bcyaz saçlı dönvi'nde(hâlâduruyor)akşamlanmcccanen(padü.Döndüğü giin hiç kafamdan silinmez. rasız) Fransızca öğretmenliği yapıyordu. (iiinBu tam Almanya'daki Yahudi kırımına düzdc ticaretle uğraşıyordu. Bir hcyecan taşıdekgcliyor. yordu. Atatürk'ü tanımıştı. Çubuk Barajında Nazizminenüstnoktası, Yahudi kınmı... AnAtatürk'lc buluştuğunda, onun iltifatını almışkara'ya rüzgânn gclişı, Ankara'nın bu rüzgân tı. Türkıyc Cumhuriyetini kııran adam bana iltialışı.Eh Almanyayaparsa,bizdcyapanz, fazla fat etti, nebüyük mutluluk dcr vc bundan hcyebir ses çıkmaz, diye düşünüyorlar. can duyardı. Tam o sırada da Alnıanya'da Nazizmden kaçan,içindcbirsürü Vahııdi'ninbııhınduIstanbul 'a geldiğinde Sirkeci 'nin hemen arğu insanlar grup grup l'ürkiyc'yc geliyor. kasındaki Aşir Efendi Caddesi'nde de birmaOğrctmenler, profesörler. ğazakiralıyor, ithalatyapıyorlngiltere'denipTabii. Amabukararı verenadamınadı Atalikgctirtiyor. Anadolu'nundokumatezgâhlarıtürk. Mustafa Kemal. Ötcki kararı vercn adana,evlerdekitczgâhlarahammadde olarak pamın ismi Ismct lnönü,dağlarkadar fark var. Bimuk ipliği satiyor.Zamanla para kazannıaya ri dcmokrat, öbürü nedirbilemiyorum. Oıa ben başlıyor ve başka bir dükkâna geçiyor. Aşir isim koymayayım, siz koyun. Zaten Atatürk ölEfendi Caddesi Nıımara 20. Iki katlı bir dc boddü, bizim kaderimiz değişti. Cîeldi Ismet, gitti rumuolanüçkatlıbirmağaza.Mancehster'dcn kısmet. iplik balyaları gelir, Anadolu'ya sevkedilirdi. Osmanbey Af itap Sokak 'ta oturuyorduk. Ben Cidcnlcr arasında başka tanıdığınız inŞişliTerakki'yegidiyordum. sanlar var mıydı? Orada ölcnlcr mcscla. Dayanamayanlar oldu. En genci 30 yaşınVergiy i ilk nasıl yaşadınız? daydı. 42'den 95'c 55 yıl gcçti. Ancak benimgi1942 Ekim ya da Kasım ayıydı. Başbakan bileri bulursun. Benim yaşım 71. Babam döndü Şükrü Saraçoğlu, Reisicumhur Ismct Inonü. vebirdahahiç bundan söz ctmek istemedi. Komisyonlar kurulmuş ve at'aki, hiçbır esasa Niçin? dayanmayankararlarveriyor." Bukadarverebilir" diyor, işteokadar! Varlık Vergisi'nin inBen en fazla bunun üzerinde duruyorum. sanın mal varlığmın bir parçası olınası lazım Yedek subuylık yıllarmda... Adamyükselişte. Yükselirkendebirinancı var. ama, varlığın dört mislini aşan bir rakam geliInançCumhuriyel.Cumhuriyet'teyeralıyorum ton çocuklarıyla. Oğlu Vedat ve kızı Leyla Alalon 'la. vcrdi babama. Adamcağız "Ben bunu nasıl bendiycdüşünüyor. Kendini vermiij vegüven ödeyeceğım, mümkiin dcği I, burıda bir yanlışduyuyor. Yeni bir dcvlet yaratılıyor.onagüven lık olmalı, cn az bir sıfır fazla olmalı" diyerek duyuyor, saygı duyuyor. 11izmct cdiyor. O hizeve geldi. Bir 16 bin lira bir de 64 bin lira. Iki aymetten huzur duyuyor. Belki parlamcntoya n yerden... Bütün varlığı 15 bin liradeğil. Evdckendini hazırlıyor. Partidcilcrlcyenadımlaratıkieşyalarımızaelkoydular Bütün eşya 1100 liyor. (CHP'de.)lliçbcklemediğibırdarbcyiyor. ra tutmuştu. O darbeyi anlamaya çalışırken kendini Aşkale'de buluyor. Kirada mı oturuyordunuz? Aşkale'den dönünce sıfırlanmış olduğunu Evkiraydı. Işyeride.Ticareteyenibaşlayan görüyor. Çünkü eşyası olmayan bir apartmana bir adamdı ama işleri iyi gidiyordu. Cemaatte dönüyor. Birmiktarcşyayısonraaldık. Bütün ycrı vardı, toplumda yeri vardı. C'uınhuriyet alanlardan tekrar satın aldık. Anncmin birkeI lalk Partisi'ndeisim yapıyordu. Ozuınankihcmant vardı. Kcmanına çok önem veriyordu. yecanla ckalliyetlerden (azınlıklar) de ParlaMüzchhcr I lanım diye, Türk bir hanım komşumentoda tcmsılcı bulunsun merakı vardı. Bir muz vardı. Ona teslim ctmiştı.Bu fırtına geçtikmilletyaratmahcyecanı vardı. Millctıyaratma tensonrageri aldık. Belki üçbeşsüseşyasınıda zamanıydı, Atatürk zamanı. Atatürk zamanı y3.ŞlTlCİ3.yQl, geri aldık. Beni asıl rahatsız cdcn yönü şu. Bir mülhişbirzamandı banasorarsanız. Hâlâncyifelaket gelmiş. 41 yaşında. 70'e kadar vaktin yorsak.yaşıyorsakbirazdaAtatürk'ünınirasınvar. Ycniden başla. Başlayamadı. Çünkü hazdan yiyoruz. 1942'de hiç anlamadığımız bu medemedi, anlayamadı, affedemedi. İhanet keolaygcrçckleşti. Adamınbülün varlığı 15 bin lilimesıni ben ondan duydunı. Dcvlet bana ihanet ra. Mağazası satılıyor, oradan45 bin lira. ç, ıkıcttı, ben nc yapabilirim dedi. yor. Tam 16bin lırayı ödüyor. 64bin lirayı ödeTartışıyormuydunuzaranı/.da? mek mümkiin değil,çünküyok. Tabii artık 171S yaşına gclıyorum. DclikanBabanızı nasıl götiirmüşlerdi? lı olmuşuz. Ben de hayatta nc yapabı lırim dıyc Evegcldiklerindesenitevkifcdiyoruz,A!>kadüşünüyorum. Mimarolmak istiyorumdcdim. le'yegideceksinaınaönceSirkeci'yegötürüyolyi ol, anıabcnim imkanlarıni yok dedi. Çalışruz demiijlerdi. Hergün evde pi^en yemekten man lazım. Bcnçalışınıyorum,yahutçalışıyosefcrtasıylaben tramvayla, Sirkeci'nin yanında rumamagerekeniçıkaramıyorum... Demirkapı dıye bir yere gelirdim. DeıııirkaYeniden döndü mii işe? pı'dan gcçerek bahçernsi ağaçlıklı birycregiMısırÇarşısı'nın karşısındabir han vardır. rerdik. Ağaçlarınarasınaçadırlarkurulmuştu. Orada asma kat, tavan yüksekliği 2 mctrc bilc Babamlarpolisdeğil askcrnczarctindcydi. Çaolmayanbirarakatta,delikgibibiryer. Hansadırlarda birkaçyüzkişi vardı. Birmanevitazyik iale 'deki toplama kampına götürülüyor... hibi Kilisli bir ağa idi. Ona bedavaya verdi, de vardı. Bak Aşkale'ye gidiyorsun, ne sakladostlukları vardı. Çorap ithalatına hcvcs etti dıysan, onu da çıkar ver demck istiyorlardı. amabirtürlübelinidoğrultamadı. 41 yaşında I lafladabirdcyoklamalaryapılıyordu. Baktılar sönmüşbiradamındramınıbenyaşadım. ki verecekleri bir !>ey kalmamış, vermcyenleri (,'alı<)maya mı başladımz? doldurdularvagonlara, gönderdiler. 1945'ın Mayısı'ndasavaşbitmiş, Almanya Aşkale'detaşkırılacakdediler. AşkaleErzuteslim olmuştu. l945'tchittiokul,l'!ylüTdcbcn rum'unbirkazası. Dağda. Üç giin sürüyorgi Q i y o r ( i U . . işegirdim. Karaköy'dcbiryabancışırkeHc^O diij. Oraya varınca da askere teslim etmişler. liraaylıkla. Postayagittelgraflarıal,memurlarapoğaçabörck 1200 kiiji olmusjlar. Aralarında bir tck Müslüman yok, hepsi hak Alaton'la Varlık Vergisi'ylealtüstolanyaşamınıkoal,ayakişleriyani.Lise bitirmiş adam ncyapar. Birazda Frangayrımiislüm.Oradandaçıkarıyorsunsisteminçarpıklığını. jk. sızca biliyor. Saint Michelle'i bitirmiştim. Bari askerliği üs(iaynmüslümleribitirmekistcdikleribelli. Icni/.Türkiyc'nin nercsindcndi? tümdenatayımdeyip21 yaşımda askere gittim.Gclibolu'ya... Kaç yaşındaydı babanı/. Aşkalc'yc gittinde? zaslen Ankaralıyiz. Annem babam orada doğdularvebüO scne, gayri müslümlcrc subay olma hakkı tamndı. Ameri40 yaşında Aşkalc'ye gitti. Nasıl dönecekleri dcbclli değil. iler. Kvlendiklerindc Istanbııl'agöçcdiyorlar. 1927'dede Üç giin sürcn bir dönüşyolculuğu. AnlaUıgınagörchayvanva kan'ıntazyikiylcordukabulcttı. 1948'dcsubay olmak üzerc loğnuışum. Dabam, Ankara'danIstanbul'ageklığinde23 ıdaymış. Yeni evli, lisey i bitirmiş, ufak tefek tıcaret yapı gonlarında. üidişte hadı iiçüncü sınıf yer vermiüler, dt>nü^tc askere giden ilk gaynmüslümler arasında ben de vardım. Yedck subay okulunatercüman diye ayırdılarbcnı. Ama ben [3abası,biıazguyri mcnkulleriulan,ccmaatin işleriylcuğ vagonbulamamışlar.hayvanvagonlarınatıkrnışlar. Aynen NaFransı/.cabiliyordum. GelenAmerikalı Subay, Majorllarloff, zi'lcr gibi...Şişli'yeAfitap Sokak'taki eve döndü. Ben oanihaıbirısi.Okullaro/aınancemaatokulu.Dedem,okuldaöğhaylışaşırdı. Kvvelabcnbuadamalngilizeeöğretmcliyimki tırlıyorum. Akşamüstü. Evdeniçeriyebeyazsaçlı.pejmiirde cnlcrın başı olarak idari birgörevdeymiş. Ankaru'daozabiradam giriyor. l'elakct birs.ey. Tanımıyorunı. Ben 15 yaşın ışimc yarasın dıye düşündü. Iki ayda onunlaanlaşabilecek kanüfusıınyiizdc 10'u Yahııdi. Samanpazarrnınhemcnaldar Ingilizceöğrendim. llayatımdaikıı.ş bana çok faydalı oldu. dayım. llcnüzbirscncgcçmışaradan vcv'okcanlıbir intibam ıbirYahudimahallesi vardı.Okukı,sinagogları,teşkilatı, Askerliklngili/ceöğretti. Isveç.sosyaldcmokrasıyi vclsvcçvar. Evin içine giriyor. Konuşmaya başladığı zaman tanıyolincyclcrbirtuplumsalörgütlcnmelcri varmış.Okıılunöğçe'yi. mrum. Çünkü sesi değişmemiş. Görünüşü değisrniş. Bir sene ıcnlerbaşıdiyebileceğimi/.rolübabamınbabasıüstlenmiş. "Babam Aşkale'den bir daha söz ctmek istemedi. Saçları bcmbeyaz olmuştu. 41 sönmüştü. Yenidcn başlayamadı, çünkü hazmedemedi, /ergisi affedemedi. "Dcvlet bana ihanet etti, ben ne yapabilirim'