Katalog

24 A G U S T O S 1997. SAY1 596 DERGIDEN Merhaba, Sanat eserlerinin yok olması ya da yok edilmesi hep insanın yüreğinde bir acı bırakır. Çünkü ölümsüzdür kafamızdaki sanat eseri kavramı. Yok olunca da ölümsüzlüğe olan inancımızdan da birşeyler kopar gider. Sanat eserlerinin bir kısmı gerçekten de ölümsüzdür. Özellikle de heykeller. Eski uygarlıklardan günümüze ulaşmış sayısız heykel vardır müzelerimizde. Oysa Türkiye de heykel nedense hep yok edilen, kırılan, parçalanan bir hedeftir. Tabii hep siyasi nedenlerle... Bu haftaki kapağımız, Kuzgun Acar'ın 12 Eylül 'le birlikte sakıncah ilan edilen bir duvar heykelinin yeniden gün ışığına çıkanhşının ö'yküsü. Kuzgun Acar 'ın Gönen 'deki DtSK tesisleri içinyaptığı heykel, 12 Eylül'le birlikte dönemin Balıkesir valisi tarafından sıkıyönetim kuralları geregince (!) söktürülmüştü. Çünkü işçiden ve sendikadan yana bir yapıttı. Ancak tamamen yok edilmesini önleyen de gene işçiler oldu. Merdiven altında yıllarca saklanan heykel, titiz bir çaba sonucu bulundu ve duvardaki yerine yeniden kuruldu. Heykel, 29 Eylül de lstanbul da Milli Reasürans Sergi Salonu 'nda açılacak "Bir Baskaldırı Simgesi: Kuzgun Acar " adlı sergide ilk kez tstanbullularla buluşacak. Musa Anter Barıs Treni bu hafta salı günü Brüksel den yola çıktyor. Trene Avrupa dan binecekler arasında 40 kadar yazar, sanatçı ve bilim adamı yer alıyor. Barış Treninin duraklan Köln, Viyana, Budapeşte, Belgrad, lstanbul, Ankara ve Malatya. 29 Ağustos 'ta Lstanbul'dada bir gün kalacak olan Barıs Treni 31 inde Ankara da, 1 Eylül Barış gününde ise Diyarbakır 'da olacak. Bu haftaki dergimizde "Barış Trenini Yoksulluk Karşılayacak " başlığını verdiğimiz araştırma Hülya Ergün 'ün bir çalışması. Küba Gençlik Festivali 'ne katılan arkadaşımız Hatice Tuncer 'in izlenim ve fotoğrafları bizde büyük bir Küba yolculuğu isteği uyandırdı. Canınızı sıkmaym festivale bir dahaki senelerde katılmak yine mümkün. îyi bir hafta dileğiyle... tpek Çalışlar CUMHURİYET DERGİ İMTİYAZ SAHİBİ BERİN NADİ • BASAN VE YAYAN: YENİ GUN HABER AJANSI BASIN VE YAYINCILIK A.Ş. • GENEL YAYIN YÖNETMENİ: ORHAN ERİNÇ • GENEL YAYIN KOORDİNATÖRU: HİKMET ÇETİNKAYA • YAZIİŞLERİ MUDURLERİ: DİNÇ TAYANÇ, İBRAHİM YILDIZ • SORUMLU MUDUR: FİKRET İLKİZ • YAYIN YÖNETMENİ: İPEK ÇALIŞLAR • GÖRSEL YÖNETMEN: AYNUR ÇOLAK • REKLAM: MEDYA C Kuzgun Acar 'ın Mrleşik Metul /$ Sendikası 'na ait Gönen 'deki dinlenme tesislerinde bulunun heykeli 12 Eylül'de sökülmüşlü. yerinialmıştı.Sankibirmucizeyaşanıyordu. Duvarın yan tarafından son parçalar yerine konunca bir sürpriz ortaya çıktı. Otomobil parçalanndan, civata, yay ve demirden yapılanbu insan figürü Kuzgun Acar'ın takendisiydi. Imzasınıbuheykelleatmıştı. Duvar heykelinde çalışma dünyası, işçiler vc üretim anlatılıyordu. Maden işkolunu anımsatması ıçin otomobil parçaları,zincir, demirparçaları kullanılmıştı. Amelic Edgü ertesi gün Gönen'den ayrılırken Kuzgun Acar'ın sergisinin artık hazır olduğunu düşünüyordu. Dörtsenelikbirçahşmadansonrasergınınaçilmasınoktasınagclinmiijti: Eylül 1997*yihedefledi. Kuzgun Acar gibi tei ve metal malzeme kullanarak heykeller yapan ve bu yıl açtığı "lçindeki"adlısergisiyleövgüalansanatçı Suzy Hug Levy heykelin galeriye yerleştirilmesini kabul etti. Artıksergi açılabilirdi. Ve serginin kesin tarihi belirlendi: 29 Eylül. azdı. Ondan kalan her anıyı, her çivi ve rengi korumak gerekiyordu. Ama Onat Kutlar'ın bu dileğinin üzerinden geçen dokuz yıl boyunca Kuzgun Acarbirazdahakaranlıklara gömülmek, biraz daha yok olmaktan kurtulmayacaktı. 1988yılındaGaleriMD'deaçılan sergi de son sergi olmuştu. Onat Kutlar ve Kuzgun 13 metrelik heykel sergide Yinc de bir engcl vardı. Gönen'deki heykeli galeriyegetirecektı. 13 metrelik bu heykeli lstanbul 'a taşımak, galeride sergilemek çılgınca bir dü^ünce gibi gelse de, bu hcykel olmadan serginin de olmayacağınainanmıştı. DlSKyöneticileribuna izin verir miydi? lstanbul'a gelinee hemen aradıgı DİSK Genel Başkanı Rıdvan Budak öneriyi memnuniyetle kabul etti. Ancak tesisler ve dolayısıyla heykel DlSK'ebağh Birleşik Mctal Işçileri Sendikası'na aittı. Onlardan da izin almakgerekiyordu. SendikaBaşkanı AliRızalkisivri'nin decevabı olumluydu. Türk heykel sanatının cn önemli isimleri arasında yeralan Kuzgun Acar, heykel sanatının klasik üsluptan modern ve soyut bir düzleme taşınmasında, hareket, kütle, hacim, malzeme vc anlatım olarak özgürleşmcsinde bir dönüm noktasıydı. Kuzgun Acar, Türk heykelinin başkaldıran ruhuydu. Onat Kutlar, 1988 yılındabiryazısında: "Yaşamı boyunca Paris'ten Hakkarı'ye kadar başkaları icin koşuşturmaktan kendi yapıtlarını korumaya vakti olmayan, ayrıca inanılmaz bir hoyratlığın, cehaletin ve saygısızlığın en ortalıkyerdeki yapıtlannı bile yok ettiği Kuzgun'dan kalan her anıyı, her çivi vc rcngi, çok kimsenin farkında bile olmadığı 16 mm'lik filmlerini bulmak, araştırmak, korumak ve en önemlisi gelecek kuşaklarımıza göstermek zorundayız. Ycry üzünde Kuzgun gibi bir sanatçısı olan ülke öyle çok degil." demişti. Evet, Kuzgun gibi bir sanatçısı olan ülke "Blr başkaldırıydı Kuzgun" Ikinci eşi Bıge Berker ve Akadcmi'den ölümüne kadar 27 yıllık arkadaşı grafik sanatçısı Mcngü Ertel.birbirlerinden habersiz, Kuzgun Acar için "O bir kuyrukluy ıldızdı" dıyorlar "Obirkuyrukluyıldızdıdünyamızdan geçiveren. Ne şanslıyım ki gcçip giderken kuyruğu dokunuverdi bana" dıyor Bige Berker. Mcngü Ertel ise sadece onun gözkamaştıran parlakhğına dcğil bugüne kalana bakıyor:"Obirkuyrukluyıldızdı.Gökyüzümüzü parıldatmıştı. Ama bugüne biriki yaldızıkaldı sadece". Kuzgun Acar bir şubat günü doğmu'jtu. "Doğduğumda Boğaz'da buzlar falan varmış"demıştı birgörüş.mede. Soğukbirdünyaya gözlennı açmıştı. Yüreği sıcacıktı, kıpır krpırdı. Ama bu dünyay ı ısıtmaya yetmedi sıcaklığı. Yine soğuk bir şubat günü ayrıldı bu dünyadan. O mu ısıtamadı dünyamızı bizmionunsıcakhğınıhissedemedik? Ölümünden sonra Akademi'de yapılan tören sırasında Mengü Ertel, törendekilere seslendi: "Sağlığında almadınız içeriye şimdi ölüsü önünde saygı duruşundabulunuyorsunuz". Bu yakınlarının ve dostlannın Kuzgun Acar'a yapılan bir haksızlık olarak kabul « * • Amelic Edgü, bir dedektiftitizliğiyle buldu 'kaytp' duvar heykelini. Acar 'ın heykelini özenle kuldırıp saklayan işçilerden Oktay Niğde. KAPAK FOTOĞRAFI: ARA GÜLER