Katalog

CUMHURİYET DEI göstcrdiği eleştırel ve dıkkatlı tutumundaı sıy ırmayacak. Ancak böy le bir ılintiyi kı duğu bilimscl oran vc rakamlarla ortaya ko yor açıklamak vc kanıtlanmi!» her detayı kamuoyuna sunmak da bilımın içindc taşM görevlcrdenbiri. Araştırmalarda inanmay larla ilgili veriler vc sını flandırmalar yok ç kü konunun aynm noklası inanç vc türlen insan üzcrinde yarattıgı olumlu veolumsy; kiler. Zehir mi, terapi mi? Son zamanlarda güçlencn 'dini inanci ı lam i nsanlar, daha güçl ü bir varlık ya da e jinin güvenccsındc ruhsal vc fızıksel sağh nnı korumada diğerleri kadar zorlanmıya kanısı cle alınmaya vc incclcnmcyc dcğc konu.Çünkü dinçokuzunbirsüredırbire vctoplumsalgelişmclcrizchirlcycnhatt dürcn faktör olarak karşımızdaduruyor. Y miş,gelişmişinsanlansakatlayan,anİ2ulı !}ünmcktcn, sorgulamaktan böylcliklcdej: lemekten alıkoyan bir faktör... Burada clc alınacak konu isc dinin psik jık etkilen. ürneğın din psıkolojık anlaı kazançmı,kayıpmı?.."Din/lnanç, ruhsal zura zcmin hazırlıyor hatta onu destckle oluşturuyor mu?" sorusu günümüzdc eğilımlcnn bunca arttığı hatta ycr ycr vc man zaman ölçüsünün kaçınldığı dünyaı dasık sık sorulmakta. Vebu sorununyaniı bctte bilimscl yani psıkoanalitik yönteml aranmalı. Freudcubakışagörcdın,kesinliklccvrc birbaskı nevrozu. Çarcsız çocukluk döno rinde her^ey i yanıtlayabilen, korumacı, y; nılabılecckbirbabaardyışınınyctışkinliki sonaerdırılemeyıpsürdürülmcsisonucıı doğmuş birkavram. Bugörüij, 1976 yılı Psıkoanalitik uzmanı Tilmann Moscrtan dan'Tanrı Zchirlcnmesi'adıaltındakitaf tınldı ancak bcklencnyorumvcaçıklıği} remediği eleştirilerden vc okuyanlann tc lcrinden anlaşıldı. Moscr, din olgusunu ud'un tcorisine günümuzkoşullan bağlaı da oturtmuş ancak bunu yaparkcn, ilk ço< luk döncmlcnne ilişkın vurguyu tcmcl a], sorunu çok basıtc ındırgcmıştı Dini.ciddi birbaskı faktörii olarak alan ud gıbı birçok bilim adamıoldu. Dinhakk farklı yorumlaryapanlarda. 1955yılında koanalıtık uzmanı Kbcrhard Schaetzing,d homoseksüalıte'nın temel ctkcnı olduji açıkladığıbirkitapyayımladı. BukıtapU cinselliğibiranlamdayasaklayanyönuyk sanıkcndıcinsineyöncltcnunsur olarak ( yakonuyordu Dınimazoşızminvcsadü çıkış noktaları olarak clc alan ara^tırmaı oldu. Din adamlarını katcgonzc edcn ara malar,kitaplaryayımlandı. Bu uçörnekl dc görüldügu gibi, olaya farklı yaklaşı miimkün. Ancak bizim konumu/dini rod mek adına bırtakım vcnlcrc dayanan (biliı kabuledilendemiyoru/Jsonuçlarasanlı; hatlamak dcğil, dinin ınanan insan üzcrin etkısini arastırmak. lilbettc nevrozlarda birçok psikolojikt ninbirdengözönündcbulundurulmasıg kiyor. Sadece baskıcı ve cezalandırmayı alan, korkuı salan bir dini eğitimin, bdz sanlar üzerindc ağır etkilcri olabiliyor. An buetkınınyanetkılerlegüçlcndirilipgüç dirılmcdığı dc ncvrozu oluşturan ctkcnlcr sında. Kuvvetlendıriciyankoşullaroldu| da, bu tür bir dini cğitim ciddı oranlarda /: lıctkılcrbırakıyor. Ncvarki yankoşulları lı olduğu zaman psıkolojık açıdan bcn/cı ralara neden olmayabılıyor. Inancın ha.sta cdip ctmcdiğı konusı Amenkalı psikolog ve araştırmacılartar. dan yapılan çalışmalarda, özellikle dc a bif bılımadamı olduğunu vurgulayanAI Ellis'in çalışmalarında, ağır dinı cğitir baskıların psikolojik hastalıklara yol * şcklındc bir sonuç ortaya çıkınıştı. Aı Fas'ta bir Ramazan günü namaz kılan kadınlar. (Nationul Geographic Dergi'sinden) Dinde tehlike sının P sikolojiçevreleri.diniuzunzamandır gereken dcğer veri lmeyerek gözden kaçırılmıy, ruhsal ve fiziksel sağlığımi7 açısından öncmli vc kimi zaman pozitifkimi zaman da negatifbir faktör olarak yeniden kcşfettiler. Ve inançla rııhsal/f ı/ikscl saglık arasındaki yakın ve olumlu/olumsu/111;>kıyı ırdeleyen sayiMzaraijtırmayıbırazçekıngenbırazdaıçsclbırdirençle elealdılar. Din nerede venereye kadar insanlarda olumlu, ruhsal açıdan dırcnç sağlayan bir etki yaratıyor, hangı noktadan sonraonları kıtlclcr halindc normlarındışınata^ıyordu? David Larson tarafından, 19781989 arasında yapılmi!} ve yayımlanmış araştırmalardan derlenerek yapılmış. Bu araştırma sonuçlarına göre dini inançlan yoğun kişılennyüzdc 84'u sorunlar kar^ısında olumlu tavır ve düşüncelcrıni koruyabiliyorlar, yüzde 13'ü sorunlar karşısında tavır takımrkcn inanısından etkılenmıyor, yüzde"? kadan da ınancı nedenıyle olumsuztepkılervenyorvcınançbudurumda Bir rltüel olarak din Dini inançları güçlü olmayan insanlarbılc döncmdonem dinin özcllikle ritüelyanınıkullanarak,duactmck, ilahi söylemek ya da toplu halde dını söy lcsilere katılmak vebu söyleşileri dınlemek gıbı, kendılerınde olağan dıs,ı bir güçbulduklarını söyliiyorlar. Bugüç, bazcn bir güven duygusu bazen yalnızliğın bırden yok olup gitmcsi ya da bir yardım elının uzanacağına inaıırnak ş.eklinde nitelenebiliyor. Daha büyük birgücün ya da enerjinin, ınannıayan insanlarda nasılhısscdildiğincdair bir araştırma, llarvard kardıoloğu ve 'Inanç Yoluyla lyıleştırmc' isımlı kıtabın yazarı Herbert Benson tarafından anlatılıyor Benson'agörebirduanınya daayetlerdızınınınsüreklıveyoğunlaşarak lekrarı insandakı gerılımi yok ediyor, rahatlamayı vehuzursuzluklannakıpgıtmcsinısağlıyor. Dinı inanışlann günümüz insanları larafındankabulüvepsıkolojı/fızıksel iyileşme arasındaki orantının ortaya konuijbıçımındekidetaylandırmagündengüne7cngınles.ıyor. Böylcçalışmalardan biri National Instıtute for 1 lealthcare Research (Rockvılle/Maryland) U7manlarından klinik psikolog Tayland'da Hudistler bir dini ayinde. sağl ığa zararlı bir biçime bürünüyor. Bu yaklaşik 10 yılı kapsayan geniş alanlı araştırma sonucu da katılanlann inançlı olanlarınınhemalkolhemdedığerbağımlılıkyaratanmaddelerceğilimliolmadıklannıjntihar ve boşanma oranlarının düşük olduğunu ve ınanması zoraneak dahadüzenli ve 'sorunsuz' olarak nıtelcdıklcn bircinsel yas.antıya sahip olduklarını ortaya koyuyor. Bu aı ajjt ırmalar sonrasında uzmanlar bir noklanın altını önemle çı/iyor ve ınancın olumlu ya da olumsuz etki oluşturmaMndajnancıntürününctken olduğunu vurguluyorlar. Günahlan yii/ündcn tanrı tarafından !,iddetlecezalandırılacaklarına ınanan insanlarda inanç, dahıl oldukları cemaat tarafından da duygusal bir ortam oluşturarak depresyona, korkulara, saldırgunlığa ve psıkosomatik hastalıklara neden olabiliyor. Butürinancıneylcmiteşvık eden ınanç türü olduğu da özellikle gö/dcn kaçınlmamalı. öte yandakorkudan çok sevgı ılı^kilı dini inanç, insanların hatalarını ve yanlışlarını affcden, bağısjlayan vc yardımçı bir Tanrı imajı, kendını güvende hissetme konuınunu bcraberındc gctırerek inancın yaijama pozitifbiretken olarak yansıma.sınısağlıyor. Bunoktada'Onedersc olur' bakış açısı hakirn. Eylemden çok,güvendolubırbckleyışvar. Inanç sağlıkalanındaıyilcştmcıetkcn olarak da bu tür inançlarda ortaya çıkıyor ve kendını güven vetcvekkülıçindeTanrı'nın ellerine bırakan hasta, doktorununda'yardımlarıyla'çokdahaçabuk iyileîjebilmezeminine sahip oluyor. Psikoloji seküler bir bilim Psıkolojının bugune değin, dinle bağlanUİı olmayan, pozıtıf vc seküler birbılımolmaktanduyduğuonurelbettesurüyor. Buyenialanlabağlantı.psıkolojıyı şımdıyc kadar din karşısında