Katalog

27NİSAN 1997. SAYI 579 15 PAZARIN PENCERESINDEN Biz kimiz, kimin nesiyiz? SKLÇUK EREZ "?**% ergama'nın Beledıye Başkanı Sefa <£J^Taşkın Kuzeybatı Anadolu'nun tarıhi, ; %?•/ kültürünün kökleri ve bugüne kadar süregelmiş özelliklerini incelemış ve hoş bir kitap yazmış: "Mysıa ve Işık İnsanlan". (Sel Yayıncılık, 1977) Bir yerinde şunları anlatıyor: "Kestel Deresi, Bakırçay düzlemine doğru koşarken bir yanına erişilmez Bergama Kalesi'ni, diğer yanına eğrı Hula Bayn'nı alır... Bazen 'h', bazen 'k' sesiyle söylenır. Kimi Hula der klmi Kula... Hula da çok eski bir sözcüktür. Hitit zamanından kalmış çıvi yazılı belgelerde "Hula" Anadolu içlerinde bulunan bir tanrısal dağdır. Hula sözcüğüyle bağlantılı Hulana bir ırmak adıdır. Bazı Batılı araştıncılar, Çarşamba Ovası'nda akan çayın Hulana olduğunu belirtirlermış... H. Ertem'e göre Hulana, Hitıt yazılarında 'Sarı Irmak1 anlamına gelen işaretle yazılır... B. Umar, 'hula'nın 'san' anlamını verdiğini, F. Storke de 'hulana'nın 'yün' demek olduğunu belırlemiş. Hula ya da Kula günümüz Türkçesi'nde de kullanılıyor. ...Kızıla çalan sarı tenli atlara Kula deniyor... Ege Adalan'nda ve Batı Anadolu'da yaşayan Rumlar bağ konutlarına, kır evlerine 'kula' deıier. Yunan anakarasında kullanılmaz bu sözcük, çok eski, Anadolu kökenll olmalı..." Taşkın, Bergama'ya ve Hula'ya adlarını Luvi'lerın verdiğini belirtmekte ve "Yurdumuz bir kültürler harmanıdır" demektedlr. Hüsrev Hatemi'nin Kimlik Kuyu'sunda da (Arma Yayınları, 1996 Istanbul) bu yargıyı destekleyecek güçlü deliller vurgulanıyor. Turkolog Prof. Louis Bazin'in 1994'te Fransa'da yayımlanmış olan "Türkler, Doğu ve Batı, Islam ve Laiklik (Editions Outrement)" başlıklı bir kitabından şunları aktarmış Hatemi dostum: "Türk Ulusları deyimi, günlük konuşmalarda kullanılır ve kısalmış olarak şu anlama gelir: Çok geniş bir halklar topluluğu. Konuştukları dıller, diğer kültüıierle yüzyıllar boyunca temas ve göçlerle coğrafi yayılma sonucu lehçe değışıkliklerine uğrarnış tek ve ortak bir dılden gelir. llk Turkler Çin tarih yazınında 5. yy ortasında belirmektedırler. Bir aşıretler konfederasyonu halınde çoban ve savaşçı kabileler olup Altay Dağlan'nın güney eteklerinde yaşarlardı. Demircılikte ünlü idiler. Ata olarak ölüme terkedılmiş genç bir savaşçıyı kabul etmekteydiler. Bir düşman boyu ile savaştıktan sonra ölüme terkedilen bu savaşçıyı dişi bir kurt alarak Turfan'ın kuzeyındeki bir mağaraya götürmüş ve bu kutlu savaşçıyla izdıvacından on erkek çocuk doğurımuştu. Bu çocuklar o havaliden kızlarla evlenip çoğaldılar." Hatemi, efsaneyi iyi yorumluyor, şöyle diyor: "Bu efsane, günumüz Türkiye'sinde ultraulusçuların Bozkurtlar'ında yankılanıyor. Fakat bu eski efsanenin bir yönü daha vardır. Bu efasenede Turfan Bölgesı'nin kızlarıyla evlenmekten soz edılıyor. Turfan Bölgesı, TurkUygur yayılmasından önce HintAvrupa Kökenlı halklarla meskun ıdı. Şu halde Türkler'in ıleride de mesela Osmanlılarta devarn ettirecekleri ekzogaml (başka uluslardan olanlarla evlenme) uygulamasının tıpık bir ömeğini bu efsanede görüyor... Turfan Bölgesı'nin HıntAvrupa kökenli protoTurk halkı ile Altay kokenli halkın (Türk) alaşımının efsanesini duyuyoruz." Turfan Bölgesı'nde bir adıyla Toharıstan'dakonuşulan HintEvrupa dılı neydı? "Cambridge" Üniversitesı'nın arkeolojı hocalarından Colın Renfrew, "Archeology and Language" başlıklı kitapta (Buttler and Tanner, Londra, 1987) bu konuda şu bilgileri verır: "..Altay Dağları'nın ve Pamırler'in doğusunda, Ipek Yolu'nun ustünde, bugün Sınkıang olarak anılan bölgede .. ılgi çekecek bir kent uygarlığını sürdürebilecek uygun doğa koşulları hüküm sürmekteydı. Buralarda bulunan Toharya ya da Turfan yazılı belgelerınin Kuzey Hindistan'da geçerli Brahmı alfabesiyle kaleme alınmışlardı. Bu yazılı belgeler, iki Toharya yazısının bulunduğunu ve her ikisinin de HindAvrupa diller grubuna ait olduğunu yansıtmışlardır. Sekiz'e 'okt', dokuz'a 'nu', 100'e ise 'kant' demektedırler.. Dahası da var: Bunlar HintAvrupa dıllerinın, aralarında Iran ve Hint dillerinın yer aldığı satem gurubundan değıl Grekçe, Italyanca, Almanca, Fransızca gıbı dillerin bulunduğu centum grubundanmışlar... Prof. Renfrew, aslında bu kitabını HintAvrupa dillerinin kökeninin 'Anadoluca' olduğunu savunmak için kaleme almıştır: Yazara göre, yaşları radyokarbonla saptanmış hubutat örnekleri vb., insanlann önce Anadolu (Çatalhöyük'te I ö . 70006500) SuriyeFilıstin gibi bazı yerlerde ilk kez tarımcılığa, hayvan beslemeye ve buna bağlı olarak yerleşik yaşamaya başladıklarını, zamanla tarımın Anadolu'dan Yunanistan ve Balkanlar üzerinden Merkezı Avrupa'ya oradan da Avrupa'nın her bir yanına dağıldığını göstermiştir. Buğdayın ve arpanın llk kez Anadolu'da ekilip blçildikten sonra Yunanlstan'a ve Avrupa'ya taşındığı anlaşılmıştır. Yerleşik yaşam tarzı, tarım va hayvancılık külturüyle beraber bu kültürün benimsendiğı bölgelere, bu kültürün bir parçası olan Anadoluca'nın da taşındığına ve yüzyıllar süren bu yayılma süresince ondan ayrılıp, farklılaşarak şekillenen HintAvrupa dillerinin kaynağının Anadoluca olduğuna ... > Ruhugül Aydoğdu, Perihan Günay, Tülay Güripek. Onların şikayetleri hep aynu "Sizi telcfonda rahatsız edenler oluyor mu?" sorusuna herkesin yanıtı aynı. "Ohoooo...!" Eskiden,yanibilgisayarsiteminegeçilmeden sayısız"sapıkları" vannış. "özelliklegeceleri sürekli arayıp küfrederlerdi. O zamanlar, abone telcfonu kapatmadığı sürece tclefonkapanmıyordu.Telefoııukapatsınlardiye ikna ctmeye çalıştıkça daha beter küfrediyorlardı. Telefon sürekli meşgul kalırdı. Sadece küfretmekıçin arayanlarvardı. Aklınızahayalinizegelmeyecekküfürlerduyduk. Şimdi telefonukapatıyoruzvehatkesiliyor. Ayrıca eskisi kadar çok arayan da yok." dan. Servis olarak, insanlann ev adresini verme hakkımız yok, bu yasak, illa vcrin diyc ısraretmeninneanlamı var. "lşyeri abonelerimizden şıkayetimiz var. lşyerleritelefonlankışiad!annakayıtlı,öyle oluncaçok bilincn özcl okullann, televizyon kanallannın, eczanelerin, radyo istasyonlannıntelefonlannıbulamıyoruz. Yapılacakşey çok basit. Özel okullann, televizyon kanallannın,radyoistasyonlarının sahibi olankişiler PTT'ye başvurup çok az miktardabir parayla telefon numarasını kurum adınakaydettirecekler. "Büyük kuruluşlann hiyerarşik yapılarını bizc bildirmemeleri de sorun yaratıyor. O zaman da büyük zorluk yaşıyoruz. Bir şirkct tclefonu soruyorlar. Karşımıza 50 tane numara çıkıyor. Hanginumarahangibirimindirbilmiyoruz." lnci Kartal, yanındakıduvardaasılı listeyi göstenrken, "Burada her operatörün günde ne kadar abone aldığınıgörüyoruz. 118servisine saatte 27 bin ile 40 bın arasi abone başvuruyor. Bunlannsadece 6 bin 500,7 binine eevap verebiliyoruz. Bir operatör, günde ortalama 500 kışıylc konuşuyor. Zor bir iş, bu nedenle abonelerden istediğimiz operatörlerimize hangi numarayı ıstcdikleriniaçikvenetbirşckilde ifadeetsinler. 118 servisi paralı bir servis, normal telefon konus.masının üç katı parayazılıyor. Numara açık ve net bir şekilde ifade edilmediğinde hem abone açısından masratlı hem sıradaki insanlan çok bekletıyoruz." Operatörlenn 'karsjda' kelimesı 118do260kadın... Kadınlar ^erviste erkek olmaması nedeniyle çok rahat hareket ettiklerini dile getiriyorlar. Kimileribudurumdançokmemnun, kimilcri ise crkeklerle çalışmanın daha iyi olacağıkanısında. Operatörlü özel hizmet servislerinde çalışacakisteklielemanbulamadıklarından yakınan Abonc Tahsis Proje(ATP)GrupBaş MühendisitnciKartal: "F,n az 200 elcmana ihtiyacımızvar. Enson I988'de elemanalındı. 1988'denbu yana hem abone sayımı/ arttı hem de emekli olanlarıtnız." 128 terminalin bulunduğu 118 servısindc toplam 260 kişi hizmet veriyor. Bu260kis.ininbirbölütnü haftanın her günii beşbuçuk saat çalışırken, birbölümü de haftada (i gün, giinde 8 saatçulı^ıyor. Kartal."Elemanlahmızınyaklaşık yüzde 20'sı sürekli ızinlıdır. 118,24 fncg Karta/ ne çok sinirlcndiginı söyleyen Kartal sözlerini ^öyletamamlıyor: saat hizmctvercn bir servis olduğu için '" Karşıda' çok göreccli bir kavram. Adam izinleri tümyılayaynuıkzorundayız. Bizim Anadoluyakasındaoturuyor, Avrupayakaelemanlarımı/ın bayram, yılbaşı tatili olasında işyeri vardır."Karşıda" onun için cvmaz.Onedenleçalışanların yüzde 10'uyıllık deyken Avrupa yakası, işteyken Anadolu yaizinkullanır. Doğumiznineayrılançokolur, kasi. Ve Mehmet Yılmaz, Orhan Şahin gibi hastalanıp rapor alan olur" diye konuşuyor. isimlerden Istanbul 'da onlarca var. Abonc, bu Eleman azl ığından dolayı abonelere rahat isimlerde bir insanı arıyorsa kişinin oturduğu hizmet veremediklerını belirtiyorlar: "f îüyerhakkındamutlakabelirleyıcibilgilervernün yoğun saatlerinde 4050 abone sırada meli." bekliyor. Türk Telekom olarak çağ atladık Çokbaşkabirdünyaonlannki.lşleriinsanama 118 servisini düzene koyamadık. la, insan sesiyle. Veçokhızlı olmakzorunda1935'lerdenberi hizmet veriyoruz, 1983'te lar. Bir gülüyorlar, bir sinirleniyorlar. Ama bilgisayar sisteınine gçtik. 1988'de 350 bin çok da fazla yakınmıyorlar çünkü yakınılaolan abone sayısı şimdi 3 milyon. Hürriyet rakyapılacakbirmeslekdeğilbu... Gazetesi'ninl965yılınaaitbirkupürüşöyle: "118 Türk Telekom bilinmeyennumaralar Aboneler 01 hizmctinin sürekli meşgul çıkServisi buyrun." masından rahatsızlar." "lyigünler, HaticcTas, an'ın adresini..." lnci Kartal 118 servisinin abonelerden "Adres vermiyoruz efendim." kaynaklanansorunlannıdaşöylesıralıyor: "Amaçokönemlı." "Bizbilinçsizabonedenşıkayetçıyiz. Bizi haksız yere itham altında bırakan ınsanlar inanılmaktadır. HintAvrupa dillerinin kökeni bu görüşe göre. eskiden sanıldığı gibi Karadeniz'ın Kuzey'inde bir bölgeden ya da bugun Almanya'nın bulunduğu alandan degıl Anadolu'dan kaynaklanmaktadır. Bütun bu bilgılere bakarak soralım biz kimiz? Orta Asya'dan gelıp Anadolu'yu fetheden bir avuç cengaverden mi türedık? Görulüyor kı Orta Asya'da bıle HintAvrupa dıllerini konuşanlarla iyice karışıp gelmiş o cengaverler Anadolu'ya... Anadolu'da ne yapmış bu cengaverler? Hitıt, Luvılı, Arap, Ermenı, Kurt, Haçlı Seferı askeri, Balkanlı, Rusyalı devşirmelerle evlenip karışmışlar. Sadece onların DNA'larını ve damarlarımızdakı asaletını bu karışımın zenginliğınden alan kanımtzı taşıyarak değıl, bundan 8500 yıl önce HintAvrupa dıllerıne kaynak olmuş Çatalhöyük Medeniyeti'nin (evlerinin duvarlarındaki desenlerı, nakışları) izlerıni bugünku kültürümuzde (kilimlerimizde) sürdüren anlı şanlı bir milletız: Şu ana kadar işledığımız en buyük ayıp, Hacca gıttığimızde, Kurban ve Şeker Bayramları'nda, mevlttlerimizde sadece ecdadımızın bir bölümünün ruhuna fatiha okuyup, Turfanlı, Çatalhöyüklü, Hititll, Luvili, Ermenl, Grek atalanmızı unutmamızdır. Tanrı bizı asıl bu nedenle başımıza koktendıncıleri musallat ederek cezalandırıyor! ^