Katalog

o> DERB'I Wtm PARASIZ PAZAR EKİ 4 Ç0K ÇİZGİ ÇOK HAYAT... "Ben yaptığım şeyleri satmak istiyorum. Kendimi satmak istemem." Böyle diyor geçtiğimiz günlerde ölen Roland Topor... Türkfeministleri çokyakın zamana kadar yerli seleflerinden habersizdi. Ama tarih deşilince sayısız feminist çıktı gün ışığına! 10 OSMANU FBMİNİSTLERİ ZEYTINDEN OKUNAN TARİH... Tarih I.Ö. 400'lü yıllar. Yer çok eski bir zeytinyağı atelyesi. Arkeologlara göre bulunan tabaka I.Ö. 494'de lyonya ihtilalinde boşaltılmıştı. Geridc kalmış bir sepet zeytin ise herşeyin "tam işlem sırasında bir kış günü" alelacele terkedildiğini gösteriyordu. Bir Klazomenaili, Perslerden kaçarken, yağını elde edemeden bırakıp gitmişti zeytinleri. ASUMAN ABACIOĞLU JL .0.6. yüzyıldan kalma bir sepet zeytinin böylcsine draH matik öyküsü olabileceği kimin aklına gelirdi? H Arkeologlar, 2600 yıl sonra artık bir karbon yığınına dö• nüşmüş yoğun zeytin taneleriylc ilk karşılaştıklarında ne anlam vereceklerini bilemediler. "Herhalde burada bir öbek zeytin saçıldı" dediler. Kazınca daha eski tarihli bir tabakaya ait bir zeytin sepetiyle karşı karşıya olduklannı anladılar. Bu kez bir evin kilerinde olduklannı sandılar. Aynı tabakada bulduklan çukurlar vc diğer malzemeler yoluyla bunun bir zeytinyağı işliği olduğunu anladıklarında işin seyri değişti. Bir sepet zeytin, bu işlikte sıkılıp işlenerek zeytinyağı elde edilmek üzere oradaydı. Ama niye yağı elde edilemeden, öylesine alelacele terk edilmişti? Işte bir sepet zeytinden tarihi okumaya, arkeologlar bu soruyu sorarak başladılar. Tarih I.Ö. 400'lü yıllardı. Yani lyonya ihtilali dönemi. Öyle bir dönemin atelyesiydi bu. Arkeologlar, o tabakanın I.Ö. 494'de lyonya ihtilali sırasında terkedildiğini biliyorlardı. O bir scpct zeytin, bu atelyenin "tam işlem sırasında bir kış gününde, zeytinin hasat zamunında bir gün", aceleyle terkedilmek zorunda kalındığını gösteriyordu. O bir sepet zeytini bir Klazomenaili yurttaş, Perslerden kaçarken, yağını elde edemeden bırakıp gitmişti. Oykünün başlangıcına bakmak gerekirse; lyonyalılar, 546'da ülkelerini istila eden Persleri başlarından atmak üzere 500 ya da 499'da Milet'in önderliğinde başkaldınyor ve gidip Sart'ı, yani Batı Anadolu Valisi'nin oturduğu merkezi basıyorlar, kenti yakıyorlardı. Ondan sonra savaşlar devam ediyor, Persler toparlanıyor ve ilk önce Phokaia ve Klazomcnai'yi işgal ediyorlardı. Savaş 494'e kadar sürüyor, 494'te bu olayların "müsebbibi" olan Milet taş taş üstünde kalmayacak şekilde yerle bir ediliyor, halkı öldürülüyor ya da sürgüne gönderiliyordu. Milet'in bu aciklı düşüşünü, Atinalı yazar Phrynikhos, "Miletos'un Zaptı" tragedyasına Devamı 18. sayfada