Katalog

CUMHURİYET DEKGİ Bugüne kadar 300'ü aşkın kitapla resmi tarihin karşısına dikilen bir yayınevi, "Belge." Sahibi Ayşe Zarakolu yazann "düşüncesini açıklama", bizlerin "öğrenme" kendisinin de "yayınlama" hakkını savunuyor. Bu yüzden de bir ayağı cezaevinde yaşıyor... 12 Mart'tan 12 Eylül'e ve bugüne yani Türkiye'nin yakın tarihine denk düşen özel tarihi "özgürlüğü" ve "banş"ı taşıyor... Anneniz neyi yaşayabilirdi ya da babanız... Annemanaokulundanbcrilngilizceeğitihaldc. Evimize üç dört gazete girerdi, Vatan, mi görmiiş bir insan. Dedem eğitimine biiYcni Sabah... Onları okumaktançokhoşlayükbirözengöstermiş. Dostoyevski'yi Inginırdım... Belleğinizde yer edinen cn öncmli haber lizce okurdu. Farklı bir ortamda, kendisini entelektüel olarak çok iyi yetiştirebilirdi. Nıhangisiydi? Kore Savaşı ile ilgili haberleri okurduk ve hilıst biri olan, pek öyle kilap okumasa da dergi ve gazetelerden politikayı iyi izleyen kardeşimlc bana, o çocuk dünyamızda çok korkunç gelirdi savaş. Kendi aramızdakonu babam yalpalayan politik tutumunu sağlıklı birnoktayaoturtabilirdi. Hiçbirşeyyapmaşurduk.EğerbirsavaşolursakardeşimVeysa bıle iyi bir politik refleks gösterebilirdi. si'yi(VeysiSarısözen)neredesaklayacağıAma Anadolu'nun o silikliği bu insanların mıdüşünürdüm. Antakya'da doğmuş ve büyümüş olmak kendi özelliklermiortayaçıkarmalarınaengeloldu. nasıl yönlendirdi sizi? Onlar kay ıp kuşak olduklarının farkınAntakya, binlerce yıl, bütün medeniyetleda mıydılar, bu bir iç sıkıntısına dönüşerin üstünden geçtıği, Alevisiyle, Süryanisi rekeveyansıdımı? veHıristiyanıylakozmopolitbirşehir. Daha bcş yasındayken benden ayrı bir dil 1 layır, bize yansıyan bir yanı yoktu. kullanan vc benden ayrı inançlan Bunlarbizimbellibirbilinçtensonolan ınsanları sevmeyi öğrenmişrayaptığımızdeğerlendirmeler... tim. Avlulanmızyanyanaydı ve Yaşayaraköğrendikleriniz bıryanımızdaAleviSemir, dieğitimle çatıştı mı? ğeryanımızdaHırıstiyanMi27 Mayıssonrası,toplumda şel otururdu. Damdan dama militariztninönplanaçıkarılgeçerekrahatlıklabirbirimidığı ve ordu adına yapılan zin evlerınc girerdik. Orada herşeyin kutsal olduğu y ıllarAlevilcrveHıristiyanlaraynı dı. BizdesınırlıbilgilerimizArapçay ı kullanırlar. Ünivcrlc bütün bunları sorguluyorsiteye geldiğimde, kendi ihtiduk. Birkeresinde, lise son sıyaeırnı görecek kadar Arapça nıfta Milli Güvenlik öğretmeöğrenmiştim. nine, bugün bile neden olduğuBu iç içelik hayata karşı durunu bilmiyorum ama dedemden şunuzu nasıl ctkiledi? duyduğum, çocukluğıımda Antakya'da çocukluğumu Ayşe Zarakolu Ukokulda. gazetelerden okuduklarımgcçirdiğim çok dılli ve çok dan aklımda kalanları söylekültürlüortambilıncımdc bir^ovenolmamı dim "Kore Savaijibirkazanımdeğildir. Oraönleyicibarajlaryarattı.Öğretmençocuğu da birçokTürk genciyanlış bir taktiktendoolmuına rağtnen resmi ideolo jiyi savunan bi layı hebaolmus, tur." Öğretmen çok sinirlenri olınadım, hep karşı çıktım. divebcnisınıftabırakmayakalkiijtı. Anneniz İstanbullıı, babanız Sivaslı. Eğitim sisteminin kendisinden kaynakOnlar kendi külrürlerinin koruyuculuğu lanan çatışmalar yaşadınız mı? na kalkışmadılar mı? llk sıra dayağına çekildiğimde cetvelc vurAnncmlerinkuşağıbiranlamdakayıpkudum ve cetvcl öğretmenin yüzüne çarptı. şak. tkinciDünyaSavaşısırasındaüniversiÖğretmenlerin bize baskı yapmasını ve ijidteleri bitirip öğretmen olarak Anadolu'ya det uygulamasını kabul edeıniyordum. Hele dağılmışlar. ÖmürleriniAnadolu'nunoyo7 sıra dayağına çckilmeyi... dönemindegeçiriptükctmiijler. Kendi yeteBu davranışımzın karşılığı ne oldu? neklcrinihiçbirzamanyaşayamamışlar. Büyük bir skandal oldu. Aslında hoea da «• 1. sayfanın devamı nun hesabını vereceksın." Verdiniz mi? Birinci sınavı kazanmamı engelledı, ekime bıraktı. lkinci yılda fakülteyibırakmak zorunda kaldım. Bu sizi ne kadar etkiledi? Açık söyleyeyım, hayatıında hiçbir şeye "Niye böyle yaptım" dememisjimdir, ama bu konudadeditn. Çünkü hukuk konusunda kendimi yctisjtirip bir şeyler yapabileeeğime inanıyordum. TİP'eyakınlığınızneydi ki Aldıkaçtf ya o soruyu yönelttiniz? 196364'lerTürkiye'sinde birinci Işçi Partisi'nin etkin olduğu yıllardı. Bı?ım kuşak, Mahir'inden Denız'ine TtP'te gözümÜ7ü açmışızdır. Ben de insanlarla ilişki kurmayı,onlarabir>eylerverirken nasıl bir yol izlenmesi gercktiğini, aynı nıasaya oturupbirtencereden yemek yemenin güzellığini ve gerekliliğini gecekondu bölgelerinde yürüttüğümüz parti çalışmalarında öğrendim. Parti sonraki s.ekillenmelerinde gerek dünyadaki gerck Türkiye'de ki gelişmelere cevap veremedi. Bizim gibi genç insanları tutamadı ve kopmak zorunda kaldık. Ayşe ve Ragıp Zarakolu DGM'den çıkarken.. Sizi sol düşünceye yakınlaştıran neydi? Öğretmen çocuğu olarak toplumsal çelişkılerin tam ortasındaydık. llkokuldave lisede hep bu çelişkileri yaşadık.Bubizebellibirbilinç kazandırmiijtı. Ünivcrsitedeki ilk yıllarımda ise dahc değişik bir dünya ile tanıştım. BeyazSaray'ınaltında ki kitapçıları dolaşırdım Fdip Karahan'ın dükkanın da oturur konuşmaları din lerdim. Onlar da bana niçiı oturduğumu sormaz, birşey ler anlatırken bcnim de katıl mamıisterlerdi. Orada Nev roz'u duydum ilk kez, Her sim'de yaşananları... Büttiı Yirmi yılda 300'ü aşkın kilap yaymladı "Kelf{c' bunlarbilincimde"özgürlül mücadelesi" kavramları olarak yerini aldı çok sevdiğim birısiydi ama ısrarla "Ben birBirsıçramanoktasında bütün onlarıninsar şey yapmadım, bana vurmayın" dememe nasıl biçimlendirdiğini görüyorsunuz. rağmen dinlemcdi. Hem yaşım çok küçüktü TİP'tenkoptuktansonradüşünccleri hem ufak tefektim. Ezilmemck, toplum içinnizi nerede ifade ettiniz? de kcndimi koruyabilmck için bulduğum doğalbirsavunmaydıisyankârlığım... Hukuğubıraktıktanbiryılsonrayenide sınavlaragirdim,yinehepsini kazandım. B Haksızlıklara kar<ji çıkış nasıl bir yol açkez SosyolojiFelsefcye yazıldım. Sosy; tı size? lizmden farklı biryöne savrulamazdım. I lc Liseyi bitirdiğimde tek ıdealim hukuk eğıtimi almaktı. On altı yaşındaydım ve sına hangi bir siyasi çizgide kendimi ıfade etmt sem de yıllarca sessizbir emekçi olarak üzı vı kazanan ilk yüz kişinin arasındaydım. Anrimedüs.eni yaptım. lidebiyat Fakültesi'nd' cak hiç de istediğim gibi gitmedi. FikirKulüpleri Federasyonu'nabağlıdcmı Neden? ğinkurulmasıiçinçabaharcadım. Orhan Aldıkaçtı Anayasa HukukuhocaO dönemki siyasi yapılanmalardan, ö mızdı vebize "Banahcristediğinizisorabineğin DevGenç'e, neden uzak durdı lirsiniz" demiştı .141142'nin yoğun tartışılnuz? dığı yıllardı vc bizde kardeşimVeysi'ylebirDevGenç'in ilk baslangıçta Kem likte ogiinküpolitikbilgilerimizi üstüstekolizm'den tam kopamay ışı benim gibi birçı yup bir soru hazırladık "141142 Anayainsanınbuyapıiçindeyeralmasınıengell sa'yaaykınını,bumaddeycgöreTİPkapatıdi. Aneak yüreğimde, Dcniz Gezmi^ler labilir rni?" Soruyu kürsüye bıraktım ve yerime oturdum. I loca, soruyu okuyunca müt Mahir Çay anlar' ı sonuna kadar savundurr Neden? hİ!j tepki gösterdi ve "Kim yazdı bu soruyu" Deniz (îezmiş, Mahir Çayan, Ibrahi diyc bağırdı. En arka sırada oturuyordum, Kaypakkaya...BöylebirnesilTürkiye'yel kalktım.Sanıyorum(kar§ısındadİ!jinegöre birini görmek istiyordu, beni görünce şaşır daha gclmedi bence. 1971 'dc bir nesil kat) dildi. Onlann acısını taşıdık ama bize yükl dı. Beline kadar uzun saçları, kendisinden dikleri bir görev vardı. Deniz Gezmiş ipe | büyük hırkası olan bir tip...Bcnim yazdığıma inanmadı. "Ben okuyan, düşünen birisi derken "Yaşasın Halklann Kardeşliği" c mişse, bi z bu sözün gereğin i yerinc geti rrr yim"dedim"Sormayındiyorsanızkâğıdımı liydik. Busıradansöylenmişbirlafdcğil verin geri gideyim." Hoca "Yok" dedi "Bu