Katalog

CUMHURİYET DERGİ AYDIN ENGİN teki Istanbul". Budeyim Istanbul Dcrgisi'nin son sayısının ana dosyası ve kapak konusu. Ama bir kapak konusu olmaktan öte bir anlamı var. Epeydir, kimilcrine göre 1 Mayısl9%tlan buyana, kimilerine göre daha da eski, Gazi ()lay larından bu yana"Berikiveöteki Istanbul" tartüjilıyor.Bu tcrimeitirazedenler,ötekiberikinitelemesinekarşıçıkanlarbilearalarındaanlaşamıyor. Kimilerı "Varoş Istanbul değil ki öteki densin"diyor. Kimileritamtersinc"Nedeınck öteki? Istanbul Istanbul'dur ve tektir".Sorunu Istanbul Dergisi'nin Yayın Yönetmeni Feride Çiçckoğluilekonuştuk. Siz İstanbul için "megaköy" terimini kullanıyor musunu/ Keride Çiçckoğlu? Hayır kullanmıyorum. Azmanköydiyorum. Ama kullanabilirim. Karşı değilsiniz yani? Hayırkatiyyendeğilim. Azman köy diyorum ama mcga köy daha iyi anlatı yorsa bundan sonra megaFeride (, köydiyeyim. Yani azman ya da mega, ama köy olduğunda ınutabıksını/? Aaatabii.Şiddctlemutabıkım. Amabelki "megakasaba" t'ilan desek daha uygun... K.öyündahabironurlubirhali var. Doğayla iç iee bir yani var. Kasaba irisi, azman kasaba filandernelieniyisi... Ama sonuç olarak kent olmadığını içeren bir nitclcme bunlar hep. Kcsinlikle. Adeta kentin, tstanburun kalmadığını vurgular gibisiniz... kk 0 Biraz öyle. (,'ünkii kent aslında yapılarından, sokaklarından çok, ınsan ve ınsan kültürü. Oradakidavranış bieimleri, insanlar arasındakiiletiş.im filan yani. K.entkültüründcki şiddetli bozulma ve yozlaşma... Nedir burada kent kültüründen kavradığınız? Şımdi Istanbul'da ya^ayanlar tarıhlerini yitirmeyc başladıklan zaınan, fiziki tarıhi de, sosyal tarihı de kastcdiyorum bir süre sonra kent,kimliğinı yıtiriyortümüyle. Yani kentli, köylü.kıılı hiçbirşcyli olmayan böyle tanımsızbirsjeyeıkıyor. Tamam eskiden Hıristiyan Istanbul ile Miislüman İstanbul vardı. Ama ikisi de ayrı fakat bir kent kültürüne işaret ediyorlardı.. Şimdi ise iki ayrı kent kültüründen değil, kentli vc köylü kültüründen sÖ7. ediyoruz. Böyle mi anlamalıyız söylediklerinizi ? Hvet, galiba böyle. Hir örnekle somutlayayım. Bana çok egleneeli gelen birörnek. Şadan Akyo/diye kitap filan ya7tnı$ bir hammlatanıştım. Epey bir süre önce Şikago'ya yerlcşmiş. Beylerbeyi'ndebir yalıları varmış. Yandaki yalı, kiHasipzadeyalısı.bilinen bir yalı yani, Kalkavan'larasatılmi!}. Yani kent kültürünü illedeçok düşük gelirli kesimlerin yok etmediğine örnek olarak söylüyorum. Yalının bahçesi, i^te o zamankı bahçe mimarisine, peyzajına göre son derece özel, o 7amankı Istanbul'un bıtki örtüsünü içeren bırtasarımken.yalıyıalıralmazbunlarınhcpsini sökmüşlervekaralahanadikmişler. Dinleyenlerden biri kalktı "llaaaa, demek ki boğaz köprüleri kara lahanadan yetişıyor" dedi. Ne demek yani? Ben şöyle kavradım ve çok egleneeli buldum: "Yani sonuçta aynı mantalıteyle ille arabama bınceeğinı, ^uradan sjiıraya gıdeecğim, ille şu kadar yeni yol açılacak, o yollardanbenzinleçalışanarabalarla... Yaniparanın cl deği^tirmesi ve o el dcğıştircn paranın ancak belli bir mantaliteye sahip olanların eline geçmcsi sonueu daha çok aıaba, daha çok yol, daha çok köprıı... () lahanalardan demek köprülerbitiyor" dedi vcbı/çok güldük. Yaniogü/eliınOsmanlıyalısındanbahçesinde kara lahana yeli^en bir meskene dö yapıyorlar ama Roxy'nin önünde başkaları arbede çıkarıyor Yani herkes birbirini rahatsız ediyor ya da birbirine izin verıyor diyelim... Köy mü, kent mi? Ikısı de değıl bence. Ikısının arası bir şey oluşacak. Bıraz önce söyledim, ayrı ayrı kültürler bağlanacak birbirine. Çok net bir ayrışma olmayacak... Bıraz once kentli ınsan nitelemesi üstünde durduk. Bunu kime yakıştıracağımızı bılemıyorum. Çunku ben sağına soluna baktıktan sonra pencereden çopunü atan bir profesör komşusu olan birıyım. Kapıcımız çopunü dışarı dökmuyor. Şimdi burada köylu olan kım? Eski Istanbul Bence eski, güzel bir Istanbul vardı. Denize girilebilen, kazıklı yolu olmayan, arnavut kaldırımlı boğaz yolları ile güzel bir Istanbul elbette vardı. Ama göç, göçün getırdiğı kalabalıklaşma... Bu şuna benzıyor dort kişi için gümüş takımlarınızı çıkarıp çok güzel bir sofra hazırlayabılırsiniz. Çunku uşenmezsiniz, onları kaldırıp yıkamaya, kurulamaya filan. Ama otuz kışi için gümüş takımlarınızı çıkarmaya kıyamazsınız. Artık taşımıyor ve almıyor Istanbul... ^ Istanbul Dergisi Yayın Yönetmeni Feride Çiçekoğlıı ve Istanbul'da yaşayan dört genç ile megakasaba tstanbul'u konuştuk. Yargıyı da okura bıraktık... Ötekiberiki Istanbul KENTLİ İSTANBULLULAR ANLATIYOR... • HAMDİ CAN TUNCER "öteki Istanbul" deyımıne karşıyım. Çünkü topyekun bir değerlendırmeye gıdılerneyecek kadar parçalanmış bir Istanbul var. Yani hem ayrı çağlarda yaşıyor Istanbul, hem uyrı mekanlarda yaşıyor. Hem gelir dağılımı olarak ele alırsak, hem şehirleşme açısından ele alırsak ya da başka yonleriyle ele aldığımız zaman bir parçalanmışlık var. Kent kültürü Kent kültürü yaşayan bir şey, ınsan gibı yaşayan bir şey. Yani böyle kemikleşmiş bir kültür yani yok bence kent kültürünün. Ibrahim Tatlıses lahmacun salonları da McDonalds gıbı yerını aldı, kent kültürünün bir parçası oldu. Yaşadıkça gelişen bir şey kültür. Dil gıbı, insanlar gibi. Hamburger nasıl gırdıyse kent kültürüne... Hamburgere kentli diyoruz da nıye lahmacuna kentli demeyelim? Ya niye sığır çabanlarının giydiği pantolonları gıydiğımiz zaman kentli gibı davranmış oluyoruz da şalvarlı bir insan gördüğümüz zaman yadırgıyoruz? Kent hepımızın. Varoşlar dahil hepsi kent ve hepimızın. Sonuç olarak burada yaştyoruz hepimiz. Örneğin yalı bahçelerinden söz edilir. Bahçe düzenlemesi Batılılaşmayla birlıkte goliyor Istanbul'a. Daha once, Osmanirda yok. Ona bakarsanız oğle yemeğı Kırım Savaşı ile birlikte girdi. O zaman kent kültürünü nereden başlatacagız? Bizans'tan mı? Osmanlı'dan mı ? Dediğım gibi her gelen bir şey getırıyor... Varoş gerçeği edindiği değerleri koruyacak ya da kent kültürüne eklemlenecek. • ŞEBNEM İŞİGÜZEL Ben megaköy terımine karşıyım. Istanbul bana malta eriği gibı geliyor. Istanbul o malta erığınin parlak çekirdeği. Çekırdek parlak ama dışındaki meyve çürümüş. O çürumuş kısım da varoşlar. Kentleşememışler. Bozuk ve çarpık. Aına o çekırdek var, duruyor ve ben Istanbul'a o çekırdek gözüyle bakıyorum ve dışını göremiyorum, görmuyorum. Hanı otoyolların kenarında sıralanan varoşlar bana Istanbul gıbı gelmiyor. Istanbul'a dahil ama Istanbul değıl. Istanbul kimin? Istanbul hepımızın ama bunu görünmez şekilde paylaşmışız. Gorunmez diyorum çünkü varoşlar kadar tepesi filizli evler kadar ultra zenginlerin kent dışındaki birbirıne benzer evleri, siteleri de beni rahatsız ediyor. Dolayısıyla hepimiz Istanbul'u parçalara bölmüşüz. O zengınler de, işte, Tarabya'da piyanist şantör eşlığınde eglenip trafığı tıkıyorlar, öteyandan varoştakiler Müslüm Gürses konserınden çıkıp taşkınlık Şebnem Kentkimin? Tabii bir varoş gerçeği var Ayrıca elbette varoşla kent arasında fark var. Cıddı fark var. Gazt Mahallesı'ndekt insanlar... Benirn arkadaşJanm var Gazı Mahallesı'nden... En Çpk ıstedıklen şey Istanbullu olmak. Yani Gazı Mahallesi lamamıyle kentin dışında. Fizıki olarak da öyle. O köprünün altından geçtıniz mi tamamıyle ayrı bir dünya başlar. Gene kent kültürü Şırndı koyden gelen birisi. Işte belırlı bir kültür edınmiş, belirli bir yaşam bıçırnine sahip. Geliyor kente ve belırlı bir yeşam biçimi ile karşılaşiyor. Şımdı ya yıllardır II. (anTuncer