Katalog

20 CUMIIURİYhr DKRGt sarlayarak yapıyor. Birde onun iç dünyasını yansıtan bebekler var; orılurı daha saf, daha doğal buluyor. Bu tiplcr yasjayan insanlar; herhangıbirişiyapan,mutlu, bırazdaâlaycı tipler... Aslındatümtipleribırazalaycı Yurtlu'nun. ..Ç'ünküo dadünyaya biraz alaycıbakıyor. "Alaycı bakmazsak bu dünya çekilir miT'diyesoruyormavigözlerindeki muzip gülümsemesiyle... Öğrencillkten öğretmenliğe... EdirnedoğumluSelma Hoca'nınbebeklerinde ise ünlü tiplerin yanısıraçoğunlukla Arnavut, Trakyalı insan tipleri vücut buluyor. Istcristemezcoc ukluğununve gençliğiningeçtiğiTrakya'danetkileniyor. Daha çok CumhuriyettipleriniçaliijtığınıbelirtenSelma 1 loca'nin şimdiyc kadar yaptığı 100 dolayındaki bebekten elinde sadece sekizi kalmış. Genelde uluslararası koleksiyoncuların bebeklerini aldığını söyleyen Sclma Yurtiu, bebekleri yaparken adeta onlarla bütünlcştiğinibelirtiyor.Çalışmalansırasındatoplumdan da etkilendiğini anlatıyor; yolda giderkcn karşılaştığı her hangi bir insanın yüz yapısı, vücut yapısı, gülümsemesi, kaşı, gözü herhangi bir bebeğinde vücut bulabiliyor. Sonikiyıldırustasındanöğrcndiklerinic da başka öğrencilcrc öğretiyor. Bundan dî büyük keyif alıyor. "Çünkü" diyor "Bu bebekleri sadece ulaslararası kolcksiyonculaı değilherkestanımalı,görmeli,onlarıizlerken keyif almalı..."Hiçüşenmedendc, elindeki kâğıtlara yckil verirken hayretler içersinde kendisiniizleyenlereteller, kâğıt, pamuk vckitreden bebekleri nasıl yaptıklann göstcriyor...Bunarin bebekleri, nasıl yapıl dığını görünee dokunmaktan korkanların ellerine tutuşturuyor, onu hissetmelerini istiyor...üna göre, bebeklcrinin her Wrininayr birkişiliği,kimliğivar..."Ilerbirineayrıbiı kişilik,hisvermelisiniz. Ancakkisjlik verdiğinizbebeklerdebaşarılıolabiliyorsunuz' diyor. ı Ödüllü sanatçı Selma Yurtiu aynı zamanda kendisi de öğrcnci. Tam üç yıldır tezhir öğreniyor. Niçin sorusuna ise şu yanıtı veri yor: "Tezhipteki incelikler, oradaki motifleı bebeğegiydirilecekkıyafctlerdelazım.Hen detarihtekullanılmışrenklcrialgılamakisti yorum..." Selma Yurtiu şimdi pamuk, kâğıt ve kitre den bir Atatürk büstü çalışıyor. Aslında bı büste bir yıl önce başlamış. Ancak, kaşı, gö zü ortay a çıktıkça bir tedirginl iğe kapı 1 ıp he men poş,etlcyip kaldırmış. "Sanki Atatüri canlandı karşımda" diyor. Biryıl sonra bute dirginliği geçince çalışmalarına yenideı başlamış. Lütfiye Batukan ile Selma Yurtiu gcrçek ten komple iki sanatçı... Kâğıt havlu, tel, pa muk ve kitrey le günlerce uğraşıyor, kafala rındatasarladıklan şekilleri veriyorlar. Önc( parmakları sonra elleri,ayakları,bacakları bası oluşturupbirlestiriyorlar. Kısacası bi hcykelrrdij gibi çalıs.ıyorlar. Ama işleribuka darlabitmiyor. Aynı zamandaiyi bir ressan gibi bebeklerini boyamaları, Sclma Ho ca'nındediği gibi ona kımlığinikazandırma ları gerekiyor. Bu iş bittikten sonra da, rcs samlıklannı veheykeltraşlıklarınıbirkena rabırakıp nasıl iyi birterzi, ayakkabıcı, ku aför, takı sanatçısı, makyaj uzmanı, yerinı göre de marangoz olduklannı ortaya koyma lanşart... Bebeklerinc vücut verdikten sonra hemeı bir modelist,birdckoratör gibi giydirecekle rielbiseleri.mekanınıtasarlıyorlar. Tabii kı bunun eski Türk adetlerinc uygun olması la zım. Yalap şalap elbiseyi dıkmek lc olmuyo iş. Gömlekler, elbiseler, önlükler oyalanıyoı işleniyor, ayakkabıları yapıhyor. Eh saçları nı y apmak da her k uaf orün harc ı değil... Bebekler, görmek, dokunmak ve hisset mekiçinsizleridebekliyor...^ tstanbul El Sanatlan Çarşısı'nda, tel, kâğıt havlu ve pamuğun işbirliğinden nelerin yaratılabileceğini görüyoruz. Kimisi Nasrettin Hoca, kimisi ud çalan kadın, kimisi levent. "Bebek Merkezi" unutulmuş yüzleri, giysileri yaşatıyor... YAZI VE FOTOĞRAFLAR: SEVİM ERTEMUR T ürkiyc Turing ve Otomobil Kurumu, sahibi olduğu Yeşil Hv'in hemen yanıbaşında, mülkiyeti Vakıflar'a ait haraphaldcki 18.yüzyıleseriCedid Mehmet Et'endi Mcdrcsesi'ni 198586 yılları arasında restore ederek kültür ve turizmin hizmctinc sunmuş. Ortası avlulu ve revaklı bu mcdrese bugiin yapılıs, amacına yabancı düşmeyen bir kullanımla sanatçılara kucak açıyor. Medresenin avluya açılan odalannın herbiri birTürk sanatınıyarınlarataşıyor. Sanatçi lar bır odada kumaş boyarken, yanıbaştndakindetezhipleraltınlanıyor. Diğer odalardakoleksiyonculariçin bebekler hazırlanıyor, dantcller ve oyalar işleniyor, eski kitaplarciltleniyor, camlar, porselcnlerboyanıyor. Gün boyu sanatçılann sessiz sessiz birbirinden güzel eserler ürettiği çarşıda amaç, ölmektc olan sanatlan canlandırmak ve bunlan öğrenmek isteyen gençlcre imkan sunmak. Bu sanatların nasıl icra cdildiğini yakından görme imkanı bulan ziyaretçiler de,çarşıdahoşdakikalaryaşıyorlar. teran takımını oluşturacak bu leventlerin clbiseleri hcnüzhazırdegil... Butün bunlan hazırlayanlar ise iki usta. * Bebek merkezi 'nde pamuk, tel ve havlu kâğıtlarbirçeşityapıştıncıolankitreylconlannellcrindehayatbuluyor... LütfiyeBatukan ile Sefana Yurtlu'nun ürettiklen bebekler kah bir Amerikalı, kah bir Japon koleksiyoncuda Turkiye'yi tcmsil ediyor. Dört bir yanı insanı adcta sarhoş edecek tiplemede bcbcklerle dolu odada masanın başınaotunnuştellerieğipbükerekşekiller verirkcn konuşuyonız Sclma Yurtlu'yla. Telleripamuklasanpparmaklarve bcbcğin kişiliğine göreelleryapıyor. " Biraz kaba yapılı bir insan yapacaksanız parmaklar ona göre kaJınolmalı."diyor" Yok nazik bir kadın yapmayi planlıyorsanız ince zarif eller yapabilirsiniz. Pamuğu okşarcasına hayat vermelisiniz." Oan imkansızmış gibi geliyor. Okadarinanmayangözlerlebakıyoruz kigülerek "Yaparken hissetmekgerek.elin şeklıni, bırayagı, yüzü, yanağı, burnu hissederek yapabilirsiniz" diyor. Selma Yurtiu, yedi yıl öncc Lütfiye Hoca'nınyanındabaşlamışbu işe. Kumaşboyama bölümünün hocası Sevil Hanım'dan dcrsalırken Lütfiye I loca'nın yaptığı birbirinden harikabebekleri görunce hayran kalmış. 9 ay kadardcrs aldıktan sonra Lütfiye Hanım,yetenekli olduğunu görcrck onu sınavlayanınaasistanolarak almış. () gündcn bugunc gcçen 7 yıl içersinde 100 civarında bebek örctmiş Çocuk yaşlardan itibaren anatomiyc büyuk ilgi duyuyormuş. Bebek yaparken de anatoıni bilgisi çok işe yaramış. Çocukken kış aylannda babasıyla birlikte yaptığı kaıdan köpeklerin, bebeklerin faydası da az olmamış hani. Bebek yaparken bir estctik ccrrah gibi vucudun her uzvunu tanımakgerektığinı söyluyor Yurtiu... tki ustadabebeklerinin çogunu uluslararası kolcksiyonculan duşenerek üretiyorlar. Lutfîyc Batukandahaçok eski Osmanlı tiplemelerini yapıyor. Buüplcmekahbirkadı, kah bir hoca olabîliyor. Yurtiu da, hocası gibi bu üpleri denemiş ama başan 1 ol amamı ş. 1 O yuzdcn de işi iy ice kavradıktan sonra Nasrettin I loca, Pişckâr, Kavuklu gibi herkesi n bildiğı tıplemelcn çalışmıy. Bcbckleritü ta 'Bebek merkezi'... Kâğıt havluları sadccc ellerinizi kurulamakyadaherhangibiryerisilmekiçinkullanıyorsunuzdeğilmi?Telefonyadaelektrik tellcrini... Tabii ki, telefon ve elektrik işlerinde kullanıyorsunuzdur. Pamuğu? Yaralarınızı kapatıyorsunuz, yastık dolduruyorsunuz... Trasın ardındanpansuman yapıyorsunuzyadaojelerinizi,makyajlarmızıçıkarıyorsunuz. Doğrusu Istanbul El Sanatlan Çarşısı'nı gezenekadar pamuğun, clcktrik telinin ve kâğıt havlunun böylesine çok yönlü kullanılabileccğini düşünemiyor insan. 'Bebek Merkezi'ninkapısını çalıpiçerigirdiğinizde gözlerınize inanamıyorsunuz: Nasrettin Hoca eşeğine ters binmiş muzip muzipsizegülümsüyor...Üsteliktelden, kâğıt havludan ve pamuktan... Kadı Efendi yüzündcki haşin ifadeyle gözlüklerinin üzerinden karşısındakini süzüyor. Kars,ısındatitrememekmümkündeğil ncredeyse. Ama hemen üstte şık birTürk kadını ud çalıyor. Udundan çıkan hoş nağmelerodayıdolduruyor. Birbas.karaftaK.aradenizli bir kadın sırtında odun taşıyor. Yıl Sclma Yurtiu kâğıda ve lele hayat veriyor. lann yorgunluğu yüzünc yansımış... Hemen karşı duvarda Trakyalı gcnç bir kız clindc mendili, Kırklareli havası eşliğindc oynuyor... Pcncereninyanınaoturmuşaksaçhbüyükannc elindeki örgüsunü örüyor, gözleri gök mavisi, sevimli mi sevimli... Camlı dolabın arkasında tel ve kâğıttan vücut bulmuş, palabıyıklı leventlerdclici bakışlarla bakıyor. Henüzgiyinmemişler... Çunkübirmch