Katalog

28 TEMMUZ 19%. SAYI 540 ıcl, Trab/onÖğretmenOkulu'ndayatılıöğenciydi o sıralar. Başvurdular, nakli Ay.lın'a Ortaklar Öğretmen Lisesi'neyapıldı. Leyla dailkokulunüçüncüsınıfıııageçmişti. Herşeyiyle yabancı bır kcnttc yaşamak ığırına gitti Leyla'nın. Ne oturdukları eve ılışabildi,neöğrctmenine, nedearkadaşla•ına. Bir gün okul dönüşübanyodasancılar çinde buldu annesıni. Ne olduğunıı sordu. 'Karnımağnyor"dediSelvi"Çabuksuısıt". •Hiyukaynatıpgetirdi Lcyla. Sclvi kıvranı/or.ağrıdankurtulacakmışcasınakızınatuuııuyorciu. O ise aglıyordu. Öncckanı sonra la gelen bcbeği gördü Lcyla, bay ılacak gibi )ldu. Selvibirbıçak istcdi,getirdi. Annesiıın kordonu kesişini, bebeği bczlere sarışını ieyretti. KucağındasoııradanCiğdemadını v'ereceği kızı, yatağa gidcrken seslendi Scl»•i,"Koş,babanahabcıver..."Bankayagidip îabasınıçağırdı. Komşulardoluştueve. Bir <adın, yüzü hâlâ sapsaıı olan Lcy la'nın saçıııokşadı,"Korkınaartık,korkma..." çığlıklarıatıpoyunagitmeyi... Bunlarıözlüyordu... Döndüğünde, diğerlerinden farklı, az da olsaşehirgörmüsbirkızdı Lcyla. Babaanncsi, dcdesi vc amcasıyla yaşamaya başladı. Şaşırtıyordu onları, bazen bisiklet istiyordu, bazenarkadaşlarıylabirlikte 1 Mayıs'ıkutlamak içinkırlaraçıkıyordu. Kızlarlaerkcklerbirarada olmazmı^, töreymiş, umursamıyordu.OsıralardakomşularınınPKKmilitanı oğlu öldüriildü. Cenazesi Çınarlı köyünde toprağa vcrilccekti. Lcyla da gitti. Babaannesikadınların,dedesiyleamcasıerkeklerin arasındaydı. O da gençlerin arasına katıldı. Tam tören bitmişti ki asker çevirdi köyü. Gençlerin hepsini karsısına dizdi binbaşı. "Köpeklcr"diyebağırıyordu"Sizneyaptığınızı sanıyorsunuz? I Iepinizi tek tek öldürcccğim"Oylcciddiydikiağlamayaba!jladı Leyla. Yanmdaki kız, çıkıştr'ağlaına." "Neden"diyesordu Leyla"Baksana,öldürceeklerbizi "Sonrabinbaşıyadikipgözlcrini sordu, "Komşumuzunoğlununcenazesinegcldik biz. Bunda ne var ki, niye kızıyorsunuz?" "Kes" diye bağırdı binbaşı "Kes..."Askerlerin ellçri tctikteydi. Daha da korktu, daha da ağladı. Muhtar gelip "Çocukların bir suçu yok" dedi binbaşıya "Onlar PKK'lı değil, serbest bırakın..." Şimdi köy lülerdc toplanmıştımeydana. Havayaateşaçtırdı binbaşı, köylülerievlerincyolladı. Birsaatgeçmışti ki bir helikopter indi alana. Içindcn ıncn yirmi kadarözcl tim, binbaşıyı çekip taıiıştılar. Geri döndüğündc kıpkırmızıydıbinbaşının yüzü, "Şcrcfsizlcr..." diye bağırdı "Şimdi elimden kurtuldunuzama ben sizi tek tek öldürmezsem namerdim..." Küfürlerinin arkasıkesilmiyordu.arkasındakidereyigösterdi "Şu Yas Deresi var ya" dedi" Siz bunu çok iyi bilirsiniz. Tarihi tekrarlayacağım ben. dan bu lafları duymayayım." Susmuyordu Leyla" Hani sen Alcviliği anlatırdın ya bana. Hani çok güzcl bir mezheptir, özü scvgidir. Ben de seviyorum işte..." Anlattığı sevgiyle onun sevgisinin farklı olduğunu söylcycn dedesinin lafını keserdi Lcyla"Sevgi,scvgidir..." Birgün randcvulaştılar. Öğle saatlerinde, evlerininbirazuzağındaki"ziyaret"tebuluşacaklardı. Oraya vardıklarında neredeyse bütün mahallclinin ziyaretin etrafında toplandığınıgördülcr. Neredenhabcraldılarsa, buluşaeaklarını öğrenmişler, konuşmalarını cngellemck içingelmişlcrdi. Kaçıpevlcrine döndülcr. Artık sokağaçıkamıyordu Lcyla. Komşukadınlarüzerincyürüyor, nedcnböyIedavrandığınısoruyorlardı. Düğün tarihi önealındığındadedesiLeyla'dan Bergama'ya, annc vc babasının yanınagitmesini istedi. Gitmedı. Aysel debu araAşk dediğin nasıl birşey ki?.. larliseyibitirmiş, DokuzKylül Üniversitesı ün bcşınc yeııı gırmıştı aşk çaldı kapısını Edebiyat Fakültesi'nikazanmıştı.Olanları Lcyla'nın.Tuttu, komşularınınoğluHıdır'a duyunca o da Dcrsim'c geldi. Kardcşinın yaaşıkoldu.ÖylebuluşmaIaryok,bakışmalarnında olmasının zaınanıydı şimdi ama Nilülaanlattılarbirbirlcrinescvgilcrini. Kvlilik fcr de çocukluk arkadaşı, can kardeşiydi. düşlcrincdalmayahazırlanıyorduki Leyla, Leyla'yı,çekipkonuştu. Hcrşeyunutulurdu. Hıdır'ın başkasıyla evlcneceğini duydu. Düğün günü "Ben de gidecegim" diye tutturKız,amcasınınsağdıcınınkızıydı vetöregedu Leyla. Gidip, bir kapıdan baksaydı, Hıreği Leyla'nınaıadançekilmesigerekiyordır'ınmutlu olduğunu görseydi..."()mutlu, du.(,'ekilemedi. mcrak etmc" diyordu Aysel, "Scn dc mutlu Nilüfer'lenişanlandığınınertesigünüteolacaksın..." lefonla aradı Hıdır, "Ben senı seviyorum" O gün, davul zurna sesleri sokağı çınlatırdedi "Bu işi aileın yaptı, zorla..." Inanmadı ken Aysel'le Leyla birliktc paylaşacaklan Leyla. Kimsckımscyi zorlaevlcndirenıezdi, gelcccğin düşünü kurdular. Aysel okul bitino da istiyordu ki, bu iş olmuştu. Ailcsi, konı ceöğretmenlikiçinbaşvuracak,nereyetayin şuları,Nilüfer,onunailesiherkesduymuştu edilirsekardeşinideyanınaalacaktı. Ikikız, bu ilişkiyi. Kaç kez dayak yedi bu yüzden. nasıl ayaktadurduklarınıgöstereceklerdiele Dedesine "Seviyorum Hıdır' ı" diyordu "Begünekarşı. Ekonomik bağım.sızlıklarım kani ondan ay ıramayacaksınız, o da beni sevizanacaklardı, kimscyc bağlı olmayacaklaryor..."Bağırıyordudedcsi,"Birdahaağzındı.Evliliğeyeryoktubudüşte... Iki gün sonra, kapınınönündeydi Leyla. Hıdır'ıncvden çıktığını gördü. Gözgöze gcldiler. Kapı önündeki komşular, penceredeki diğerleri şaşırdılar. Hıdırba.şınıöru:eğipyürüdükten sonra bir komşu gelip Leyla'ya, "Biz böyle olacağını bilmiyorduk" dedi "Birbirinizi bu kadarsevdiğinizi..." Aysel'le birliktc Bergama'ya döndü Lcyla. Evin işlerini üstlendi. Aysel hafta sonları geldiğindedcrtlcşiyorIardı."UiHit artık" diyordu ablası "Bu kadar acı çekme." Sonra sa711li alıpkardeşinin sevdiği türkülcri söylüyordu "Karaçalıbanaaman vcrmiyor, Yürüyoruın dikcnlerin üstündc, Indik madcıı oeağına..." Bir yıl sonra Hıdır'ı karşısında görüncc şaşırdı Leyla. "Ben boşanacağjm" dedi Hıdır"Seni seviyorum. Eğerbin insanın kendi tanrısını seçme şansı olsaydı ben scni seçerdim.Neolurevlenbenimle."Kabuletti Leyla. Hıdır Ayscl'cde anlattı yaşadıklarını. OanlıyorduamaAli'yleSelvi?Anlatmak Ayscl'c düşüyordu, onu dinlerlerdi. Dinlcmediler. Selvi sürekli aglıyordu, "Bunu nasıl yaparsın? Aklını başına topla, bu işolmaz..."Hıdıraskerdi şimdi. Dcprcsyongcçiriyordu,tedavialtınaalındı. Ailcsi dearayıp Leyla'yı, yaptıklarına çok pişman olduklarını söylcdiler. Ojulları ellerinden gidiyor, aklını yitiriyordu. O sıralar duydu Nilüfer'in hamile olduğunu Lcyla. "Bitti" diycyazdı Hıdır'a,"Artıkseniscvmiyorum. Arkadaşım olarak kal..." Dersim'egitrnek kcndi istcğiydi ama orada yaşadığı süre içinde anne ve babasızlığın ne olduğunu hissetmişti. Bu yüzden çocuğunu Hıdır'dan ayırmayacaktı.Hıdıröncelerikabulctmediama Lcyla'nın kararlığını görüncc Nilüfer'e ve oğluna döndü. Istanbul'ayerleşti... Aysel olup bitcnlcri izliyor, kardcşine arka çıkıyordu. Onu acı çekerken görünce düşlerini anımsatıyordu, okul bitecek, cv tutulacak... Sclvi dc katılıyordudüşlcrinc. Ençok o okumasmı istemişti kızlarının. Lcyla okulu bırakıncadaençokoüzülmüştü."Okuyun, kendinizikurtarın" diyordu kızlarına.O değil miydi, neredeyse yirmi yıldır kocasının cahilliği yüzünden aşağıladığı kadın... Bir yerc gittiklerindc ya da cvlcrine biri gcldiÜnivenite son sınıftaydı, gazetecilikte karar kıldı Aysel Malkaç. Ve bir sabah kaybediUL. gindc ne zaman konuşmaya katılacak ol 4T Hepiııi/in leşini oraya toplayacağıın. Nasıl olsa kenarından gcçcceksiniz. Topa tutup atacağım sizi aşağıya..." I laklıydı binbaşı, o dercyibiliyorlardı. 1 ^30'luyı 1larda Dersimlilcroradaatcşetutulmuş.öldürülmüştü. Inmesı zordu derenin kıyısına ya yaşlılar hâlâ kanaktığını,inlemelcrinduyulduğunusöylcrlerdi. Ogeceyibinbaşınınkorkusuylaköydegeçirdiler. "Biz bunu hergün yaşıyoruz"dedi yaşlı bir köylii "Alıştık artık, sizde alışın" Dedesinin arkadaşı bir başka köylü "Şehirli kız"diye seslendi "Ben scndcn hiç ummazdım.bıı kadaryol yürüycbilcceğini..."Ona ncden biııbaşının kcndilcrini öldürmek istediğini sordu Leyla." Sen dahaçocuksun"dedi yaşlı köylii "Ben sanaşimdianlatsamanlamazsınki. Bekle,zamanlaherşcyi kavrarsın..." Veniden Dersim'de... Sömcstr tatı I i gcl diği ndc, annesiy le baba»ıtıa Bergama'yı scvmediğini söylcdi Lcyla. lersim'edönmek,babannesiyle dedesinin ^anındaokumak istiyordu. Karşıçıkmadıar. Oyılı vedördüncüsınıfı.cskiokulunda, ırkadaşlarının yanında okudu. Oyazdı, haası Makbulebirşotorleevlendi. Düğünleriıinüzerindenbirkaçaygeçmiştiki,PKKmiitanlarının açtığı ateşle yaralanıp öldü kocaıi. Makbule, Elazığ'ın Yoldereköyündeöğetmendi. YalnızkalmasındiyeyanınaverdicrLeyla'yı. Hcmokur, lıemdehamileolan lalasına yardım ederdi. Okullaraçılıpdaderslerbaşlayınca, eğitinin ikinci yüzünü gördü Leyla. Öğretmeni \dnan, daha ilk gün sordu, daha sonra davraıışlarını belirleyecek soruyu " Scn Hanefi nisin, Şafi mi?" "Biz " dedi Leyla "Bunu ıkuınadıkdaha." İlktokatyüziincininccşaırdı. İkinci gün dolabını gördü öğretmenir ım. Üçüncü gün odolaptakıtahtakılıçların ;iddetiniyaşadı.Elleri,ayaklanmorardı,ba,ı yarıldı, burnıı kanaclı. Halasma ncdcnini ;ordu. "Biz Aleviyiz" dedi Makbule,"Bırra» ise Sünni köyü." Ikisi arasındaki fark neyı li'.'Onudaanlattı lıalası. Dövınelcri biryaııa, hergün sıranın üzcriıeçıkartıpnaınazkıldırıyorduLeyla'ya Adlan öğretmen. Biryanlışını gördü mü.tckmc okatyere indiriyor, sınıftan kovuyordu. Utaııyordu Lcyla, ellerikalemtııtmazolmuştu. lalasıolanlarıbiliyoramakarşıçıkmıyordu 'Sus" diyordu "Şikayct cdecek olsak bizi buadataşlarlar,öldürürler..."Yaşadıklarınıanıevebabasınaya7iyoıdu, tahtakılıçları,kaıayan burnunu, sıra üzcrindc kıldığı namazarı. Ali'yleSelviokui"kengülüyorlardı,"Ah ııı kızın hayal gücü." Okuİ bitip dc Bergaııa'ya döndüğündc Ali takıldı Lcyla'ya 'Anlat bakalım şıı tahta kılıçları." Anlattı ^eyla, hcın ağladı, hcın anlattı. Ali şaşırdı luyduklarına, kız kardesi de yaşadıklarını ınaylaymca "Keşkc",dcdi "Kcşkc hcmen lönscydin..." Kız Mcslek Lisesi'nin Çocuk Gelişimi iölünıü'ne yazdırdı kı/ını Ali. Derslcrc vcndini vcrcmiyordu Lcyla. Bir gün matcııatik öğretmeni çekip, "Scn çok başarılı bir )ğrcncisin"dedi "Anıa kcndini derslcrc verniyorsun. Sanki okuma ısteğin yok..." Adlanöğrctmenini, yaşadıklarını anlattı, okul)annefretediyor,artıkokumakistcmiyordu. 'Karakız"ıydımatematiköğretmeninin,kol canat gerdi Lcyla'ya, destekledi. Ama o ıkumayacak, Dersim'edönecekti... Bukasababoğuyorduonu. Dersim'indoİallığını arıyordu. Çeşmeden akan suyun talı yoktu. O bilmem kaç dağ öteden tcstiylc aşıdığı suyun tadını özlüyordu. Sabahları ıcşte kalkıp ormana odun toplamaya gitmecriniaııyordu. Evedönüpbirnaylonakoyluğu dcrs kitaplarını, dcrslerini sırtlayıp )kula gitmeleri, döndüğünde bulaşık yıkanayı, ahırı süpürmeyi, bir köşcye çckilip Hİevleriniyapmayı.aklınaestiğindeçocuk