Katalog

28 TEMMUZ 19%. SAYI 540 11 TARİHÇESİ llhan Başçı, "50. Yılında Yanşçılık" adlı kıtabında, ilk at yarışlarının 32. Osmanlı padışahı Abdulazız tarafından 1861 'de başlatıldığını soyluyor. O yıllarda, ünlü mırasyedılerden Velıefendı Zade, Makrıkoy (Bakırköy) çayırında (şimdıkı Velıefendı), arkadaşlarıyla at yarışları duzenlerken, bir başka yarışsever Bekır Ağa da (Karaosmanoğullarından), Manısa ve dolaylarında yarışlar düzenlıyor. Savaş yılları boyunca unutulmaya yuz tutan at yarışlarının Cumhurıyet dönemınde yenıden canlandırHması içın çalışmalar yapılmış. 1927'deduzenlenen ilk Gazı Koşusu'nu, AJı Muhıttın Hacıbekır'ın Nerıman adlı atı, jokeyi Ihsan Atçı'yla kazanıyor 1936'da, Ankara Hıpodromu açılırken, 1942'de Yarış Atları Yetıştırıcılerı ve Sahıplerı Cemıyetı kuruiuyor. 1950'de ıse, donemın bakanlarından Izmırlı çıftçı Fevzı Lutfı Karaosmanoğlu, yıne dönemın mılletvekıllerınden emeklı general Saım Onhun. Halım Saıt Turkhan, Nejat Evlıyazade, Saıt Akson tarafından Turkıye Jokey Kulübu kuruiuyor Ayrıca, at yarışlarının düzenlenmesi, 10 Temmuz 1953 tarıhlı 6132 sayılı yasa ıle Tarım ve Koyışlerı Bakanlığı'na bırakılırken, aynı yasanın 5 maddesı ıse, bu yarışlann yapımını Turkıye Jokey Kulübu'ne verıyor. 625 donumluk alana yayılmış Velıefendı Hıpodromu da, 1969'da yarışseverlerın hızmetıne sunuluyor.^ antrenmanlardakı dereceleri. Hepsi de, yarışüvbirincigelecekatıbulabılmekiçın. Büy üklergüne hazırlanırken, çocuklarda cllerinde topları, ıplerı, neşe içınde oradan oraya koşuşturuyorlar. Taki ikı mıdilli ortaya çıkana dek... Midillileri görme heyecanını yaşayan çocuklann çığlıkları ctrafi çınlatıyof. Iki sevimli midilli, tellerleçevrilmışalan içindc sakin sakin dolaşırken, çocuklar da midillilcre bınmek ıçın annelerinden yalvar yakar para koparmaya çalışıyorlar. Minık, sevimli atlar, 50 bın lira karşılığındaçocuklara lOdakikasüresincekıralanıyor.Annesinden parayı kapan, soluğu mıdilli kuyruğunda alryor. Yarış saati yaklaştıkça, erkcklerdeki heyecandaartıyor. Atyarışıtutkunları,ellerindc kuponları gışelerın önünde ucu bucağı belirsizkuyruklaroluşturuyorlar. Kimılende,son dakikada bir tiyo alırımumuduyla çevreyi gözlüyor. Saatler 15.00'i gösterdiğinde bir anons, yarışacakatları vejokeylerini tanıtıyor. "Sayın yarışseverler, günün ilk koşusunakatılacakolan Arapatlarıpistcçıktı. 1 numaralı 'Melihcan'jokeyiSelimKara'yla,2numaralı 'Günüm', jokeyi Halıs Karataş'la, 3 numaralı..." Anons bıttiktensonra, öttiirülenbirborazan, atların "starta girme" zamanının geldiğinihatırlatıyor. Pistgörevlileri veseyislerelbirliğiyleatları starta sokmayaçalişiyorlar. Kımi atlar, ycrlerine rahatçagirerken, kımıleri ise starta girmemek ıçın dıreniyorlar. "Zırrrr!.." Hcrkesın duyabileceği güçlü bir zil sesiyle, yarışstart alıyor. Spıkcr, Vclicfendi'nindörtbıryanınakonmuşhoparlöryoluylabağıraçağıra,heyecanlı birses tonuylayarışı anlatıyor. "Evct, sayın yarışseverler, atlar starttan çıktılar. I I numaralı "Sontay'jokeyi Kazım Melıke'yle ilk sırada gcliyor. tkınciliği 2 numaralı 'Günüm' takıpediyor. Iç kulvarda 6 numaralı 'Tunçcan'jokeyi Saadettın Poyraz'layarışadevamedıyor.Onları, 1 numaralı 'Melihcan'takıpediyor. Evet,sayınyarışseveıler ilk 600'e gırildı. 2 numaralı Günüm'le 11 numaralı Sontay, yarışı başabaştakıp ediyorlar. Yanşın son 100 metresine girildi." "Hadi kızım. Yoluna kurban..." Atlar birbirleriylekıyasıyamücadeleedcrken, trıbündekı kalabalık, birden ayaklanıyor. Insanlarkendılcrındengeçercesincbağınrkcn, bir yandan da parmaklıklara doğru koşuşturuyorlar. "Hadi kızım, yoluna kurban olayım!.." "Gel,gel,açarayı!" "Yürü oğlum, hadi be aslanım!" Müthış bir uğultu. Sıgaralı, hafif içkili, boğuk ve gür scs veren hançereler, tuttuk ları atların birincigelmesi içincanhıraş bağınyorlar. Hoparlördekises: "Dış kulvardan da 6 numaralı 'Tunçcan' atağakalktı. 11 numaralı Sontay, yarımboy ıleride. Günüm, son bir atak yaptı. Ama, Sontay yarışı birinci bitırırken, ıkınci, 2 numaralı Günüm oluyor." "IkilT'nin oynadığı birinci ayağın bıtiminde,Veliefendi'nınpazarkonuklarınınüzerinebirsuskunlukturçöküyor. Kimileri ellerindekı kuponları hırsla yırtıp yerlere savururken, kimilerinin yüzlerindcgülleraçıyor. Yarışsonuçlanırsonuçlanmaz,tribündekı kalabalıktabirazalmagözcçarpıyor."Buinsanlar ncreye kayboldu" diye mcrak ediyorsanızeğer, biryarışseveri izleyin. Insanların dcv gibi birekranın karşısında, azönceki yarışın yavaijlatılmışını, büyük birheyecanla scyrettiklerinı göreceksıniz. Insanlar, talıhlerıni yeni koşudadenemek ıçin, dev ekranın karşısından ayrılıyorlar. Atlar yarımsaataraylakoş.tuklarıiçin,erkekler aradaki bu süreyı, mangallarının başında et kızartıp,soğukbiralarınıyudumlayarakgeçirıyorlar. Sıra, altılıganyanın birinci ayağında. Ya Koşacak atların kondtsyonlan tartifdıyor. İşte bültenler de bu yüzden dikkatle takip ediliyor. rışseverler, yemeyj içmeyi bırkenara bırakarak, Veliefendi'nintnbünlerinı dolduruyorlar. Başlamadüdüğüyle birlikte,atlaröne doğru atılarak, son süratkoşmaya başlıyorlar. Hipodromda, koşulann ilkayağındasöylenen sözlerin benzerleri yankılanıyor. "Hadi, herşeyim sensin!" "Salınmabe,koş!" "Ayrıldagel kızım!" Yarışın sona ermesiyle birlikte, yine sessizlik çöküyorortalığa. Yarışı kaybedenler soluğu gişelerin önünde alıyorlar. At yanşı hastalarının kalabalık kümelerhalindeçcvrelediği satıcılar, oynanmış kupon talebini karşılamaktagüçlük çekiyorlar. İlk koşunun birincilerininbulunduğukuponlar, 500600 bine. (Kuponlara ilişkin küçük bir not: Satıcı, "altılıganyan"kuponusatıyor. Bukuponla, altı koşudakı bırıncilerı bulmak zorundasınız. Satıcı, birinci koşudan sonra, birincılerin bulunduğu kuponları, yarışı kaybedenler için satıyor.Tabii.tutturabildiğifiyata.) Kalabalıktan bir ses, "Tabii daha birinci ayak olduğu ıçin böyle ucuz. Birde bcşinci ayağakadarbeştebeşgelsin,ozamansizfi yatlarıgorun.Cıeçcngun, son ayakta bir kupon 5 mılyonasatıldı." Veliefendi'nınkonuklarından kimileri, uç noktada heyccanlar yaşarken, kimileri de başlarını devekuşu gibı kuma değıl de, bül tenlerin içine gömmüşler. Sessiz sakin birköşeyeçömelmişbu ınsanlar, hiçbeklenmedik bir andaayağafırlıyor.koşaradımlarla gişelerin önüne gelerek, tahmin ettikleri atlara paralarını yatırıyorlar. "Burası, bir kumarhane değil ki. Tamam, bırkumargibigörülebilir.amaönemliolanat sevgisıdir. Atın yürümesine, koşmasına hastaolursunuz. öylehastalarvarki.gecerüyalanndabileatlarıgörüyorlar"diyoryarışsever Mehmet Taş. Lafarasında kansından gizlıgcldiğinısöyleyenTaş.yinedeatyarışıoynamaktan kendini alamıyormuş. Velıef"endrde"vclı olmuşdeliler" atların peşiııden sürüklenirken, birgrup insan pistin içindevedışındakiçakıltaşlarınıtopluyorlar. Çünkü, çakıl taşları atların ayaklarına ve nallarına zarar verıyor. Saatlerinılerlemesıyle birlikte yarışlardakı heyecandoruğaçıkıyor. 3()'ardakikaaraylainsanlar.aynıduygularıtekrartekraryaşıyorlar. Bırkadınsesı.bırborazansesivebirzilsesi... Dört nala koşan atların ardından bağıran ınsanlar... Sonrakoyubirsessizlik... ^