Katalog

12 CUMHURİYET DERGİ Türkiye sulannda dünyanın en eski batığını çıkaran Denizaltı Arkeoloji Enstitüsü, Bodrum'da yeni bir araştırma merkezine kavuştu. Dünyanın bir numaralı Arkeoloji Enstitüsü yeni çalışmalara buradan öncülük edecek. Geçmişi derinlikte arayanlar B 3540 kg ağırlığındaki bir bakır külçenin (ingot) balonla yüzeye taşınışu Fotoğraflar: DONALD FREY nizaltı çalışmalanndakullanıian son teknoloji ürünlcri falan görünüyordu. Cemal Pulak, 1975 yazında, çoodrum'da verilen adrese gittiğinde, gördüğü manza cukluğundan bcri düşlerindc yer eden arkeoloji ve sualtı dünyasına ra karşısında uğradığı şaşdalmaya hazırlanırken onu tcmsil kınlık ve düş. kınklığından sıynlması biraz zaman alacaktı. Etraf eden bu derme çatma, salaş görüörümcek ağı bağlatnış hurda yığınla nümlü binanın eşiğinde endişeyleduraksadı bir an. Koskoca sualtı arkenndan geçilmiyordu. Oraya buraya saçılmış paslı aletlcr, toz toprağa bu olojisinin babası George Bass'ın kurduğuünlü Denizaltı Arkeoloji Enstilanmış eşyalann arasında buluvcrmişti kcndini. Öyle düşlediği gibi, or tüsü (INA) böyle bir yer olamazdı. Mühendislik lisansını yeni vermiş ve talıkta ne bir gemi kalıntısı ne de kompresörodalan, bilgisayarlar, de aynı yıl da Boğaziçi Üniversitesi 'nde makine mühendisliği üzerine yüksek lisansabaşlamıştı. Ne işi vardı şimdi ARKEOLOJİ böyle bir yerde, hazır geleceğini garanti altına almışken? Ama geriye "Kaybolan, bilinmeyen bir şeyi dönmedi. Hem de hiç... tekrar bulmaya çalışıyorsunuz. Tam 20 yıl sonra, 7 Temmuz ömeğin bir cınayet mekânında 1995'te enstitünün yeni binası törcnyapılması gereken ilk şey kapıların muhürlenmesıdir. le açılırken, bir çırpıda akıyordu anıDeğerlendirme yapılmadan lar şimdi. Enstitüye ayak bastığı o ilk önce hiçbır şeye dokunulmaz. günii, hurda yığınlarının arasından lyı bir dedektıf oradaki her türtü paslı birkompresör çıkanp tutuşturbılgıyı toplamaya çalışır. Ne muşlardı elinc. Kendisini sınadıklakadar çok verı elde edebilmiş, ne kadar çok soru nnı düşünmüş, üç ay boyunca aygıtı yöneltebilmışse o oranda da iyi her vidasına kadar söküp onarmiş, yorum yapabılecektır Arkeoloji yepyeni duruma getirmişti. Sonra de öyle. Sorular sormak ve komprcsörün suya girip de çalıştıgısüreklı bunlara yanıt aramak. nı görüncc duyduğu sevinç... Vc deVe sonunda da öyküyü nizin derinliklerinde binlerce yıldır uretebılmek. Ancak gerçek bu mu? Hayır. Katil suçunu itiraf sesizce bekleyen tarihe dokunuşla etmedikçe y^ da olayı bir TV birlikte beynine üşüşen binlerce sokamerasıyla görüntülemedıkçe ru... George Bassbile onun arkcoloolayı yüzde yüz bilmenin jiye olan bu güçlü tutkusu ve meraolanağı yoktur. Her türiü kına şaşıracaktı. Öyle ki, Gökova, arkeolojık sonuç da bir Şeytan Deresi'ndeki kazı bittiğindc varsayımdan ibarettir. Varsayımın geçerliliği de ona Amerika'daki A. and M. Üniververilen doğru değerlendirmekte sitesi arkeoloji bölümünde mastcr ve ortaya çıkardığınız bilgiyi bursuönerecekti. daha ust bir safhaya yükseltebılmekte yatar."^ Arkeoloji, pckçoğunun düşündüğü gibi gizemlerle dolu bir serüven, NERMİN BAYÇIN