Katalog

CUMHURİYET DERGİ yorsunuz, ama üçuncü kata kadar uzanarak balkonunuzda size sokulan, bir pencerenizi dolduran öteki komşunuz manolya ağacını bütün huyunu suyunu hatta cn gizli sırlannıbilebiliyorsunuz. Dostfisıltılannı, sevinç şarkılarını, kızgınlık kükremelerini, aci ağlamalanm, aşk inlcmelerini, mutluluk mınltılarını, doğum anının çığlıklarını çok iyi tanıyorsunuz. Onu sevıyorsunuz. Tüm güzelliklerini, sevgiden vc hatta bugün kendisine dokunulmamasındanbaşka bir karşılıkbeklemeden size sunan bu komşunuza bağlanıyorsunuz. Çünkü onlar yok oluyorlar...Manolyalar,çınarlar,ıhlamurlar, çamlar, lale ağaçları, akasyalar vc diğerleri kökleriyle birlikte tcker teker veya topluca sökülerek fiziki olarak yok ediliyorlar. Orada burada kalanlan isc günlük yaşamınhayhuyu içinde farkbılc edemiyoruz. lsimlerinı bilmiyoruz. Güzelliklerini görmüyoruz. Yapraklannı, çiçeklerini, kokularını tanımıyoruz. Daha kötüsü onları önemsemiyoruz ve hatta scvmiyoruz. Kalanlar da bizim için zaten çoktan "yok olmuşlar". Manolya ve komşuluk Doğrusu manolya ağacı ile komşu olmadan önce onun sereserpe güzclliklerinin bu kadar farkında dcğildim. Gcrçekten yakindan tanınmaya, sevilmeye değer olduğunu bilmiyordum. Gerçi manzaramı önemli ölçüde kapatıyoramaondan ve komşuluğundan çok memnunum. Hatta kurumuş dallarının budanması içın bile, bu arada manzarasını genişletmek isteyenbinsi onu kökünden budayabilir endışesiylc bir giriijımdc bulunmuyorum. Bahar gclip bütün ağaçlar çiçek açıp yapraklanırken o yapraklarını dökmeyc başlıyor. Daha doğrusu komşum "denudata" türü bir manolya ağacı; kışın yapraklarını dökmüyor, bahara ve kışa girerken bir kısmını yeniliyor. Dolayısıyla yaz kış hep tazc, hep ycşil. Yaprakları büyük, kalın ve düzgün, gözalıcı koyu yeşil ve sanki cilalanmış gibi parlak. Komşum manolya ağacı, bu nedenle hep pınl pınl. Yapraklan görmeye, dokunmaya ve hatta biriktirmeye değer güzellikte. Dökülmedcn önce saranyorlar; daha çok koyu kahvcrengi cilalıbirsarılık. Çiçekleri son derece gösterişli. Aslında son derece sade, yaprakları gibi düzgün. Gösterişi büyüklüğünde. Çiçcğin hepsi kocaman üçdört yapraktan oluşuyor. Denudata türü manolyalarbembeyaz, hoş kokulu çıçek açıyor. Çok venmlı, her Mor salkımlı ev ve bahar YAZI: MURAT URAL FOTOflRAFLAR: HATİCE TUNCER irisi, bu yazınm bir manolyaağacıyla bahar üzerinc sohbet ederken yazıl.dığıni söylerse, bubirdelilik bclirtisi değil bir ayncalığın kcyfı olarak anlaşılmalıdır. Çünkü bu sohbeti yapabileceğiniz tek komşunuz (ve dostunuz) bir manolya ağacıysa, lstanbul'u AIDS virüsü gibi saran yapılaşmanın, yollaşmanın tükettiği bir güzellikle hâlâ bir aradaysanız bunun gerçek bir şans olduğu fikrine siz de katılacaksınız. Eğerböylebirşansasahipdeğilseniz bu yazıyı sonuna kadar okuduğunuzda bir manoly a ağacıyla komşuluk yapmanın gerçek bir ayncalık olduğu fikrinc hak vereceksinız. Yan dairede oturan komşunuzla bir merhabanın ötesinde tanışmı gün bir dalının ucundan bir bcyazlık patlatıyor, süsleniyor. Etrafına dalga dalga coşku, sevinç, sıcaklık yayıyor. Bu sıradaonu izlemek heyecan verici... Çiçekleri kuruyunca renkleri açıkkahveye dönüşüyor ve süet gibi deri görünümü alıyor. Saklanacak,evinızinbirköşesinisüsleyecek, hatta sevdiğiniz birisine armağan edılecek değerde... Komşum manolya ağacı, şu sıralar yapraklannı yenileme telaşında, mayıs ayındaki çıçeklenme hazırlıklarına şimdidcn başladı bile... Mey veleri doğanın doğurganlığının gerçek bir mucizesi. Onu görmeden, onu tanımadan dişilik üzerine her konuşma cksik olacaktır. Meyvesi, çiçeğın ortasından çıkıyor ve bir kozalağı andınyor. Üzerinde çok sayıda (kadınlannkine çok ben/eyen) dişilik organlan sıra sıra dizilmiş. önce yeşil renkli. Gidcrek (hamilelikboyunca)kızanyor; saf, parlak bir kırmızı. Sonra doğum başlıyor. lnanılmazbirolay yaşanıyor; her dişilik organından kıpkırmızı birtohum (bebeği) fırlıyor. Bu an komşumun cn güzel, en süslü ve en mutlu anı. Tıpkı doğum yorgunu scyrine doyulamayan bir kadına benziyor. Tohumlan bir iplıkçiklc kozalağabağlı. lplıkçik uzuyor ve tohumu aşağıya doğru sallandırıyor; zamanı gelincc uçup başka bir ycrde yeni bin manolya ağacının boy atabilmcsi ıçin... Insanların antik çağlarda doğurganlığa ve bolluğa verdikleri öncm bıliniyor; çünküonlar ıçinyaşamsal önemdc. Bukonulardaanlatılancfsaneler insanoğlunun yaratıcılığına hâlâ hayranlık uyandıracak değerde... Yüz nıemcli Artemis ne kadar heyccanverenbirifadeediştir. Bolluğun, doğurganlığın sımgelerindcn birisı de nar; ncdeni de ortada. Acaba insanlar manolyanın bu gü/.ellığini, dişiliğini, doğurganlığını fark etmişler mi?.. llk araştırmalanmın sonucu hayal kınklığı oldu. Ve doğrusu insanoğlunun yaratıcılığı konusundaki düşüncelerim de biraz değişti. Tabii, iizmemek için onabir şeysöylemedim... Erguvan bir bahar Komşum manolya ağacı ile bahar üzerine konuşuyorduk. Bahar dalları ve mimozalar, her zamanki muştucular olarak öncedcn haber vermişlerdi bahann gel mcktc olduğunu... Ancak bilindiği gibi lstanbul'a esas bahar erguvanlarla gelir. Şimdılerde erguvanlarpatlatıyorlar çiçeklerini pıtrak gibi... Erguvan her yerde erguvandır ama Boğaz'da bir başka erguvandır. Bahar Boğaz'da erguvani yaşanır. Korular, bu mevsımde yeşilergu