Katalog

23NİSAN 1995. SAYI474 TOPLUM 19 Dileği kabul olanlar kiliseye mum ya da sabun alıp getiriyorlar. Papaz Gevont Mirzoyan ve şifa bulmaya gelen akıl hastası bir çocuk. dan kalkamayacak kadar hasta olan çocuğunun fotoğrafını getirmİ!j. Suiçiliyor.duaedıliyor. Kimizaman da, ayazmanın duvarlanna dökülüyordilekler: "Emcl ilc Kemal bir araya gelsin, bırbirlerini çok scvsin","Bütünborçlanını ödeyip, huzura kavuşayım", "Ali ve Deniz mutluolsunlar","Ailememutluluk ve huzur diliyorum", "Zeki ile evleneyim..." Kimileri de, suyun başındaki mermere madeni paralar yapıştınyorlar. Para yapışırsa, lııtulan dilek gerçeklcşecek. Yapışmazsa, artık bir daha ki sefere... Ayios Demetrios, kilise içinde kaldığı için günümüze kadar gclebilmişayazmalardan. Onun gıbi sayısız ayazma, eski Istanbul halkının umut kapısıyken, geçen zaman içinde unutulmuş, kapatılmış, şahıs mülkü olmuş. Sayıları her geçen giin azalan Rumlar da, yeterince ilglenememis,lcrayazmalarla. Kaniye Hanım: "Ben lstanbul'dadoğdum, büyüdüm. Her geçen gün azalıyor Rumlar. Şu anda en fazla 3 bin kişi kaldı. Çalışabılen Rum sayısı çok az. Kiliselerbu yüzdcn maddi güçlüklerle karşılaşıyorlar." lstanbul'un cn eski ayazmalanndan, 461 tarihli Studion Manastı n'nın ayazması (Samatya'da), bugün bir şarap ve sirke s, işclcme atölyesinın içinde. lçcn girmck izne bağlı olduğu için, halk tarafından ziyarct cdilcıniyor. Silivnkapı'dâki Balıklı Ayazması'nın geçmişi ise 477 tarihine dayanıyor. Fatih Sultan Mehmet, Istanbul'a girdiği sırada, ayazmanın kcnanndabalıkkızartanbirkeşışe, Fetıh habcri ulaşır. Duyduklarına inanamayan keşiş, "Kızaran balıklar canlanmadıkça böy lc bir habcrc ınanmam"der. Balıklarcanlanırve suya atlarlar. Efsancyi günümüze taşıyan ayazma, bugün Silivrikapı'daki Santa Maria De Pegcs Manastırı içindedır. Yazın yurtdışından gelen konuklan da ağirlayan ayazmanın, "Kör bir adamın gö>lerini açabileceği söylcniyor. Ancak kış aylarında gelenı gideni pek olmuyor. Genellikle, Müslümanlar tarafından ziyaret edilen kutsal su kaynaklanndan biri de Ayios Andonios. MuratBelge'nin "Istanbul Gezi Rehberi"nde, Ermenilerdcn alınan bir kılisenın bugünkü Kefeli Camii'nedönüştürülmesinekarşılık, Balat'a yerlcşcn Ermeni cemaatine, buradaki Ortodoks kılisesinin yerinde bir Gregoryen kilise (bugünkü Surp Hıreşdagabet Kilisesi) ıçın izin vcrildıği anlatılıyor. Rum Ortodoks Kilisesi'nden günümüze kalan, yalnızca Ayios Andonios Ayazması. Kılisenın avlusundakıevindees.i, kızları Ani ve Zermine ilc yaşayan Agop Bey, ayazmanın ve kilısenin bakımıyla ilgilcnıyor. Ani Hanım: u kilisenin kutsal günü 16Eylül. Papaz Mirzoyan'ın dediğine göre, kutsal günde Mersin'den, Almanya'dan hastalar geliyor şifa bulacaklan inancıyla... " 16 y ıldır burada yaşanz. Yürüycnlere, konuşanlara tanık olduk. Hastalar, her yıl kutsal günde kilisede yatarlar. Bu yıl, kutsal gün 16 Eylül'erast geliyor. Surp Hıreşdagabet'in papazı Gevont Mirzoyan, pcrşembe günleri ayin için kiliseye geliyor. Mirzoyan: "Buraya Mersin'dcn, Ankara'dan, Almanya'dan hastalar geliyor. Bu sene de 16 eylülde geleceklcr. Birgccekiliscdcyatacaklar. lyileşene kadar gelmeleri gerekiyor." Kilisenin din görevlilerinden Mıgırdıç Eroyan da, "Geçen yıl küçük birçocukyürü meye başladı. Bu, gazetelerde çıktı" diye ekliyor. Mirzoyan: "Ekseriyetle Müslümanlar geliyor. Kişı hangi dine mensupolursa olsun, yeter ki imanlı itikatlı olsun. Kısmet olursa, eylül aymda bir gelin. Gözlerinize inananamayacaksınız! Kimlcrigörmeyeceksinizki! Hastalar, sakatlar... Hepsi inanarak geliyorlar." Sabah 10.30'dakilisedetörenhazırlıkları başlıyor. tki kişinin koluna girip gelen yaşlı hanım, düşüp düşüp bayılmaktan şikâyetçi. Çocuklarını alıp gelen anne, "Zihin açıklığıiçinokutacağımonları"dıyor. Kimisi tek başına gelmiş, derdini kendisine saklıyor. Papazın içeri girmesiyle ayağa kalkıyorlar. Mumlaryakılıyor, dualar okunuyor, buhurdanlıktan çıkan dumanla k il ise, dumana ve tütsü kokulanna boğuluyor. Içilen suyun ardından yeni umutlarla cvleredönülüyor. Ayazmalann kutsallığı din, milliyet farkı gözetmeksizin bugün de sürüyor. Reşat Ekrem Koçu, hâlâ çok değerli bir kaynak olan Istanbul AnsikJopedisi 'nde birçok ayazmadan söz ediyor. Bu ayazmalann çoğunu bulmak mümkün değil. Neden? Yanıtı, yazar, çevirmcn, yayımcı Panayot Abacı veriyor: "Istanbul'da Rum kültürü diye birşey kalmadı. Anadolukültürlermin korunması için Türkiye'dc hiçbir çaba sarfedilmiyor, hatta bu kültürlcnn yok edilmesi için ne gerekirse yapılıyor."^