Katalog

26ŞUBAT 1995. SAYI 466 DERGİ'DEN Merhaha, Cumhuriyet Dergi 'de sizlere her hafta Türkiye den insan portreleri sunuyoruz. Bu hafta da çok iyi tumdığınız biryazanmız, Yaşar Kemal var sayfalarımızda. Ülkemizde biyografı geleneği heniiz yaygm olmadığı için pek çok degerli insammız gibi onıt da iyi tammadığımızı farkettik. Herbirimizin evinde Yaşar Kemal 'in kitabı vardır. Çogumuzun kitapla tanışması bir Yuşal Kemal romanı okumaktan geçmiştir. Yaşar Kemal de kahramanlan da içimizden birileridir. Sayısızyerli veyabancı ödüle hak kazanmış bu ünlüyazanmız son biray içinde ansızın en çok tartışılan kişi konumuna giriverdi. Yaşar Kemal 72 yaşında. I923ytlında, Türkiye C 'umhuriyeti ile hirlikte doğmuş. Zengin verenkli vaşamıncı devbir hayat sığdırmış. Sıgdırmakla da kalmanuş. vaşadıklarının en az yarısını insanlığa röportaj, roman ve övkü olarak aktarmış. Yaşur Kemal 'in bu hafta yer verdiğimiz özel röporta/ında süylediklerini dergimiz say/alarına yerleştirmekte dogru.su epey zorlandık. Çünkü oyalnız kendini anlatmadı, Atatürk'ü, Nâzım Hikmet 7, Orhan Kemal 7, ArifDino 'yu, Yılmaz Güney 7 de anlattı. Yaşar Kemal için yazdığı birşiirdc Ceyhun Atıf Kansu şöyle diyor: Kalkıp birgün Binboğa 'nın dağlarından Türkçeyi bir çam ağacı gibi taştyan sen değil misin Başkaldmnın yaz ateşine, sevinin nar gölgesine Ya bir kekikli kaya değil midir Ardmda tüter Daduloğlu 'nun barutu Kanşır sendeki özlemlerin yarpuz kokusuna tyi haftalar dileğiyle... îpek Çahşlar CUMHURİYETDERGİİMTİYAZ ŞAHİBİ BERİN NADİ • BASANVEYAYAN YENİGÜNHABER AJANSI BASINVEYAYINCILIKA.Ş.BGENEL YAYIN YÖNETMENİ: ORHAN ERİNÇH GENEL YAYIN KOORDİNATÖRU HİKMETÇETİNKAYA BYAZI İŞLERİMUDURLERİ DİNÇTAYANÇ, İBRAHİM YILDIZ(SORUMLU)BYAYIN YÖNETMENİ. İPEK ÇALIŞLAR • GÖRSEL YÖNETMEN. AYNUR ÇOLAK • REKLAM REHAIŞITMAN k çalıştı." * "Hitler'in siyasetini engellemek için kocabir dünya savaşı gerekti. Çok uzun ve karmaşık bir savaştı.Ama Hitler'in, Avrupa'yayönelikfaşist istilası durduruldu. Şimdi de başka bir faşist istila tehlikesi var.Bunu da durdurmak gerek. Bunubaşaramazsak, Ikinci Dünya Savaşı öncesindeki başansızlığımızı yeniden yaşanz." "Biz, lspanya iç savaşını yaşadık. Ozaman ne denli öfke doluyduysam, şimdi de öyleyim." MichaelFoot: 82'lik yorulmaz solcu. Kalın kocaman gözlükleri, kulaklarına dökülen beyaz saçları, egzemalı kırmızt yüzü, astımıyla ve baca gibi sigara içmesiyle, üstünkörü gıyimiyle ünlü siyaset filozofu. Gelgeç bir siyasetçi olamadığı, hizipçilikten particilikten anlamadığı için de Işçi Partısi'nin başınaen geçmemesı gereken kişi. Ama ortanın solunda her partiye lazım türden bir ideolog, bir teorisyen, bir aydın. Sanki Işçi Partili doğmuş. Mılletvekilliği için adaylığını ılk koyduğunda 22 yaşında. Partısinin liderlığine seçıldığı zaman ise 67 yaşında. Partinin unutmak ıstediği üç acı yıl boyunca, parti ıçi çalkantı ve bölünmenin yaşandığı bir dönem. Ve 1983 seçimınde 60 milletvekilini birden kaybettiğı için Foot, liderlikten ıstifa etti. 1987 seçimine katılmadı. Siyasetten çekildi. 1987'de Thatcher'ın Avam Kamarası çoğunluğu 44'den 101'eçıktı! Hayatta ilk işi gazetecilik. Işçi Partisi'nin gazetesi Tribune'da. 1937'de 24 yaşındayken ilk makalesini yazmış. Sonra genel yayın yönetmeni bile oldu gazeteye. Şimdi gazete hâlâ yayımlanıyor ama ismi var cismı yok sayılır. Yine de gazete, eski genel yayın yönetmenine bir oda vermış bınasında. Michael Foot uşenmeden o odayı kullanıyor hâlâ. Edebiyat eleştirilerini yazmak için o odayı kullanıyormuş. 1938'de Londra'nın ünlü Evenıng Standard gazetesinde başyazar. Savaş yıllarında genel yayın yönetmeni. Gayet başarılı. Hem aydın, hem de halkın nabzını tutmayı biliyor. Maaşı, bir yüksek mahkeme yargıcınınki kadar! Babası da hukukçu ve milletvekilıydı. Ama müthiş kitaplığı ile ünlüydü. 60 bin cilt eseri varmış. Aralarında 450 cilt eski Yunanca Incil, ve sadece Fransız Ihtilali hakkında 2,000 cilt. 7 çocuklu bir ailenin beşincisi. Ağabeyleri önemli mevkilere geçmiş kişiler. Başsavcı, Kıbrıs Genel Valisi, Birleşmış Mılletler'de Ingiltere Temsilcısı, Lordlar Kamarası üyesi var aralarında. Ama kardeşlerı silik. Oxford mezunu. Galler Bölgesı'nın kömür havzası Ebbw Vale'den mılletvekili seçildiği yıl 1945. Yaş 32. Daily Herald gazetesinde köşe yazıyor. Tribune gazetesinin genel yayın yönetmeni aynı zamanda. On yıl sürüyor milletvekilliği 1955'de parlamentodan aynlınca Nükleer Silahsızlanma Hareketı (CND) kuruluşunda Bertrand Russell ıle elele. Protesto yürüyüşlerinde, gösterilerde faal. 1960'da yeniden milletvekili seçilir. Işçi Partisı hükümetınde çalışma bakanı. Sonra Avam Kamarası Başkanı. Sonra da adeta mecburen partı lıderi. Çünkü Başbakan James Callaghan, 1979 seçimini Thatcher'a kaybedince çekildi. Foot'un parti liderliği, partinin yön ve yol aradığı sıraya rastladı. Solcu Tony Benn bir yana, sağcı Davıd Owen bir yana çekiştirdi. Parti bölündü parçalandı. Bir daha seçim kazanamadı. Tam 16 yıldır. Umut 1997'de. Foot'ta tarlh konuşuyor Foot, 27 yaşındaykcn Ikıncı Savaş başlamıştı. Oysa savaşın kıpırtisı daha önceye dayanıyordu. Hitleriçin Avrupa.esasyemekti. Meze olarak Saar, ara sıcaklar olarak Avusturya ve Çekoslovakyavardısıradaönce.Foot.olupbiteni yaşadı. 1945'de savaş daha bitmeden Yalta'daki pasta bölüşümünü, sonra San Fransisco'daBirleşmişMilletler'inkuruluşunudagazeteci olarak izledi. "Bence" diyor," Yugoslavya'da olup bitenler, 50 yıl önceki bütün çabaların sıfırlanmasıdır. BM Kuruluş Yasası'nın hiçlenmesidir. Bizim gençliğimizMilletlerCemiyeti'ningümlemesine tanık oldu. Cemiyet, Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra uluslararası barışı korumak ve kollamak içinkurulmuştu. Ama Ikinci Savaşı önleyemedi. Ya şimdi? Benzerliklero kadarçok ki düşündükçe hiddetim artıyor" Filmde, Sırp mılliyetçiliğinin nasıl kök saldığı, nasıl Nazi stili gösterilerle şekillendiği belgeli. Hele Miloseviç, ağırçekimle, kamuoyunun bilinç altında gemli duran milliyetçi ve ırkçı hezeyanlan nasıl hareketegeçiriyor. Hemde KAPAK FOTOĞFIAFI: HATİCE TUNCER