Katalog

26 ŞUBAT 1995. SAYI466 Menderes Deltası ve Bafa Gölü, Alman belgesel filmcilerin de ilgisini çekti. Geçen yaz, Kuzey Almanya Televizyonu NDR'nin, Mılli Parklar ve Av Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü ileortaklaşahazırladığı43dakıkalık belgesel filmdensonra, lsveç televizyonunda da Bafa Gölü tanıtıldı. Kcndiside Bafalı olan belgesel filmyapımcısı AbdullahGürgün'ün kısafilmi,resmi kanal TV l'ingöçmenlerin ülkelerinı tanıtan kültür programı Mosaik'dc gösterildi. Filmin adı, "Ölü Göl Bafa" TELEVİZYON 19 sından ötürü göle zarar verdıgini belirtiyor. Getirdiği çözüm önerisi şu: "Artık Sökc Ovası'na vcrilen suyu Bafa Gölü'ne yönlendırmek ıçm zaman çok geç. Üstelik bölgedeki bütün fabrikalann atıklan bu suya kanşmışolduğu için, B. Menderes'i Bafa Gölü'ne bağlayan kanallara su salınması da tam tersi etki yapar. Ama, karşı kıyıdaki zeytinyağı fabrikalarının atık sulan birycrdedcpolanıp, arıtmadan geçınldıkten sonra göle ulaştırılabilir. Atıklar organık olduğu için, arıtılması teknik bakımdan çok kolay. On iki kadar fabrika var. Bunların atık sulannı antmak için,yalnızca lOObindolaryeter. Bu da göle hepimizin borcu..." Alman ve lsveç TV'lerl G ürgiin, neden bu ad diye sorduğumuzda şu yanıtı verdi: "Büyük Mcndcrcs'ın göle ulaşan kanailannın kesilnıesi, sularının Söke Ovasi'na verılmesi, gölün su seviyesinin düşmesıne, göl aynasının küçülmesıne neden oldu. Buharlaşma da azalınca, çevredeki derelerkurudu. Ancak yağışlı zamanlardabiraz su taşıyan bu dereler, o zaman da, çevredeki zeytinyağı fabrikalarının arıtmadan geçirılmemiş atıklarını göle getiriyorlar. Bafalılann Bereket Tanrıçası dediği, Ay Tanrıçası Selene'ningölündebcrekctkalmadı. Balık ya yok ya da ölü. Çevredeki restoranlarda yenilen baltk başka yörelerden geliyor. 1973'edekgöldekefal, sazan, levrek, yılanbalığı gıbi balıklar vardı; şimdi ara da bul..." Adı önce "Canlı Balık Lokantası" olan, ama havuza konacak canlı balık olmadığı için zamanla Turgut Reis'e çcvrilen rcstoran vc motclin sahibi Ahmet Turgut da filmde Gürgün'ü doğruluyor: "Bu tesisi 1960 yılında kurdum. Buranın doğma büyüınc ınsanıyım. Göl o zaman çok temizdi. Balığı, kuşuboldu. 15seneöncesindenbuyana çokbozuldu. Kuşlanmızı avcılarbitirdiler, balıklanmızı köylülerdüzensiz avlanmaktan tükcttiler. Şimdi bomboş gölün yüzünc bakıyoruz. Şimdi birsorundahaçıktı. Gölederelerden ve Büyük Menderes'ten su geldiği zaman, pis oluyor. Büyük bir kirlenme var. Hemen önlenmezse, • EâİRDİRDE İKİ MEVSİM • bd gizemli göl, b*r kanyon, bır anlık yol, bir anlık kent, bir nehrın ılk gOzesı ve tatltsu levregınm %n iytsi. K^tfU Mr TREN yolcukıgu H» Eğlrdlr." Olel konaklamalı J Ulusal Park Bakanlar Kurulu'nun, 8 Temmuz 1994 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 945451 sayılı kararı, gölün çevresindeki 12 bin hektar araziyi ulusal park olarak ilanediyor. Bukarar, çarpık yapılanmanın önlenmesi bakımından çok olumludur. lsveç TV'sindegösterilenfilminyapımcısı Abdullah Gürgün, bu noktadan sonra herkesi güçlerini birleştirmeye, sorunun birucundan tutmaya çağırıyor. O da kendi elinden geleni, "Derth Göl, Dertli Köy: Bafa" adlı yeni bir belgesel filmle yapmayı amaçlıyor... "Çevreyi kim kirletıyorsa, o temizlesin!" ilkesinden yola çıkarak, söz konusu zeytinyağı fabrikaları, antma tesisi kurmaya ve kul lanmaya zorlanmalıdır. Çarpık turizm önlenmeli, doğanın kendini toparlaması bcklcnmelıdir. Bakanz belki o zaman Ay Tannçası Selene, yeniden Bereket Tanrıçası olur ve mehtaplı gecelerde gölün aynasında saçlannı taradıktan sonra sevgilisi Endiminyon'un mağarasına girer... Biz de o zaman gölün kıyısında oturur, doğanın gizemli sessizliğine kapılır ve eski aşklanmızı düşünürüz... ^ «ölü Göl Bafa: Yapımcı ve Yönetmen: Abdullah Gürgün; Foto: Cihat Taşkın; Ses: Ersin Yegane. Bafa Gölü balık kuıgu.iınu neden olıiugu gunienn ujemi içinde. buradaki tüm restoranlar işleyemez hale gclecek. Kokusundan gölün kenannda oturulamayacak." Türk Haber Ankara adlı dergi, göle bol turistçağırıyorama,işınbuyönüne hiç değinmiyor. Ayrıca, atık su sorunu giderilemeden gerçekleşebilecek turizm konusunda Abdullalı Gürgün'ün ciddi bir uyansı var: "Daha şimdiden tarihi harabelerin, duvarlann üzerine boyayla yemek, restoranadlarıyazılmış.tabelalarçakılmıs.. Turistler ve halk, geçmişten günümüze kalan bu hazinelerin üzerlerindedolaşıyorlar. Yapayyollacanlandınlacak turizm, belki kısa bir süre bölge halkının işine yarar ama, sonra kıyıdaki güzelliği de yok eder. Göl aynasının küçülmesinin yol açtığıbuharlaşma azlığından ötürü yağışjn yetersiz olması, zeytinlikleri verimsiz hale getirdi. Halk şimdiden bu değerli ağaçlan kesip, odun olarak satıyor. Zaten yıllardırzeytin, üreticıdenyokpahasınaalınırdı. Agaçlarartık iki yılda bir yerine, beş yılda bir ürün verirhalegeldi. Kim.nasılgecinecek?" Gürgün'ün önerisi, turizmin, gölün ölümüne çare bulunduktan sonra düşünülmesi ve düzenli, denetimli birşekildeyapılması. "Büyük Menderes'insulan içinkışın zapdedılcmez denilirdi. Ancak bundan yaklaşık 10 yıl önce başlamak üzere, nehrin üzerine baraj kurulması ve sularının Söke Ovası'na verilmesi, bu nehirden Bafa Gölü'ne su ulaştıran kanallann suyunu kökündenkesti. 1 Oyıldır göle B. Menderes'ten su taşınmıyor. Hiç taze su yok. Şu seviyesi 78 metre düştü. Göl aynası da aynı oranda küçüldü. Aynca, deniz balıkları kışın tatlı suya giderlerdi ve B. Menderes'in ağzına yumurtalannı bırakırlardı; bazılan da göle kadar gider, oraya yumurtalannı bırakıp dönerlerken dalyanlara ya" kalanırlardı.Bunedenle balık boldu. Şimdi bu düzen tümüyle bozuldu." Prof. Velittin Gürgün, gölün çevresindeki derelerin kuraklıktan ötürüancak bazı zaman lar su taşıyabildigini, ne var ki bu sulann da kirli olma Bafa Gölü nasıl kurtulur? Bafa Gölü'nün nasıl kurtarılabilecegisorusuna yanıtı, bir başka Bafalı, Ankara Üniversitesi'nden mikrobiyoloji profesörü Velittin Gürgün veriyor. Prof. Gürgün, gölü kurtarmak ve sorunlannı çözümlemek için bir proje hazırladığını, ama, mali destek sağlayamadığt için projeyi yaşama geçiremediğini belirterek şöyle konuşuyor: •LOATDA KAYAK VE SAFRANBOUI • ENCtVESIEKAYAK VE INCILTERE'YE CITMEK İCİN Ekonomik bir seçenek istiyorsanız; Yaz programınm şimdiden yapın... • 18/35 yasları arasında Isenlz, • Orta sevlyede Inglllzce biliyorsanız, • En az 4 ay, enfazla 1 yıl kalablllrslnlz ^ I ŞEKER BAYRAMI 1 • 5 MART r "Kcymak y« da kaymay* ywıl İMflaımk Içtn..." KONOrel bırikım, tartf» doku v» çevrs gezılen ıl« bezenn»|, alışıkmşın dışında. ÇOK OZEL FIVATLARLA HEPSİ DE TAM PANSIVON hesaplı vm u k l n • BINICİÜK • İKİ AYHI KAVAK program. Akdenlzki ak köpCkleri boyunca. 01*1 konaklamalı kumsaHarda. sazlıklarda. doludızgln... Sadac* 4 klal İçin. Kayak ayakkabınız. kayak hocanız dahil • BİSİKLET» herşeyıntze yardımcıyız Köy<»olz, Dalyan, Otiumtn Har kondlsyona uygun, dafalan^ Oaj köylen, göller, Gunnük ormanları Tek kof ulumuz 27 Şubel'a kadar deiMnmlf yürOyflf p«rtıurl»n I I * boyunca yabancı konuklarla den«nmış, kayak v* hoca talebtnlz ve F»lhly», Thuloı, Göcik, KAycaglz. 6zel parkurtarda ayak numaranudan haberdar olmak. Pans<ycxi konaklamalı. Sadace12kl»llçln « kü pngramdt IBER OTEL konaklamalıdır. Slzleri bekkyoruz Sırt çantanız, yuruyuş ayakkabılaıınız, kayaklarınız, dosUuk ve oüveoinlzle... Olalı tanıtım 21 22 Şubal 19.20 OONBATMADAN Tuttam Ud. Z45 60 35 293 04 38 TURSAB BELGE NO C 2747 Zambak Sok. No 15 Kal: 4/A Beyogkj • DALYAN'OA İLK YAZ" Çıçskler çoktan açtı. göl flizemtı dsnız sakin, tazlıklar nazlı, kumlar sıcak, sular ılık, •okaklarboş. Erk«n bahann Hk gezglnled Içın harfeyhazır. Şeker hastalığından, aşırı yemekten, fazla kilodan kaçının. TURK KALPVAKFI Tel 0 216*3361413 336 93 94 HEMEN BİZİ ARAYIN